لغو محدودیت‌های پروازی به اروپا

گروه بازرگانی: هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران (هما) از فهرست سیاه ایمنی پرواز در اروپا بیرون آمد. کمیسیون اروپا، پس از ۶ سال تصمیم گرفت محدودیت‌های پروازی ایران‌ایر به اروپا را لغو کند. این تصمیم در حالی گرفته شد که ارزیابی عملکرد ایمنی قسمت‌های مختلف عملیاتی شرکت ایران‌ایر توسط متخصصان کمیسیون اروپا، باعث رفع ممنوعیت ناوگان این شرکت برای پرواز به اتحادیه اروپا شد و این شرکت را از لیست سیاه امنیت پرواز در اروپا خارج کرد. لیست سیاه اتحادیه اروپا، ابزاری است که نه تنها از ورود هواپیماهای ناامن به اروپا جلوگیری می‌کند، بلکه وسیله‌ای است برای اطمینان از اینکه مسوولان خطوط هوایی اقدامات لازم را برای ارتقای امنیت پروازها در پیش گیرند.

کمیسیون اروپا با همکاری آژانس امنیت هوایی اروپا، با بررسی فنی هواپیماهای شرکت‌های هواپیمایی سراسر دنیا که بر فراز کشورهای این اتحادیه پرواز داشته‌اند، در بازه‌های مستمر، فهرستی از هواپیماهایی را که به دلایل فنی و امنیت پرواز، اجازه‌ پرواز در آسمان آنها را ندارند، منتشر می‌کند. اعمال ممنوعیت‌های هوایی این کمیسیون از سال ۲۰۰۶ و با ایجاد فهرست سیاهی از ۲۷۸ شرکت هواپیمایی که اجازه‌ پرواز بر فراز ۲۷ کشور این اتحادیه (تعداد کشورهایی که تا سال ۲۰۰۶ به عضویت اتحادیه اروپا در آمدند) را نداشتند، آغاز شد. حال در پی سفر متخصصان کمیسیون اروپا شامل نمایندگان آژانس ایمنی هوانوردی اروپا و اعضای منتخب اتحادیه اروپا به تهران و ارزیابی عملکرد ایمنی قسمت‌های مختلف عملیاتی ایران‌ایر از جمله عملیات، مهندسی و تعمیرات، خدمات فرودگاهی و ایمنی و تضمین کیفیت، رای سال ۲۰۱۰ میلادی این اتحادیه مبنی بر ممنوعیت بخشی از ناوگان این شرکت برای پرواز به اتحادیه اروپا لغو شد.

در بازدید فنی اعضای کمیسیون اروپا و آژانس امنیت هوایی اروپا، ‌در سال ۲۰۱۰ از هواپیماهای شرکت ایران‌ایر، پروازهای ۴۲ هواپیما از ۶۰ هواپیمای این شرکت ممنوع اعلام شد. کمیته‌ امنیت پرواز این اتحادیه در مارس ۲۰۱۰ فهرستی از هواپیماهای این شرکت را که ممنوعیت پرواز داشتند منتشر کرد؛ ایرباس A-۳۲۰، بوئینگ B-۷۲۷ و بوئینگ B-۷۴۷ که در مجموع حدود دوسوم هواپیماهای این شرکت را شامل می‌شدند، در لیست سیاه قرار گرفتند. دلایل فنی، تکنیکی و امنیتی و عمر طولانی هواپیماهای این شرکت که ریسک پرواز آنها را افزایش می‌دهد، جزو دلایل اصلی ممنوعیت پرواز این هواپیماها در گزارش این کمیته بود. در همان زمان اعضای کمیته تاکید کردند که این ممنوعیت پروازی علیه ایران به اعمال تحریم‌های اتحادیه‌ اروپا مربوط نمی‌شده و تنها مسائل امنیتی و فنی در تصمیم این کمیسیون دخیل بوده است. در آن سال میانگین عمر هواپیماهای این شرکت ۲۴ سال بود. یکی دیگر از مسائلی که به گفته مسوولان ایران‌ایر هواپیماهای این شرکت با آن دست به گریبان بودند همکاری نکردن شرکت‌های نفتی اروپایی برای فروش سوخت به آنها در میانه‌ راه و فرودگاه‌های این کشورها بوده است. البته مسوولان فرودگاه‌های انگلستان و آلمان این امر را تکذیب کردند. با این حال، مشکل در سوخت‌گیری این هواپیماها در اروپا سبب شده بود با وزن و حجم بار کمتر از معمول و گاهی با سرعت پایین‌تر پرواز کنند تا مصرف سوخت کمتری داشته باشند و بتوانند بدون سوخت‌گیری به ایران بازگردند. طی گزارش جدید این کمیته مجموعه‌ای از هواپیماهای ایران‌ایر توانستند از این فهرست مستثنی شوند که شامل هشت هواپیمای A-۳۱۰، چهارده هواپیمای A-۳۰۰ و دو بوئینگ B-۷۳۷ می‌شود.

