دنیای اقتصاد: چین به لطف رشد سریع اقتصادی خود در چند دهه گذشته، به دومین اقتصاد بزرگ جهان تبدیل شده است و پیش‌بینی‌ها از سبقت گرفتن اقتصاد چین از آمریکا در آینده نزدیک حکایت دارد. چین رشد سریع خود را مرهون صادرات و تسخیر بازارهای جهانی است. این دومین اقتصاد بزرگ جهان با صادرات کالاهای ارزان‌قیمت اغلب بازارهای عمده جهان را در اختیار گرفته و مازاد تجاری بزرگی را با اکثر اقتصادهای عمده جهان ثبت کرده است. جدیدترین آمار منتشرشده نشان می‌دهد در ماه ژوئیه امسال مازاد تجاری چین با آمریکا در حدود ۲۵ میلیارد دلار بوده است. این مازاد تجاری کلان انتقاد دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا را درپی داشته و دولت او تلاش می‌کند بازارهای چین را به روی شرکت‌های آمریکایی باز کند. اما سکه تجارت چین روی دیگری هم دارد. نیاز به کالاها موجب شده است این کشور نتواند با همه کشورها مازاد تجاری داشته باشد. «گروه اقتصاد بین‌الملل» روزنامه «دنیای اقتصاد» تجارت چین را از منظری دیگر مورد بررسی قرار می‌دهد.

اغلب مازاد بزرگ تجاری چین با اقتصادهای عمده جهان برجسته می‌شود و مورد توجه رسانه‌ها قرار می‌گیرد، اما کشورهایی هم هستند که با چین مازاد تجاری دارند. به گزارش بلومبرگ، مازاد تجاری ۲/ ۷۲ میلیارد دلاری کره‌جنوبی با جمهوری خلق چین در صدر فهرست بیش از ۴۰ کشوری است که صادرات‌شان به چین بیش از واردات‌شان از این کشور است. آمار تدوین شده از سوی بلومبرگ نشان می‌دهد علاوه بر صادرکنندگان کالاها مانند ایران و صادرکنندگان ماشین‌آلات مانند آلمان، اقتصادهای کوچک‌تری مانند ایرلند، فنلاند و لائوس نیز با چین مازاد تجاری دارند. براساس آمار بلومبرگ، پس از کره‌جنوبی، سوئیس با ۵/ ۲۷ میلیارد دلار، بیشترین میزان مازاد تجاری با چین را دارد. استرالیا با ۰/ ۲۳ میلیارد دلار در جایگاه سوم قرار دارد و برزیل با ۸/ ۲۰ میلیارد دلار در جایگاه چهارم قرار گرفته است. مالزی با ۷/ ۱۴ میلیارد دلار جایگاه پنجم فهرست کشورهای دارای مازاد تجاری با چین را به خود اختصاص داده است. مازاد تجاری ایران با چین ۵/ ۶ میلیارد دلار است و در جایگاه دهم فهرست قرار گرفته است. سوخت، عمده صادرات ایران به چین را تشکیل می‌دهد.

واردات از سوی چین که خود بزرگ‌ترین صادرکننده جهان محسوب می‌شود، نشان می‌دهد فعالیت کارخانه‌های این کشور به تقویت دیگر اقتصادها کمک می‌کند و این در شرایطی است که برخی از این اقتصادها درگیر مناقشات ارضی یا تنش‌های ژئوپلیتیک با یکی از بزرگ‌ترین مشتریان خود هستند. این تنش‌ها حتی می‌تواند موجب تحریف آمار تجاری شود. صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی در گزارش‌های خود آمار مربوط به تایوان را حذف می‌کنند. اگر این آمار درنظر گرفته شود، این جزیره بعد از کره‌جنوبی در صدر فهرست کشورهایی قرار می‌گرفت که با چین مازاد تجاری دارند. مازاد تجاری تایوان با چین در سال ۲۰۱۶ در حدود ۶۷ میلیارد دلار بود.

برآورد‌های انجام‌شده از سوی واحد اطلاعات بلومبرگ نشان می‌دهد در آسیا، کره‌جنوبی و مالزی ازجمله کشورهایی هستند که در برابر زورآزمایی‌های اقتصادی چین بیشترین آسیب‌پذیری را دارند، اما ژاپن و ویتنام در برابر این مساله تاحدودی مصون هستند. براساس آمار سال ۲۰۱۵ (جدیدترین آمار موجود مربوط به این سال است) بانک‌جهانی، چین برای واردات ماشین‌آلات و تجهیزات الکترونیک از کره‌جنوبی، مالزی و آلمان اشتهای فراوانی دارد. بیشترین میزان نیمه‌رسانایی که به چین وارد و سپس در کارخانه‌های چینی در محصولات الکترونیکی مونتاژ می‌شود، از دو کشور کره‌جنوبی و مالزی وارد می‌شوند. آی‌فون خود اکوسیستمی است که نشان‌دهنده دسترسی جهانی به زنجیره عرضه در دوردست‌هاست. این در شرایطی است که خطوط مونتاژ چین اجزا‌ی گران‌قیمت وارد شده از آلمان، ژاپن، کره‌جنوبی، آمریکا و تایوان را ترکیب می‌کند.

کارخانه‌ها، بخش ساخت و ساز و خودروهای چین؛ نفت، فلزات و دیگر مواد خام صادرکنندگان کالاها در سراسر جهان را می‌بلعند، بنابراین زمانی که اقتصاد این کشور دچار مشکل می‌شود تاثیر این مساله در دلار استرالیا یا تولید ناخالص داخلی مغولستان دیده می‌شود. این دو کشور تامین‌کننده اصلی سنگ‌آهن، فلزات گرانبها و زغال‌سنگ برای چین هستند. از سوی دیگر، نفت وارداتی از آنگولا، عمان، ایران و ونزوئلا کمک می‌کند خودروها و کامیون‌های چینی به حرکت خود ادامه دهند. ترکمنستان گاز طبیعی به چین صادر می‌کند. شیلی برای چین فلزات و عمدتا مس فراهم می‌کند، اما گیلاس شناخته‌شده‌ترین محصول این کشور آمریکای‌جنوبی در سوپرمارکت‌های چین است. عمده واردات چین از سوئیس را مواد دارویی، شیمیایی، ابزار سنجش دقیق و ساعت تشکیل می‌دهد. چین از آفریقای‌جنوبی الماس، طلا و نوشیدنی وارد می‌کند. براساس آمار وزارت تجارت چین، برزیل، تامین‌کننده اصلی دانه‌های سویا، روغن سویا، گوشت و شکر این کشور محسوب می‌شود. چین تنها در سال گذشته میلادی ۳۸ میلیون تن دانه سویا از برزیل وارد کرد. کشاورزان نیوزیلند نیز به‌طور فزاینده به پر کردن قفسه فروشگاه‌های چین مشغولند. چین بیش از هر جای دیگر، از نیوزیلند گوشت بره وارد می‌کند. چین همچنین بیشترین گندم را از استرالیا و بیشترین میزان میوه و آجیل را از شیلی وارد می‌کند.

برندگان تجارت با چین