یک کرسی؛ هشت گزینه

با استعفای جلال‌پور از هیات نمایندگان اتاق کرمان، عملا عضویت وی در هیات نمایندگان اتاق ایران نیز لغو می‌شود. بنابراین پرونده استعفای وی از پارلمان بخش خصوصی نیز بسته شد؛ روز گذشته هیات رئیسه اتاق نیز در نشستی اضطراری بررسی نهایی استعفای رئیس اتاق ایران را به ۲۸ شهریور موکول کرد. نتیجه‌ای که گفته می‌شود برای آغاز رایزنی‌ها و رسیدن به یک جمع‌بندی مشخص است. گمانه‌زنی‌ها حاکی از ۸ گزینه احتمالی اعم از افراد دولتی و غیردولتی برای جانشینی جلال‌پور است.

گروه بازرگانی، بمانجان ندیمی: با استعفای محسن جلال پور از ریاست اتاق بازرگانی ایران و عضویت هیات نمایندگان اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی کرمان، عملا پرونده تغییر ریاست پارلمان بخش خصوصی کشور آن هم پس از گذشت حدود ۱۴ ماه از آغاز دوره هشتم اتاق، مجددا باز شد. جلسه اضطراری هیات رئیسه اتاق ایران با روسای اتاق‌های شهرستان نیز مهر تاییدی بر این گمانه‌زنی‌ها است. هرچند این جلسه پشت درهای بسته بود و جزئیات زیادی از آن منتشر نشد، اما خبرهای رسیده حاکی از آن است که بررسی استعفا به دو جلسه بعد، یعنی تاریخ ۲۸ شهریور موکول شده است. هر چند استعفای جلال‌پور قطعی است، اما بر‌اساس قانون اتاق بازرگانی، این پارلمان می‌تواند به مدت ۳ ماه بدون رئیس به کار خود ادامه دهد. بنابراین گمانه‌زنی‌ها حاکی از آن است که موکول کردن بررسی استعفا به حدود یک ماه و نیم آینده به‌دلیل فراهم کردن مقدمات انتخاب رئیس جدید و رسیدن به یک جمع بندی مشخص در این باره است. هرچند در روزهای اول استعفای ناگهانی رئیس اتاق بازرگانی ایران از سمت خود در این پارلمان، برخی بازگشت وی به جایگاهش در اتاق ایران را محتمل می‌دانستند، اما گویا جلال پور برای کناره‌گیری از این سمت، بیش از آنچه تصور می‌شد عزم خود را جزم کرده بود. هیات‌رئیسه اتاق بازرگانی ایران بلافاصله پس از استعفای جلال‌پور، با انتشار بیانیه‌ای، سعی در مجاب کردن وی برای بازگشت به کرسی ریاست داشت. اما جلال پور از راه دیگری وارد شد و استعفای خود را از سوی اتاق کرمان قطعی کرد. با توجه به استعفای وی از هیات نمایندگان اتاق بازرگانی کرمان، جلال‌پور دیگر عضو هیات نمایندگان اتاق ایران نیز نبوده و به همین دلیل بر‌اساس قانون نمی‌تواند به‌عنوان رئیس اتاق ایران مطرح باشد. بنابراین مخالفت یا موافقت هیات رئیسه نمی‌تواند در تصمیم وی تغییری ایجاد کند. از این رو گزینه‌های ریاست اتاق ایران مجددا روی میز بخش خصوصی گذاشته خواهد شد.

