چرا به‌رغم سیر نزولی بهای طلای سیاه،سازمان کشورهای صادرکننده نفت هنوز نسبت به افزایش تقاضا امیدوار است؟
خوش‌بینی محتاطانه اوپک
حمید ملازاده : اوپک در گزارش ماه دسامبر خود کاهش اخیر قیمت نفت را به نگرانی‌های اغراق‌آمیز در مورد تقاضا نسبت داده و برای شرایط بنیادی بازار نفت در سال 2024، با احتیاط ابراز خوش‌بینی کرده است. به گزارش رویترز، به‌رغم برآورد این سازمان در مورد مصرف نسبتا بالای نفت در سال 2024، قیمت نفت خام به پایین‌‌‌ترین حد در 6 ماه گذشته رسیده و در حدود 72 دلار در هر بشکه معامله می‌شود.
این کاهش حتی پس از آنکه اوپکپلاس متشکل از کشورهای صادرکننده نفت اوپک و متحدانش مانند روسیه، کاهش تولید جدید خود را برای سه‌ماهه اول سال2024 در 30 نوامبر اعلام کرد، همچنان ادامه داشته‌است. اوپک در گزارش ماهانه خود خوش‌بینی محتاطانه خود را نسبت به عوامل اساسی موثر بر پویایی بازار نفت در سال2024 ابراز کرد. این سازمان با تاکید بر کاهش قابل‌توجه قیمت‌های آتی نفت‌خام درمیان نوسانات شدید بازار در نوامبر، دلالان را عامل اصلی کاهش قیمت‌ها معرفی کرد و افزود که پویایی بازار ناشی از نگرانی‌ها در مورد رشد تقاضای نفت بود که بر نوسانات کلی بازار تاثیر منفی گذاشت.
به‌رغم چالش‌ها، اوپک پیش‌بینی خود را برای رشد تقاضای جهانی نفت 2میلیون و 46هزار بشکه در روز برای سال2023 و 2میلیون و 25هزار بشکه در روز، برای سال2024 حفظ کرد. اوپک از اواخر سال2022 سیاست‌های کاهش تولید را برای ایجاد ثبات در بازار اجرا کرده‌است. عربستان‌سعودی، یکی از بازیگران کلیدی اوپک، کاهش تولید 122هزار بشکه‌ای در روز در نوامبر را به‌عنوان بخشی از کاهش داوطلبانه تحت‌توافق 30 نوامبر اوپک که تا سه‌ماهه اول سال2024 ادامه خواهد داد، گزارش کرد.
تداوم افزایش تولید نفت‌خام ایران
تولید نفت‌خام ایران بر اساس تازه‌‌‌‌‌‌ترین گزارش اوپک، در ماه نوامبر (آبان‌‌‌‌‌‌ماه - آذرماه) با ۷هزار بشکه افزایش به ۳میلیون و ۱۲۸هزار بشکه رسید‌و جایگاه سومین تولیدکننده نفت در این سازمان را حفظ کرد. به گزارش دبیرخانه سازمان کشورهای صادرکننده نفت، گزارش ماه دسامبر اوپک نشان می‌دهد ۱۳عضو این سازمان بر اساس گزارش منابع ثانویه در ماه نوامبر (آبان‌‌‌‌‌‌ماه – آذرماه) ۲۷میلیون و ۸۳۷هزار بشکه نفت‌خام تولید کردند که ۵۷هزار بشکه کمتر از ۲۷میلیون و ۸۹۵هزار بشکه ماه اکتبر است. بر اساس گزارش ماه دسامبر دبیرخانه اوپک، پس از عربستان با تولید روزانه ۸میلیون و ۹۹۸هزار بشکه، عراق با تولید روزانه ۴میلیون و ۲۷۸هزار بشکه و ایران با تولید روزانه ۳میلیون و ۱۲۸ بشکه جایگاه سومین تولیدکننده این سازمان را حفظ کرد.
