تغییر رویکرد در جذب سرمایهگذاری خارجی
مسعود براتی، معاون سازمان سرمایهگذاری و کمکهای اقتصادی و فنی ایران با حضور در برنامه میز اقتصاد اخبار سیما با موضوع افزایش سرمایهگذاری خارجی در دولت سیزدهم درباره افزایش دو برابری سرمایهگذاری خارجی در کشورمان در یکسال اخیر در مقایسه با یکسال پایانی دولت گذشته توضیح داد: ابتدا باید به سه نوع عدد و اصلاحی که در این دوره اخیر رخ داده است، اشاره کنم. ما یک هیات سرمایهگذاری خارجی داریم که کار این هیات صدور مجوز برای متقاضیان سرمایهگذاری در ایران است، صدور مجوز عددی را تولید میکند که «مجوزهای صادرشده» است، اما این مجوزها در یک بازه زمانی مهلت فعال شدن دارند. او ادامه داد: پروژههایی که ظرف مدت ۶ماه است کارشان را شروع کنند مجوزهایشان معتبر میشود و آنهایی که این کار را انجام نمیدهند، مجوزهایشان ابطال میشود.
بنابراین آن چیزی که اهمیت پیدا میکند، مجوزهای معتبر است. براتی اظهار کرد: حدود ۸/ ۴میلیارد مربوط به مجوزهای معتبری است که صادر شده یعنی مجوزها صادر شده و پروژه فعال شده است و آن مجوزهای ابتدایی که صرفا مجوزهای صادر شده است، عدد بزرگتری است که برای یک سال ابتدایی دولت سیزدهم بیش از ۹میلیارد دلار است. او ادامه داد: عدد سومی هم داریم که عدد سرمایه جذبشده از محل این مجوزها است که در واقع میشود آن پولی که به صورت نقد یا تجهیزات، کالاهای اولیه و به کشور آمده است. پس آن چیزی که ما الان اعلام میکنیم مجوزهای معتبر، مجوزهایی است که کارش شروع شده و نشاندهنده اراده بازیگران اقتصادی و فعالان اقتصادی است. براتی با تاکید بر اهمیت اصلاح رویه آماری درباره سرمایهگذاری خارجی اظهار کرد: برای تصمیمگیر در سطح بالا بسیار مهم است که اعداد واقعی در اختیار داشته باشد، در گذشته تمرکز روی عدد اول و صرفا مجوزهایی بود که صادر شده است؛ درحالیکه بعضی از این مجوزها اصلا در پهنه زمین واقعیت ندارد و ابطال میشود و به مرحله عمل نرسیده بود.
او یادآور شد: در سال۹۵ ما ۲/ ۱۰میلیارد دلار مجوز صادر کردیم، اما آن چیزی که بهعنوان مجوز معتبر و فعال باقیمانده تنها ۵/ ۱میلیارد دلار بوده یعنی ۷/ ۸میلیارد دلار آن ابطال شده است. معاون سازمان سرمایهگذاری و کمکهای اقتصادی و فنی ایران در پاسخ به اینکه آیا واقعا اینقدر عدد جذب شده است، گفت: اینها مجوزهای معتبری است یعنی مجوز صادر شده، فعالیت آغاز شده است؛ اما این طرحها هرکدام زمانهای مختلفی را میبرد مثلا در حوزه نفتی شما طرحهایی دارید سه یا پنج سال زمان میبرد که این طرح کامل انجام شود. او درخصوص اینکه آیا کشورهای دیگر هم آمار جذب سرمایه را اعلام میکنند، گفت: رویهها متفاوت است؛ بعضی کشورها اصلا مجوز صادر نمیکنند؛ یعنی فرمول جذب سرمایه خارجیشان متفاوت است، بعضی کشورها مثل ما هستند و بعضی کشورها خیر.
