دنیای اقتصاد: آمارهای هفت ماه منتهی به مهر سال جاری مهر تاییدی است بر اظهارات وزیر صنعت، معدن و تجارت در روز ملی صادرات درخصوص عقب‌ماندن صادرات از برنامه سال ۹۵. هرچند آمارهای جدید منتشر شده از سوی گمرک ایران درخصوص حجم تجارت خارجی در هفت ماه منتهی به مهر امسال همچنان حکایت از سبقت صادرات از واردات دارد، اما حجم صادرات در این آمار نشان می‌دهد با توجه به هدف‌گذاری ۶۸ میلیارد دلاری برای صادرات کالا و خدمات در سال ۹۵، در این مدت، هنوز میزان صادرات در بخش کالا به ۲۵ میلیارد دلار نیز نرسیده است. محمدرضا نعمت‌زاده در روز ملی صادرات عنوان کرده بود که با توجه به اینکه برنامه افزایش ۱۰ میلیارد دلاری صادرات کالا و خدمات نسبت به سال گذشته در دستور کار دولت قرار دارد، اما در ۶ ماه نخست امسال ۵/ ۲۸ میلیارد دلار کالاهای غیرنفتی و خدمات صادر شده است.

مطابق برنامه وزارت صنعت، معدن و تجارت صادرات کالا و خدمات تا پایان سال جاری باید به ۶۸ میلیارد دلار برسد که ۵۰ میلیارد دلار آن مربوط به بخش کالا در سه گروه صنایع و معادن، کشاورزی و میعانات گازی و ۱۸ میلیارد دلار مربوط به بخش خدمات است. به اعتقاد کارشناسان تحقق این ارقام در صادرات کشور تا پایان سال ۹۵ ملزوماتی دارد که بخشی از آن به رفع مشکلات حوزه صادرات مربوط می‌شود. «ناهماهنگی و عدم نگاه سیستمی میان سیاست‌های بخش بازرگانی با بخش‌های دیگر»، «عدم ثبات اقتصادی در سیاست‌های دولت در زمینه بازرگانی به‌خصوص در تغییر مستمر نرخ‌های تعرفه واردات و اعمال مجوزهای صادراتی»، «وجود نرخ‌های تعرفه بالا در برخی کالاهای خاص»، «عدم عضویت در سازمان تجارت جهانی و وجود قوانین متفاوت با کشورهای شریک تجاری»، «سطح پایین تعاملات و مناسبات سیاسی با کشورهای دارای قدرت اقتصادی»، «نبود زیرساخت‌های مناسب از جمله ناوگان حمل‌ونقل جاده‌ای، هوایی، دریایی، ریلی و وجود مشکلات دیوان‌سالارانه در بنادر، گمرکات و فرودگاه‌ها»، «تعدد موافقت‌نامه‌های منعقده با کشورهای مختلف در حوزه بازرگانی بدون‌توجه به کارآیی آنها» و «اولویت نداشتن دیپلماسی تجاری در سیاست خارجی» از جمله موانعی است که برای صادرات عنوان می‌شود.

حال آمار هفت ماه منتهی به مهر امسال نشان می‌دهد که حتی نیمی از هدف‌گذاری صادراتی در بخش کالا نیز محقق نشده است. آخرین آمار منتشر شده از سوی گمرک ایران نشان می‌دهد در هفت ماه منتهی به مهر سال جاری، تجار ایرانی توانستند بالغ بر ۷۲ میلیون و ۲۴۵ هزار تن کالا را به ارزش ۲۴ میلیارد و ۶۵۷ میلیون دلار صادرکنند. در عین حال وارد‌کنندگان نیز در همین مدت ۱۸ میلیون و ۷۲۸ هزار تن کالا را به ارزش ۲۴ میلیارد و ۵۱ میلیون دلار به ایران وارد کرده‌اند. از این‌رو میزان واردات در هفت ماه منتهی به مهر سال جاری نسبت به مدت زمان مشابه سال گذشته به لحاظ وزنی با افت بیش از ۷ درصد و به لحاظ ارزشی نیز با افت ۱۰/ ۰ درصد مواجه شده است. براساس ارقام مذکور، به لحاظ وزنی میزان صادرات در هفت ماه منتهی به مهر سال جاری نشان می‌دهد که در این شاخص نسبت به مدت زمان مشابه سال گذشته بیش از ۳۱ درصد رشد را شاهد بوده‌ایم و به لحاظ ارزشی نیز در این مدت، صادرات از رشد بیش از ۴ درصدی نسبت به مدت زمان مشابه سال گذشته برخوردار بوده است.