در همان گزارش کمیسیون (منتشر شده در جولای ۲۰۱۰)، هواپیماهای دو شرکت هوایی اندونزیایی (مترو باتاویا و اندونزیاایر آسیا) که پیش از این به سبب مسائل فنی در فهرست سیاه این سازمان ثبت شده بودند نیز دوباره مجوز پرواز در اتحادیه‌ اروپا برای آنها صادر شده است. این در حالی بود که سه سال پیش از آن به سبب مجموعه‌ای از سانحه‌های هوایی، کلیه‌ هواپیماهای اندونزیایی از پرواز بر فراز این اتحادیه محروم شده بودند.

چندی پیش، وال‌استریت‌ژورنال به نقل از یاکوب آداموویچ، سخنگوی کمیسیون اروپا، خبر داد که اتحادیه اروپا در سال ۲۰۱۰ به دلیل نگرانی‌هایی که درخصوص امنیت پروازهای ایران‌ایر وجود داشت، این شرکت را در لیست سیاه این اتحادیه قرار داد. اما با این حال، چند هواپیمای ایران‌ایر از این تحریم مستثنی شدند و در ۶ سال اخیر «هما» به رغم همه محدودیت‌های اعمال شده از جمله عدم تحویل سوخت در برخی فرودگاه‌ها، توانسته بود پروازهای خود را تمام مقاصد اروپایی ادامه دهد. وی پیش از ورود به ایران گفته بود: «در ماه مه ۲۰۱۶ برخی ارزیابی‌های فنی انجام می‌شود تا مشخص شود ایران‌ایر مشکلات مذکور را حل کرده یا خیر. این سفر برای انجام گفت‌وگوهای فنی انجام خواهد شد و سیاسی نیست. امنیت پروازها ارتباطی به تابعیت هواپیمایی‌ها ندارد.»

همچنین این روزنامه خبر داد که اتحادیه اروپا در ماه مه (اردیبهشت/ خرداد) کارشناسان امنیت پرواز خود را به ایران اعزام می‌کند تا ایران‌ایر را از لیست سیاه هواپیمایی‌های ناامن خارج کند. بنابراین پیش از این ۸ کمیسیونر اتحادیه اروپا برای نخستین بار در تاریخ مذکور، به تهران سفر کردند تا راه‌های بهبود روابط با ایران را بررسی کند. دو طرف قرار است پروژه‌های مشترکی را با همکاری یکدیگر در دست بگیرند تا روابط دوجانبه را که به علت تحریم‌ها محدود مانده بود، گسترش دهند.

هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران (هما) طی این مدت تلاش کرد تا بتواند با ارائه مستندات کافی درخصوص انطباق این شرکت با کلیه استانداردها بین‌المللی، رای کمیسیون اروپا را به نفع خود تغییر دهد.

«ویولتا بالک» کمیسیونر حمل و نقل اتحادیه اروپا، پس از بازگشت از ایران، با انتشار بیانیه‌ای گفت: به دنبال سفرم به ایران، یک ارزیابی فنی در ماه مه با موفقیت انجام شد. در بخشی از این بیانیه آمده است: براساس این ارزیابی، شادمانم که اعلام کنم ما اکنون می‌توانیم به اکثر هواپیماهای ایران‌ایر اجازه دهیم به آسمان اروپا وارد شوند. این در حالی است که پیش از این، تنها هواپیماهای ایرباس ایران‌ایر اجازه پرواز در اروپا داشتند.

هرچند محدودیت‌های پروازی ایران‌ایر به اروپا لغو شده، اما یک مقام اروپایی در گفت‌وگویی با خبرگزاری فرانسه عنوان کرده است: هواپیماهای فوکر ۱۰۰ و بوئینگ ۷۴۷ ایران‌ایر همچنان به دلیل سن زیاد نمی‌توانند در آسمان اروپا پرواز کنند، اما پرواز سایر هواپیماها مجاز خواهد بود. البته فرهاد پرورش، مدیرعامل ایران‌ایر، حدود ۶ سال پیش درخصوص محدودیت پروازهای فوکر ۱۰۰ این شرکت به اروپا گفته بود: با توجه به اینکه این هواپیما از نوع برد کوتاه بوده و توانایی پرواز تا ۲ ساعت را دارد؛ در نتیجه هیچ پرواز شرکت هواپیمایی به اروپا با این هواپیما انجام نمی‌شود.

صنعت هواپیمایی ایران در دوران تحریم‌های آمریکا و متحدان غربی‌اش، قادر به خرید هواپیماهای تجاری یا قطعات یدکی آنها نبود، زیرا بیشتر این هواپیماها یا قطعات آنها از جمله موتور هواپیماهای ساخت اروپا و آمریکا بود و دولت آن کشور اجازه صدور آنها را به ایران نمی‌داد. اما ایران به تازگی ۱۱۸ فروند هواپیمای ایرباس سفارش داده است و گفته می‌شود قرارداد خرید ۱۰۰ هواپیمای بوئینگ نیز به زودی امضا خواهد شد.