او با یادآوری اینکه مدل اصلاحشده درخصوص آمار سرمایهگذاری خارجی در کشور ماه محاسبه مجوزهای معتبر است، یادآور شد: مجوزهایی که ابطال میشود فاصله قابل توجهی با مجوزهای معتبر دارند؛ یعنی بیش از ۹میلیارد دلار تا حدود ۸/ ۴ میلیارد دلار معتبر بوده و حدود ۴میلیارد دلار فاصله دارد. شاید اعلام مجوزهای صادرشده برای ما از نظر سازمانی شیرینتر باشد؛ اما از نظر تصمیمگیری خطای محاسباتی ایجاد میکند. براتی درباره اینکه چه کشورهایی و در چه طرحهایی سرمایهگذاری کردند، گفت: بخش مهمی از پروژههایی که درسال گذشته انجام شده در حوزه پروژههای نفتی است که در قالب قراردادهای آیپیسی انجام شده است که بخش مهمی هم برای کشور روسیه است که بهعنوان کشور اول سرمایه فرست به ایران بوده و حوزه اصلی را شامل میشود.
او درباره میزان سرمایهگذاری روسیه نیز گفت: وقتی شما نگاه راهبردی تان را اصلاح میکنید آن وقت یکسری پیگیریها خیلی اهمیت پیدا میکند که ماحصل همین پیگیریها و حل کردن یکسری مسائلی که خیلی بزرگ هم نیستند باعث میشود آن اتفاق راهبردی رخ دهد و ما الان آن را شاهد هستیم. براتی گفت: البته ما ابتدای مسیر هستیم و هنوز مثلا نتوانستیم تعاملات با کشور چین را به آن نقطهای که مطلوب است برسانیم و این بهعنوان هدف مهم در حال پیگیری است و سایر کشورها از جمله عراق بهعنوان یک کشور مهم که بیشترین تجارت ما هم با این کشور است بهعنوان اهدافی است که دنبال میکنیم. معاون سازمان سرمایهگذاری و کمکهای اقتصادی و فنی ایران با تاکید بر اینکه تحولاتی که در یکسال گذشته اتفاق افتاد در جذب سرمایهگذاری در کشور موثر بوده، گفت: تحولاتی که در فضای کلان بینالمللی مشاهده میکنید مثل عضویت دائم ایران در شانگهای و تعرفههای تحریمی اتحادیه اقتصادی اروپا علیه روسیه و... موارد اینچنینی هنوز آثارش را در فضای سرمایهگذاری و اقتصادی نشان نداده است.
او تاکید کرد: بخشی از آنها خودش را نشان داده و بهطور خاص با توجه به تحریمهایی که علیه روسیه توسط بلوک غرب و کشورهای غربی اعمالشده و خرابکاری که در خطوط گازی روسیه به اروپا اتفاق افتاد همه اینها نشاندهنده این است که روسیه به سمت شرق باید متمایل شود. براتی شرایط بینالملل را در تسریع ورود سرمایهگذاری خارجی به ایران را قطعی دانست و گفت: در بین ایران و روسیه این فضا خیلی بازتر شده و احتمال میدهم ما سال آینده اگر دوباره با هم صحبت کنیم وضعیت همکاریهای ما خصوصا در لایههایی مانند سرمایهگذاری با کشوری مانند روسیه خیلی وضعیت بهتری خواهد داشت. او تاکید کرد: باید بتوانیم این تحولات را خوب رصد کنیم و متناسب با تحولات، تصمیمات مناسب اخذ کنیم، انتخاب درست در لایه سیاستهای خارجی حتما خودش را در لایه فنی به معنای سرمایهگذاری خارجی نشان خواهد داد و ما در سازمان سرمایهگذاری به دنبال این هستیم.
براتی درباره اینکه چرا اساسنامه سازمان تا پایان شهریور به مجلس ارسال نشد، گفت: زمانبندی اولیه به این صورت بود، اما به علت روندهای معمول الان در کمیسیون امور عمومی دولت در حال پیگیری است، اساسنامه از سازمان ارسالشده، اما فرآیندها مقداری طولانیتر شد. مهمترین چیزی که در اساسنامه انشاءالله رخ خواهد داد این است که به سازمان سرمایهگذاری این اجازه داده میشود که از حالت انفعالی به حالت فعالانه تبدیل شود و هدایت سرمایهگذاری را انجام دهد که الان این نیست.