اقلام عمده صادراتی در هفت ماه منتهی به مهرماه سال ۹۵ شامل محصولات پتروشیمی به ارزش ۷ میلیارد و ۵۳۴ میلیون دلار و سهم ارزشی بیش از ۳۰ درصد، میعانات گازی به ارزش ۴ میلیارد و ۵۰ میلیون دلار و سهم ارزشی بیش از ۱۶ درصد، گازهای طبیعی مایع شده به ارزش یک میلیارد و ۹۵۲ میلیون دلار و سهم ارزشی حدود ۸ درصد، گازهای نفتی و هیدروکربورهای گازی‌شکل مایع شده به ارزش ۸۸۸ میلیون دلار و سهم ارزشی حدود ۴ درصد، روغن سبک و فرآورده‌ها به جز بنزین به ارزش ۸۲۸ میلیون دلار و سهم ارزشی بیش از ۳ درصد و پروپان مایع شده به ارزش ۶۹۴ میلیون دلار و سهم ارزشی حدود ۳ درصد بوده است. همچنین عمده صادرات کشور طی هفت ماه منتهی به مهرماه سال ۹۵ به ترتیب به کشورهای چین، امارات، عراق، ترکیه و کره‌جنوبی صورت گرفته است. صادرکنندگان در مدت زمان مذکور توانسته‌اند ۱۸ میلیون و ۵۸۹ هزار تن کالا به ارزش ۴ میلیارد و ۴۳۸ میلیون دلار به چین صادر کنند.

بر این اساس صادرات ایران به این کشور نسبت به مدت زمان مشابه سال گذشته به لحاظ وزنی با رشد حدود ۲۳ درصدی و به لحاظ ارزشی با افت بیش از ۲ درصدی روبه‌رو بوده است. همچنین ۹ میلیون و ۴۴۷ هزار تن کالای ایرانی به ارزش ۳ میلیارد و ۸۸۷ میلیون دلار به امارات صادر شده است که به لحاظ وزنی رشد حدود ۱۲ درصدی و به لحاظ ارزشی افت بیش از ۱۷ درصدی را تجربه کرده است. عراق نیز به‌عنوان سومین مقصد عمده صادراتی کالاهای ایرانی در هفت ماه منتهی به مهرماه سال جاری، شاهد ورود ۸ میلیون و ۵۶۱ هزار تن کالای ایرانی به ارزش ۳ میلیارد و ۵۰۹ میلیون دلار به این کشور بوده است. براین اساس میزان صادرات کالای ایرانی به عراق در آمار جدید، نسبت به مدت زمان مشابه سال گذشته به لحاظ ارزشی افت بیش از ۲ درصدی و به لحاظ وزنی افت حدود ۴ درصدی را شاهد بوده است.

صادرات ایران به ترکیه نیز به لحاظ وزنی با رشد بیش از ۸۲ درصدی نسبت به مدت زمان مشابه سال گذشته، در هفت ماه منتهی به مهرماه به ۹ میلیون و ۵۲ هزار تن رسیده است. به لحاظ ارزشی نیز صادرات کالای ایرانی به ترکیه به‌عنوان چهارمین مقصد عمده صادراتی، با رشد بیش از ۱۱ درصدی نسبت به مدت زمان مشابه سال گذشته، به ۲ میلیارد و ۵۰۵ میلیون دلار رسیده است. همچنین براساس آخرین آمار گمرک، ۴ میلیون و ۵۹۷ هزار تن کالای ایرانی به ارزش یک میلیارد و ۹۵۸ میلیون دلار به کره‌جنوبی صادر شده است.اقلام عمده وارداتی طی هفت ماهه سال ۱۳۹۵ به ترتیب شامل ذرت دامی به ارزش ۶۷۹ میلیون دلار، لوبیای سویا به ارزش ۵۳۴ میلیون دلار، برنج به ارزش ۵۰۸ میلیون دلار، قطعات منفصله برای تولید اتومبیل سواری به ارزش ۴۹۸ میلیون دلار و انواع وسایل نقلیه به ارزش ۴۰۷ میلیون دلار بود.این گزارش حاکی است که بخشی از ترخیص برنج در مهر ماه بنا به مصوبه هیات وزیران، توسط شرکت تعاونی‌های مرزنشینان و بخش دیگری طبق ابلاغیه مورخ ۵ مهرماه درخصوص برنج‌هایی بود که تاریخ اظهار آنها به گمرک قبل از ۳۱ تیرماه سال‌جاری بوده است.

آمار تجارت خارجی کشورمان در هفت ماه منتهی به مهر سال‌جاری از کاهش واردات از کشورهای عمده طرف معامله با ایران و افزایش واردات از آلمان حکایت دارد، به نحوی که رتبه‌های اول تا چهارم به ترتیب به کشورهای چین با ۵ میلیارد و ۷۱۱ میلیون دلار، امارات متحده عربی با ۴ میلیارد و ۹۸ میلیون دلار، کره جنوبی با یک میلیارد و ۸۸۵ میلیون دلار و ترکیه با یک میلیارد و ۵۵۵ میلیون دلار اختصاص دارد. روند واردات ایران از این کشورها در کل کاهشی و به ترتیب ۵۴/ ۵ درصد، ۰۹/ ۱۳ درصد، ۵۴/ ۱۳ درصد و ۲۶/ ۱۵ درصد کاهش داشته است، اما واردات ایران از آلمان که پنجمین کشور عمده طرف معامله با کشورمان بود، ۲۵ درصد افزایش داشته و در این مدت به یک میلیارد و ۲۷۵ میلیون دلار رسیده است. واردات ایران از سایر کشورها نیز در این مدت در مجموع بیش از ۱۵ درصد رشد داشته است.

عقب‌ماندگی صادرات از برنامه 95