«دنیای اقتصاد» وضعیت پیشرفت کاپ ۲۷ را در میانه مسیر بررسی کرد
تاکید بر «گذار به انرژی‌های پاک» در شرم‌الشیخ
دنیا مقابله با نشت گاز متان را جدی گرفته است
در جریان مذاکرات اقلیمی نشست کاپ ۲۷ در شرم‌الشیخ مصر، دولت ایالات متحده بر نیت بایدن برای جلوگیری جدی از پدیده نشت گاز متان تاکید کرد. گاز خطرناک متان ناشی از فعالیت صنعت نفت و گاز بوده که کنترل آن جهت جلوگیری از انتشار گازهای گلخانه‌ای که منجر به گرمایش زمین می‌شود، از ضروریات است. از محوری‌ترین مسائلی که نمایندگان کشورها برای دستیابی به توافق بر سر آن، نشست‌های مفصلی را در چارچوب اجلاس برگزار کرده‌اند، می‌توان به التزام کاهش انتشار ۴۵درصدی گازهای گلخانه‌ای اشاره کرد. در تازه‌ترین گزارش سازمان جهانی هواشناسی، سطح گازهای دی‌اکسید کربن، اکسید نیتروژن و متان در سراسر جهان افزایش یافته و به رکورد کم‌سابقه و درعین‌حال نگران‌کننده‌ای رسیده است.
موضع سازمان ملل متحد
دبیرکل سازمان ملل در جریان سخنرانی خود در مراسم افتتاحیه کنفرانس تغییرات اقلیمی گفت جهان امروز با یک انتخاب جدی روبه‌رو است، باید شاهد همکاری همه‌جانبه کشورها برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای باشیم. در غیر این صورت، بشر آینده با فجایع اقلیمی دست به گریبان و محکوم به فنا خواهد بود. در جریان این نشست از کشورها خواسته شد به اهداف مصوب اجلاس پیشین تحت عنوان کاپ ۲۶ پایبند بوده و تمام همت خود را برای جلوگیری از انتشار گازهای گلخانه‌ای تا پایان سال ۲۰۲۲ متمرکز کنند. از این راه، رسیدن به هدف کاهش دمای جهانی به زیر ۵/ ۱درجه سانتی‌گراد در مقایسه با سطوح قبل از انقلاب صنعتی، در دسترس خواهد بود. در همین چارچوب، آژانس حفاظت از محیط زیست ایالات متحده بر اجرای هرچه سخت‌گیرانه‌تر «قانون متان ۲۰۲۱ »، تاکید مجدد کرد.
قانونی که به موجب آن هرگونه عملیات حفاری، مستلزم مسدودسازی نشتی‌های احتمالی گازهای خطرناک است. موضوعی که به منزله خط بطلانی بر تمام لابی‌گری‌های سودجویانه شرکت‌های حفاری خواهد بود. واقعیت این است که صنعت نفت و گاز منبع اصلی نشت گاز متان به شمار می‌آید، گازی خطرناک که از مواضع حفاری، خطوط لوله گاز و سایر تجهیزات مرتبط، به اتمسفر نشت می‌کند. آژانس حفاظت از محیط‌زیست سال گذشته الزامی را مبنی بر رسیدگی دوره‌ای و رفع مشکل نشت گاز متان از طریق وادارسازی اپراتورهای نفت و گاز به نظارت سه‌ماهه بر بیش از ۳۰۰هزار از بزرگترین سایت‌های چاه خود برای یافتن و رفع نشت گاز احتمالی، تصویب کرد.
متان و گرمایش زمین
با این‌که متان در مقایسه با دی‌اکسید کربن از پایداری کمتری برخوردار است، دانشمندان علت حدود یک‌چهارم از روند گرمایش سیاره‌ها را نشت گاز متان می‌دانند. در حاشیه مذاکرات رسمی این اجلاس، ده‌ها موافقت‌نامه بین کشورهای شرکت‌کننده، منعقد و رد‌و‌بدل شد. اکثریت قریب به اتفاق کشورها توافق کردند در دهه پیش‌رو انتشار گاز متان، گازی که باعث گرم شدن زمین و نابودی اکوسیستم می‌شود، را تا ۳۰درصد کاهش دهند.
حمایت مالی از کشورهای درحال توسعه
در جریان این کنفرانس به کشورهای ثروتمندی که به تعهدات خود مبنی بر اختصاص کمک مالی به کشورهای در حال توسعه درجهت افزایش سازگاری با تغییرات اقلیمی، پایبند نبوده‌اند هشدار داده شد. از آنها خواسته شد با افزایش بودجه مصوب و تا سال ۲۰۲۵ نسبت به تحقق این امر اقدام کنند. از دیگر نتایج این نشست می‌توان به تعهد بسیاری از دولت‌ها درخصوص توقف عاجل پدیده مخرب جنگل‌زدایی اشاره داشت. همچنین ده‌ها کشور دیگر متعهد شدند با برنامه‌ریزی منسجم، کارخانه‌های زغال‌سنگ و فروش خودروهای سوخت فسیلی خود را طی چند دهه آینده متوقف کنند. در جریان نشست قبلی در گلاسکوی اسکاتلند کشورهایی مثل هند، چین و آفریقای جنوبی با حذف کامل زغال‌سنگ از چرخه سوخت مخالفت کردند؛ سایر کشورها در نتیجه، بر سر کاهش مصرف زغال‌سنگ و حذف تدریجی آن از چرخه سوخت به اجماع رسیدند.