بر اساس گزارش منابع ثانویه، ایران در ماه نوامبر ۳میلیون و ۱۲۸ بشکه نفت‌خام تولید کرده که ۷هزار بشکه بیشتر از ماه اکتبر ۲۰۲۳ (مهرماه - آبان‌‌‌‌‌‌ماه) بوده‌است. بر اساس این گزارش، تولید هفت عضو این سازمان در دوره مورد بررسی با افزایش همراه بوده که بیشترین افزایش تولید با ۲۳هزار بشکه در روز مربوط به ونزوئلاست. ایران، ونزوئلا و لیبی از توافق کاهش عرضه ائتلاف تولیدکنندگان عضو سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) و غیراوپک (اوپکپلاس) معاف هستند. قیمت نفت‌خام سنگین ایران بر اساس تازه‌‌‌‌‌‌ترین گزارش ماهانه اوپک، در ماه نوامبر نسبت به اکتبر سال۲۰۲۳ میلادی ۶ دلار و ۵۵سنت معادل 7.2درصد کاهش یافته‌است. قیمت نفت‌خام سنگین ایران در ماه نوامبر ۲۰۲۳، ۸۵ دلار ثبت شد، درحالی‌که این رقم در اکتبر ۲۰۲۳، ۹۱ دلار و ۵۵سنت برای هر بشکه بود. میانگین قیمت نفت‌خام سنگین ایران در سال۲۰۲۲ میلادی ۱۰۱دلار و ۷۶سنت بوده‌است.
قیمت سبد نفتی اوپک هم در نوامبر ۲۰۲۳ به ۸۴ دلار و ۹۲سنت برای هر بشکه رسید‌که ۶ دلار و ۸۶سنت (7.5درصد) کمتر از ماه اکتبر ۲۰۲۳ است. بر اساس تازه‌‌‌‌‌‌ترین گزارش ماهانه دبیرخانه اوپک (دسامبر)، تقاضای جهانی نفت‌خام برای سال۲۰۲۳ میلادی بدون تغییر نسبت به برآورد پیشین (گزارش ماه اکتبر) با ۲میلیون و ۴۶۰هزار بشکه افزایش روزانه همراه خواهد بود. مجموع تقاضای نفت جهان برای سال۲۰۲۳ میلادی ۱۰۲میلیون و ۱۱۰هزار بشکه پیش‌بینی شده‌است. اوپک در گزارش ماهانه خود همچنین پیش‌بینی کرد تقاضای جهانی نفت در سال۲۰۲۴، به‌میزان۲میلیون و ۲۵۰هزار بشکه در روز افزایش خواهد یافت و به مجموع ۱۰۴میلیون و ۳۶۰هزار بشکه در روز می‌رسد.
تاثیر رشد اقتصادی بر تقاضای جهانی نفت
انتظار می‌رود رشد اقتصادی در سال‌های 2023 و 2024 نقش تعیین‌کننده‌ای در شکل‌گیری تقاضای جهانی نفت داشته‌باشد. رشد اقتصاد جهانی در طول سه‌ماهه سوم سال2023 به حالت کشسانی ادامه یافت. در این مدت، تغییراتی برای انعکاس آخرین تحولات اقتصادی، مطابق با آخرین داده‌های منتشرشده توسط کشورهای مختلف انجام شد و در نتیجه، پیش‌بینی رشد اقتصاد جهانی برای سال2023 کمی افزایش یافت و به 2.9درصد رسید، درحالی‌که پیش‌بینی برای سال2024 بدون تغییر در2.6درصد باقی‌می‌ماند. در عین حال، پویایی رشد اقتصادی در مناطق مختلف، متنوع است.
در اقتصادهای بزرگ از جمله ایالات‌متحده، هند و چین، شاخص‌های سه‌ماهه سوم نشان‌دهنده رشد ثابت است. علاوه‌بر این، به‌نظر می‌رسد روسیه و برزیل روند رشد رو به بهبودی را در مدت مشابه حفظ کرده‌اند. در مقابل، اقتصادهای اروپایی با شرایط چالش‌برانگیز‌تری روبه‌رو بوده‌اند، به‌طوری که آلمان در سال‌جاری پویایی کندی را تجربه‌کرده و چالش‌هایی در بخش صنعت نیز فرانسه و ایتالیا را تحت‌تاثیر قرار داده‌اند. منطقه یورو در سه فصل اول شاهد رشد مداوم پایینی بود. در ژاپن، سیر نزولی در رشد اقتصادی برای سه‌ماهه دوم و کاهش در سه‌ماهه سوم، نشان‌دهنده روند کاهشی در اقتصاد در نیمه دوم سال2023 و احتمالا در سال2024 است.
