در اکتبر ۲۰۲۳، ایالاتمتحده موقتا تحریمهای کاراکاس را به حالت تعلیق درآورد
یک بام و دوهوای آمریکا در ونزوئلا
ایالاتمتحده، در راهــبرد خـود نســــبت بـه شرکتهای نفتی بینالمللی در ونزوئلا که دارای بزرگترین ذخایر نفتخام جهان است، با چالشهای دیپلماتیک و اقتصادی مواجه شدهاست. بهرغم اعمال تازه تحریمها بر تولید و صادرات نفت ونزوئلا، دولت ایالاتمتحده بهطور محتاطانه وارد عمل شده و از ایجاد اختلالات بیمورد در بازار جهانی نفت، بهویژه با نزدیکشدن به انتخابات ریاستجمهوری آمریکا در نوامبر، پرهیز میکند. قرار است این تعادل ظریف در مواجهه با آشوبهای سیاسی درونی ونزوئلا و چالشهای پایدار رژیم مادورو، بهطور همزمان در داخل و در سطح بینالمللی اجرا شود. در اکتبر۲۰۲۳، ایالاتمتحده موقتا تحریمهای کاراکاس را به حالت تعلیق درآورد که به ازسرگیری فعالیتهای نفت و گاز در ونزوئلا تا آوریل۲۰۲۴ انجامید. این تصمیم در پی تعهدات رئیسجمهور نیکلاس مادورو برای تضمین برگزاری انتخابات عادلانه گرفته شد که موقتا تنشها را کاهش داد و فعالیتهای نفتی ونزوئلا را به اوج رساند. شرکتهای بزرگ تجارت بینالمللی نفت سریعا از این فرصت استفاده کردند و در معاملات نفتی با ونزوئلا شرکت کردند و ارائهدهندگان خدمات میدانهای نفتی حمایت خود را از سرمایهگذاری مشترک با PDVSA، شرکت نفت دولتی، اعلام کردند.
اعمال مجدد تحریمها
با اینوجود، با وجود تضمینهای مادورو، انتخابات عادلانه وعده دادهشده محقق نشد و ایالاتمتحده را مجبور کرد تا تحریمها را دوباره علیه بخش نفتی ونزوئلا اعمال کند، با این حال نشانهها حاکی از آن است که ایالاتمتحده در حال بررسی معافیتهای اضافی برای تولیدکنندگان نفت خارجی، فراتر از معافیت قبلی که تنها به شرکت شورون اختصاص یافتهبود، باشد. این رویکرد نشان میدهد که هدف اصلی ایالاتمتحده از سیاست خارجی، اعمال فشار بر رژیم مادورو درحالیکه از ایجاد اختلالات جدی در بازارهای نفت جهانی خودداری میکند، است. انقضای معافیت موقت تحریمها در اواسط آوریل، اقدامات سریع دولت بایدن را در پی داشت که منجر به بازگشت تحریمها شد. این اقدام با انتقاد شدید کاراکاس همراه بود و مقامات ونزوئلا، آمریکا را به تلاش برای اعمال کنترل بر صنعت نفت این کشور متهم کردند. بهرغم واکنشها، وزارت خزانهداری ایالاتمتحده بررسی درخواستهای مجوز فردی شرکتهایی را که بهدنبال مشارکت در تجارت انرژی در ونزوئلا هستند، آغاز کرده که نشاندهنده تمایل برای تعامل با بخشخصوصی در چارچوب اجرای تحریمها است.
اعطای مجوز به Repsol
یکی از پیشرفتهای قابلتوجه در این چشمانداز، اعطای مجوز توسط وزارت خزانهداری ایالاتمتحده به Repsol، یک شرکت بزرگ انرژی اسپانیایی است که در ونزوئلا تولید نفت دارد که به آن اجازه میدهد فعالیتهایش را در این کشور ادامهداده و گسترش دهد. این تصمیم فرصتی برای سایر شرکتهای نفتی بزرگ ایجاد میکند که بهدنبال عبور از پیچیدگیهای فعالیت در صنعت نفت ونزوئلا درمیان پسزمینه تحریمها و بیثباتی سیاسی هستند. همچنانکه وزارت خزانهداری ایالاتمتحده درخواستهای صدورمجوز اکتشافات نفت و گاز در ونزوئلا را بررسی میکند، بازار جهانی نفت همچنان در بلاتکلیفی بهسر میبرد و منتظر تاثیر بالقوه تصمیمات سازمانهای تاثیرگذار نظیر اوپک است. دیوید ال. گلدوین از شورای آتلانتیک پیشنهاد میدهد که آینده بازار به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله تعداد شرکتهای خصوصی که بهدنبال مجوز حفاری هستند.
این مانور پیچیده بین اجرای تحریمها، مانورهای دیپلماتیک و منافع اقتصادی بر پیچیدگیهای سیاست ایالاتمتحده در قبال ونزوئلا و پیامدهای آن بر بازار جهانی نفت افزوده است. ونزوئلا دارای یکی از بزرگترین ذخایر نفتخام جهان است که آن را به یک بازیگر مهم در بازار جهانی نفت تبدیل کردهاست. تولید نفت از لحاظ تاریخی یکی از ستونهای اقتصاد ونزوئلا بوده که سهم قابلتوجهی در درآمد دولت و درآمدهای صادراتی داشتهاست، با این حال در سالهای اخیر، صنعت نفت ونزوئلا با چالشهای متعددی از جمله سوءمدیریت، سرمایهگذاری کم، فساد و تحریمهای اعمالشده توسط ایالاتمتحده مواجه بودهاست. تحتمدیریت رئیسجمهور هوگو چاوز، ونزوئلا سیاست ملیکردن بخشهای کلیدی اقتصاد از جمله صنعت نفت را دنبال کرد. این منجر به ایجاد PDVSA)Petroleum of Venezuela)، شرکت نفت دولتی شد که به نهاد اصلی مسوول اکتشاف، تولید، پالایش و صادرات نفت تبدیل شد.
کاهش تولید و صادرات
با وجود ذخایر عظیم نفتی، تولید نفت ونزوئلا در سالهای اخیر به دلیل مجموعهای از عوامل کاهش قابلتوجهی داشتهاست. اینها شامل سرمایهگذاری ناکافی در زیرساختها، عدمنگهداری در میادین نفتی و پالایشگاهها، مهاجرت کارگران ماهر و تحریمهای اعمالشده توسط ایالاتمتحده است. علاوهبر این، بیثباتی سیاسی و سوءمدیریت کاهش تولید نفت را تشدید کردهاست. صادرات نفت ونزوئلا عمدتا شامل نفتخام است و ایالاتمتحده از لحاظ تاریخی بزرگترین مشتری آن بودهاست، با این حال به دلیل تحریمهای اعمالشده، ونزوئلا در صادرات نفت خود به بازارهای سنتی با چالشهایی مواجهشده که منجر به تغییراتی در مقاصد صادراتی آن شدهاست. کشورهایی مانند چین، هند و روسیه بهعنوان خریداران اصلی نفتخام ونزوئلا ظاهر شده و بازارهای جایگزینی را برای صادرات نفت این کشور فراهم کردهاند. بهطور کلی، صنعت نفت ونزوئلا همچنان یکی از اجزای حیاتی اقتصاد این کشور است. آینده تولید و صادرات نفت ونزوئلا به عوامل مختلفی از جمله حل بیثباتی سیاسی، اصلاحات برای مقابله با سوءمدیریت و لغو تحریمهای بینالمللی بستگی دارد.