دو نهاد بورس اوراق بهادار و سازمان بورس اوراق بهادار، برای رسیدگی به تخلفات انضباطی کارگزاران، کارگزار /  معامله‌گران، بازارگردانان، ناشران و سایرین در نظر گرفته شده‌اند که در این نوشتار به صلاحیت و نحوه رسیدگی بورس در مقابله با تخلفات انضباطی خواهیم پرداخت.

برابر ماده ۳۵ قانون بازار اوراق بهادار، هیات مدیره بورس به تخلفات انضباطی کارگزاران، کارگزار /  معامله‌گران، بازارگردانان، ناشران و سایر اعضای خود از هر یک از مقررات قانون مذکور یا آیین‌نامه‌های ذی‌ربط، طبق آیین‌نامه انضباطی خود و مطابق با دستور‌العمل رسیدگی به تخلفات در بازار سرمایه مصوب ۳/ ۷/ ۹۸ هیات‌مدیره سازمان بورس اوراق بهادار، رسیدگی می‌کند. رای بورس ظرف مدت یک ماه از تاریخ ابلاغ، قابل تجدید‌نظر در سازمان بورس اوراق بهادار است، رای سازمان قطعی و لازم‌الاجراست. طبق بند ۵ ماده یک این دستورالعمل، منظور از بورس، شرکت‌های بورس اوراق بهادار تهران، فرابورس ایران، بورس کالای ایران، بورس انرژی ایران، یا هر شرکتی است که با مجوز شورای عالی بورس، تحت عنوان بورس تشکیل می‌شود.

تشکیلات رسیدگی به تخلفات انضباطی در بورس عبارتند از: الف) دبیرخانه کمیته تحقیق که تحت نظر مدیریت حقوقی بورس تشکیل می‌شود و انجام کلیه امور مربوط به پیگیری تکمیل پرونده، تعیین وقت رسیدگی، دعوت از اعضای کمیته تحقیق و اشخاص مورد رسیدگی، بایگانی مدارک و مستندات پرونده و ابلاغ آرای صادره را به عهده دارد. ب) کمیته تحقیق که متشکل از مدیر حقوقی بورس، نماینده واحد گزارش‌دهنده تخلف و یک نفر خبره مالی یا حقوقی به انتخاب هیات‌مدیره بورس است. مدیر حقوقی بورس به‌عنوان رئیس کمیته تحقیق، وظیفه اداره جلسات را بر عهده داشته و می‌تواند بر اساس موضوع تخلف، حسب مورد از مدیران یا نمایندگان مدیریت‌های ذی‌ربط سازمان، معاونان، مدیران یا کارشناسان بورس و نماینده کانون مربوط برای شرکت در جلسه به عنوان مطلع دعوت نماید. ج ) هیات مدیره بورس.

پرونده تخلفاتی بر اساس گزارش هر یک از معاونت‌ها، مدیریت‌ها یا ادارات نظارتی سازمان، بورس مربوط، شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه یا شرکت مدیریت دارایی مرکزی، در دبیرخانه کمیته تحقیق تشکیل می‌شود. گزارش تخلف باید مشتمل بر این موارد باشد: ۱- مشخصات مرجع اعلام‌کننده تخلف ۲-مشخصات شخص مورد رسیدگی به نحوی که رافع هرگونه ابهام نسبت به هویت اشخاص مذکور باشد، به همراه ذکر شماره یا شناسه ملی، سمت، اقامتگاه (در صورت دسترسی) و مدت زمان تصدی مسوولیت و تطبیق آن با تاریخ وقوع تخلف. ۳- مستندات و مدارک دال بر تصدی سمت اعضای هیات مدیره و مدیرعامل یا هر شخص معرفی شده به‌عنوان شخص مورد رسیدگی. ۴- زمان یا بازه زمانی وقوع تخلف. ۵- ماده یا مواد نقض شده از مقررات و عناوین آنها. ۶- شرح تخلفات واقع شده با ذکر دلایل و مستندات و تصویر اسناد و مدارک مربوط به آن، مشخصات تهیه‌کننده گزارش به همراه مهر یا امضا و تاریخ.

واحد گزارش‌دهنده موظف است، قبل از ارسال گزارش تخلف، نسبت به اخذ دفاعیات شخص مورد رسیدگی اقدام کرده، نسخه‌ای از آن و اظهار نظر کارشناسی خود را درخصوص دفاعیات مطروحه، همراه گزارش تخلف ارسال کند.

کمیته تحقیق، شخص مورد رسیدگی را برای حضور در جلسه کمیته که با حضور اکثریت اعضا رسمیت می‌یابد، دعوت می‌کند تا از خود دفاع یا لایحه دفاعیه ارسال کند. عدم حضور شخص یا ارسال لایحه دفاعیه مانع از رسیدگی و صدور رای نخواهد بود‌. در صورت احراز کفایت تحقیقات، کمیته تحقیق تصمیم پیشنهادی خود را طی صورت‌جلسه تنظیمی برای صدور رای بدوی به هیات مدیره بورس، ارسال می‌کند. هیات مدیره بورس، پس از بررسی دلایل و مستندات پرونده، دفاعیات اشخاص مورد رسیدگی و ملاحظه تصمیم پیشنهادی کمیته تحقیق، در صورت احراز کفایت رسیدگی، با اعلام ختم رسیدگی، ظرف مدت ۱۵ روز از تاریخ جلسه، مبادرت به انشای رای می‌کند. رای هیات مدیره با اکثریت آرا معتبر است. آرای صادره از هیات مدیره بورس، ظرف مدت یک ماه از تاریخ ابلاغ قابل تجدید نظرخواهی از سوی محکوم علیه یا معاونت نظارتی مربوط، در سازمان قابل رسیدگی است. درخواست تجدیدنظر باید به دبیرخانه کمیته تحقیق تسلیم شود.

پی‌نوشت: مطالب ستون بایسته‌های حقوق در بازرگانی شنبه هر هفته در صفحه ۵ چاپ می‌شود.