ایجاب، همان‌گونه که گفته شد اعلام اراده شخصی است که براساس مبنای معینی، دیگری را به انعقاد قرارداد دعوت می‌کند و اگر پیشنهاد مورد قبول طرف قرار گیرد، او پایبند پیشنهاد خود می‌شود. دولت برای انجام خدمات عمومی و رفع نیازهای خود ناگزیر بر انعقاد قراردادهایی با اشخاص اعم از حقیقی و حقوقی است. در همه قراردادها رعایت شرایط صحت عمومی معاملات (موضوع ماده ۱۹۰ قانون مدنی) الزامی است و در معاملات دولتی علاوه بر شرایط مذکور، رعایت مقررات ماده ۷۹ قانون محاسبات عمومی کشور یعنی انجام معامله از طریق مزایده و مناقصه و ضوابطی که در قانون برگزاری مناقصات مصوب ۱۳۸۳ و آیین‌نامه معاملات دولتی مصوب ۱۳۴۹ و سایر مقرراتی که برای دستگاه‌های دولتی وضع شده ضروری است. در تاریخ ۹/ ۱۱/ ۹۰ شعبه ۲۱۵ دادگاه عمومی حقوقی تهران طی دادنامه شماره ۹۳۶ سند صلحی را که به نفع یک شرکت تعاونی ورزشی بدون رعایت ماده ۷۹ قانون محاسبات عمومی کشور تنظیم شده بود باطل می‌کند که این رای عینا در شعبه ۱۰ دادگاه تجدیدنظر استان تهران تایید می‌شود. همچنین مطابق رای شماره ۹۱۰۴۴۳ شعبه ۱۰۵۷ دادگاه عمومی جزایی تهران شخصی به اتهام عدم رعایت شرایط مناقصه و مزایده و به استناد ماده واحده قانون مجازات تبانی در معاملات دولتی به پرداخت جزای نقدی بدل از حبس محکوم می‌شود.

از زمان شروع تشریفات مزایده و مناقصه سه مرحله ۱) آگهی فراخوان، ۲)پیشنهاد قیمت و ۳)امضای قرارداد طی می‌شود. فراخوان مناقصه و مزایده را برابر حقوق ایران، نمی‌توان ایجاب و عقد تلقی کرد، بلکه دعوت به انجام معامله است و برعکس این، پیشنهاد مناقصه‌گر و مزایده‌گر در برابر فراخوان انجام‌شده، ایجاب است. ایجاب دارای مهلتی است که مدت اعتبار پیشنهادها نامیده می‌شود و مناقصه‌گران و مزایده‌گران مبلغی را بابت تضمین شرکت در مناقصه و مزایده تودیع می‌کنند تا در صورت انصراف و عدول از ایجاب و انعقاد قرارداد، تضمین وی به نفع دستگاه برگزارکننده مناقصه و مزایده ضبط شود. دادنامه شماره ۹۲۰۶۴۶ مورخ ۳۰/ ۶/ ۹۲ شعبه ۴۲ دادگاه عمومی حقوقی تهران که طی دادنامه شماره ۹۳۰۰۴۳ مورخ۳۰/ ۱/ ۹۳ شعبه ۵۱ دادگاه تجدیدنظر استان تهران تایید شده است، در برگیرنده این موضوع است و چنین اشعار می‌دارد که «چنانچه برنده مناقصه نسبت به انعقاد قرارداد با برگزارکننده مناقصه اقدام نکند، برگزارکننده می‌تواند ضمانت‌نامه را ضبط کند.» نکته حائز اهمیت اینکه ایجاب با دعوت به مذاکره تفاوت دارد. ایجاب دارای تمام شرایط معامله است، ولی مذاکره و گفت‌وگوی ابتدایی هرچند برای انجام معامله لازم است، اما نمی‌تواند از شرایط تحقق ایجاب باشد و در گفت‌وگو هدف بر توافق طرفین درباره ارکان اصلی معامله و نهایتا انعقاد عقد است. در خاتمه اینکه در صورت برنده مناقصه‌گر یا مزایده‌گر در مناقصه و مزایده به معنی قبول ایجاب او از سوی مناقصه یا مزایده‌گذار است. در نوشتار بعد به موضوع قرارداد خواهیم پرداخت.

پاورقی:

۱- مطالب ستون بایسته‌های حقوق در بازرگانی شنبه و سه‌شنبه هر هفته در صفحه ۵ چاپ می‌شود.

 

اخبار مرتبط