گزینه‌های مطرح شده برای ریاست اتاق

این روزها در راهرو‌های ساختمان ۱۷۵ طالقانی، زمزمه‌هایی از گزینه‌های جدید برای تکیه بر کرسی ریاست پارلمان بخش خصوصی مطرح است. برخی از نام‌های مطرح شده، از افراد دولتی هستند که به‌واسطه حضور در اتاق بازرگانی تهران، عضو اتاق بازرگانی ایران نیز هستند. گروه دیگر از فعالان بخش خصوصی هستند که برخی از آنها سابقه ورود به میدان رقابت انتخاباتی ریاست اتاق بازرگانی را نیز دارند. یکی از دولتی‌هایی که بر‌اساس شنیده‌ها احتمال دارد برای ریاست اتاق ایران کاندیدا شود منصور معظمی، رئیس کنونی ایدرو است. وی پیش از این معاون وزیر نفت بوده و حدود ۳ ماه است که به ایدرو آمده است. مجتبی خسروتاج نیز نامی آشنا برای فعالان بخش خصوصی است که مورد اعتماد وزیر صنعت است. وی اخیرا از سمت سخنگوی وزارت صنعت کناره‌گیری کرده و هم‌اکنون فقط قائم مقام محمدرضا نعمت زاده است. این مقام دولتی نیز یکی از گزینه‌های احتمالی ریاست اتاق ایران است. نام مسعود کرباسیان نیز این روزها در محافل مختلف به‌عنوان یکی از گزینه‌های مطرح شده از سوی دولت عنوان می‌شود. وی هم‌اکنون رئیس کل گمرک ایران است و در کارنامه اش، نایب رئیسی پارلمان بخش خصوصی را ثبت کرده است. وی در دو دوره اخیر نیز نماینده دولت در بخش خصوصی بود.

اسامی نام برده شده صرفا گمانه‌هایی است که مطرح می‌شود و باید دید آیا دولت برنامه‌ای برای تصاحب کرسی ریاست بخش خصوصی دارد یا خیر. از سوی دیگر تجربه نشان داده افرادی که از سوی دولت پا به این عرصه گذاشته‌اند، حتی اگر از نظر قانونی نیز منعی نداشته باشند، قادر به تقبل هر دو مسوولیت نیستند؛ چراکه بخش خصوصی نیاز به رئیسی تمام وقت دارد. همان‌طور که محمد نهاوندیان نیز با قبول مسوولیت در دفتر ریاست‌جمهوری، عطای کرسی ریاست اتاق ایران را به لقایش بخشید. اما بخش خصوصی نیز در این شرایط بیکار ننشسته و برای جایگزین ریاست اتاق ایران مشغول بررسی گزینه‌ها است. در میان اخباری که در این باره شنیده می‌شود، نام چند عضو هیات نمایندگان مطرح است.

محسن مهرعلیزاده یکی از نام‌هایی است که از گوشه و کنار شنیده می‌شود. وی که در جریان انتخابات دوره هشتم اتاق بازرگانی تهران یکی از سران ائتلاف خواستاران تحول بود، به‌رغم ناکامی تعداد زیادی از هم گروهی‌های خود در راه یافتن به پارلمان بخش خصوصی، توانست یکی از صندلی‌های اتاق تهران را از آن خود کند. وی که در ادوار گذشته نیز در پارلمان بخش خصوصی حضور داشته، در انتخابات دوره هشتم رئیس اتاق بازرگانی ایران نیز به‌عنوان یکی از گزینه‌ها مطرح شد که در دقایق آخر از کاندیداتوری خود انصراف داد. البته وی در انتخابات دوره ششم نیز تا دقایق آخر، به‌عنوان گزینه ریاست اتاق ایران مطرح بود؛ اما در آن دوره نیز انصراف داد و محمد نهاوندیان بر کرسی ریاست تکیه زد. البته گروه خواستاران تحول در دوره انتخابات در شهرستان‌ها نیز فعالیت‌هایی را آغاز کرده بودند که به گفته اعضای این گروه، توانسته بودند در شهرستان‌ها رای قابل قبولی کسب کنند. بنابراین این امکان وجود دارد که اگر مهرعلیزاده این بار هم از کاندیداتوری پشیمان نشود، بنا به ادعای خواستاران تحول، می‌تواند رای شهرستان‌ها را در سبد خود داشته باشد.

اما گزینه دیگر بخش خصوصی، یحیی آل‌اسحاق است. کسی که دو دوره بر کرسی ریاست پارلمان بخش خصوصی تکیه زده و به اعتقاد بسیاری از فعالان بخش خصوصی، میانه رو است. وی در دوره‌های ششم و هفتم ریاست اتاق بازرگانی تهران را بر عهده داشت. در انتخابات اتاق بازرگانی تهران به‌رغم اینکه بالاترین رای را از آن خود کرد، اما برای ریاست اتاق بازرگانی تهران عملکردی منفعل داشت. در حالی که برای نیابت ریاست اتاق ایران کاندیدا شد و رای اندکی را ازآن خود کرد. در نتیجه نتوانست در جایگاه هیات رئیسه قرار بگیرد. وی از جمله کسانی بود که در دوره انتخابات می‌شد نامش را در چند ائتلاف دید. از جمله این ائتلاف‌ها، ائتلاف بزرگ بود.

حسین پیر موذن، خزانه‌دار کنونی اتاق بازرگانی ایران نیز گزینه‌ای است که نامش را می‌توان از گوشه و کنار شنید. وی یکی از نمایندگان اتاق‌های شهرستان در جایگاه هیات رئیسه نیز محسوب می‌شود. برخی معتقدند اکثریت هیات نمایندگان اتاق ایران، از شهرستان‌ها هستند و ترجیح می‌دهند کرسی ریاست اتاق ایران از آن یک شهرستانی باشد. اگر به گذشته نیز نگاه کنیم، محسن جلال‌پور و غلامحسین شافعی، هر دو توانستند رای اعتماد را از فعالان بخش خصوصی بگیرند و بر صندلی ریاست پارلمان بخش خصوصی تکیه بزنند. البته خبرها حاکی از آن است که تلاش‌ها برای ورود وی به عرصه رقابت‌های انتخاباتی با اتاق‌های شهرستان آغاز شده است. بنابراین احتمال دارد پیرموذن نیز با اتکا به رای شهرستان‌ها به عرصه انتخابات بیاید.

مسعود خوانساری و پدرام سلطانی نیز دو عضو هیات رئیسه بخش خصوصی هستند که گاه و بیگاه نامشان به‌عنوان کاندیدای ریاست بخش خصوصی شنیده می‌شود؛ اما در این زمینه گمانه‌زنی‌ها حاکی از تغییراتی در جایگاه این دو فرد است؛ به‌گونه‌ای‌که برخی معتقدند احتمال دارد خوانساری به ریاست اتاق ایران و سلطانی به ریاست اتاق تهران درآید. البته این دو نفر از سرگروه‌های ائتلاف پیروز اتاق بازرگانی تهران یعنی ائتلاف برای فردا هستند. البته این گمانه‌زنی در حالی مطرح می‌شود که در برخی از منابع آگاه از عدم تمایل مسعود خوانساری به ورود به عرصه رقابت انتخابات برای ریاست اتاق خبر می‌دهند. حال با توجه به گزینه‌های مطرح شده، می‌توان گفت نمایندگان سه ائتلاف حاضر در انتخابات دوره هشتم، به‌عنوان گزینه‌های ریاست اتاق مطرح هستند؛ اما پیشگامان وفاق به سرگروهی عسگراولادی از این دور رقابت باز ماند. البته این گروه نتوانست کرسی‌های زیادی را ازآن خود کند.

چند نفر به رئیس اتاق رای می‌دهند؟

بر‌اساس ترکیب موجود در اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران در حال حاضر ۴۵۱ نفر عضو اتاق بازرگانی ایران هستند که از این تعداد، ۱۳۷ نفر به‌عنوان نمایندگان تشکل‌ها، ۲۵۳ نفر اعضای هیات نمایندگان اتاق‌های شهرستان، ۴۰ نفر از اعضای بخش خصوصی اتاق تهران و ۲۰ نفر عضو دولتی اتاق تهران حضور دارند. برای برگزاری انتخابات اتاق ایران نیاز است که حداقل ۵۰ درصد از اعضای هیات نمایندگان در جلسه حضور داشته باشند. آنچه مسلم است، پرونده انتخابات ریاست اتاق بازرگانی ایران مجددا باز شده و بازار گمانه‌زنی‌ها نیز مجددا گرم شده است؛ اما هر آنچه مطرح می‌شود، صرفا اسامی احتمالی است.