از نظر زیست‌محیطی، ممانعت از انتشار گازهای گلخانه‌ای از مهم‌ترین دستاوردهای جامعه جهانی برای آینده نسل بشر به حساب می‌آید. واقعیت این است که بخش قابل‌اعتنایی از هزینه توسعه در کشورهای ثروتمند، عمدتا توسط کشورهای درحال توسعه و بعضا فقیر با تحمل خسارات‌های جبران‌ناپذیر اقلیمی پرداخت می‌شود. به همین دلیل، دستیابی سریع به اجماع جهانی از اهمیت بالایی برخوردار است. توافقی که در صورت حصول و به شرط اتخاذ تدابیر اجرایی و ضمانت حسن اجرا، می‌تواند از بروز و ظهور طیف گسترده‌ای از فجایع طبیعی مانند سیل اخیر و ویرانگر پاکستان یا خشک‌سالی کم‌سابقه در آفریقا جلوگیری کند. البته در صورتی که دولت‌ها موفق به کنترل روند فزاینده انتشار گازهای گلخانه‌ای نشوند، وقوع فجایع طبیعی و خطرناک اقلیمی در آینده نه چندان دور و در سطحی به‌مراتب گسترده‌تر، دور از ذهن نخواهد بود.
تعهدات اجلاس گذشته
لازم به ذکر است که در جریان نشست‌های پیشین سران، کشورهای مختلف به این نتیجه رسیده بودند که باید با تکیه بر همت جمعی، سیاست محوری خود را معطوف به مهار و کنترل روند گرمایش جهانی کنند. هدفی که در صورت عدم‌حصول و در پی آن افزایش میانگین دمای جهانی، به صورت بالقوه میلیون‌ها انسان را در مقابل تهدیدات جدی اقلیمی خلع سلاح خواهد کرد. واقعیت تلخ آنکه بنا به گزارش سازمان ملل متحد، در شرایط ایده‌آل، میانگین دمای جهان در پایان قرن کنونی دست‌کم ۵/ ۲درجه گرم‌تر از حال حاضر خواهد بود.
بررسی مواضع ایالات متحده
به گزارش ایسنا، از شرم‌الشیخ خبر می‌رسد، رئیس‌جمهوری آمریکا بار دیگر از رهبران جهان به خاطر خروج واشنگتن از توافق مهم آبوهوایی پاریس ۲۰۱۶ عذرخواهی و تاکید کرد دولتش در جهت احیای رهبری آمریکا برای مبارزه با پدیده جهانی گرمایش زمین تلاش کرده است. دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور سابق آمریکا، در سال ۲۰۱۷ میلادی کمی پس از ورودش به کاخ سفید، روند خروج آمریکا از توافق پاریس ۲۰۱۶ را آغاز کرد. اقدامی که بایدن چند ساعت پس از آغاز رسمی دوره ریاست‌جمهوری‌اش، آن را تغییر داد و اعلام کرد واشنگتن مجددا به این توافق ملحق می‌شود. هدف این توافق به صفر رساندن انتشار گاز کربن برای متوقف کردن افزایش کنونی دمای کره زمین است. بایدن گفت: دولت من در چند روز نخست روی کار آمدن، برنامه جسورانه‌ای را برای رسیدگی به بحران آب‌و‌هوا و افزایش امنیت انرژی در داخل کشور و سراسر جهان آغاز کرد.
او در ادامه سخنرانی خود تصریح کرد: «ما ثابت می‌کنیم که سیاست آبوهوایی خوب، یک سیاست اقتصادی خوب است.» سرمایه‌گذاری‌های آمریکا در سیاست تغییر اقلیم، الگوی فعلی را برای آمریکا و کل جهان تغییر خواهد داد. در همین چارچوب، رئیس دموکرات مجلس نمایندگان آمریکا در جریان اجلاس آبوهوایی شرم‌الشیخ گفت: جمهوری‌خواهانی که بحران آبوهوایی را فریبکاری می‌خوانند، چاره‌ای ندارند جز آنکه مصوبات اجلاس را پذیرفته و با آن کنار بیایند. نانسی پلوسی افزود هم‌اکنون پیش‌بینی این موضوع که انتخابات میان‌دوره‌ای مجلس ایالات متحده چه تاثیری بر سیاست این کشور در زمینه تغییرات آبوهوایی دارد، دشوار است. با این حال، احتمال می‌رود هدایت مجلس توسط جمهوری‌خواهان، مانع از صدور لوایح آبوهوایی جدید شود. این موضوع می‌تواند شامل حال لوایح مرتبط با بسته‌های حمایتی به کشورهای در حال توسعه نیز بشود.
در حاشیه اجلاس چه می‌گذرد؟
به گزارش رویترز، برخی از کشورها به دنبال حصول توافقاتی خارج از چارچوب مذاکرات رسمی هستند؛ دلیل آن می‌تواند شکست مصوبات گذشته اجلاس در مقام عمل باشد. به عنوان مثال، آلمان و گروهی از کشورهای متاثر از تغییرات اقلیمی، طرح «سپر جهانی» را برای ارتقای سیستم بیمه کشورهای مستعد بلایای آبوهوایی، پیشنهاد دادند. همچنین، به گزارش ایرنا از حواشی نشست خبر می‌رسد صدها فعال محیط زیست با تجمع در محل برگزاری اجلاس آبوهوایی، از کشورهای صنعتی خواستند ضمن توجه بیشتر به تاثیرات مخرب تغییرات اقلیمی، به روند جایگزینی سوخت‌های فسیلی با انرژی‌های تجدیدپذیر و پاک سرعت ببخشند. معترضان در منطقه‌ای نه‌چندان دور از محل مذاکرات اقلیمی، اعتراض خود را به سیاست‌های مخرب کشورهای غربی ابراز کردند. معترضان همچنین خواستار کاهش فوری انتشار گازهای گلخانه‌ای شدند. انتشار این گازها همچنان در حال افزایش است، اما دانشمندان می‌گویند میزان این گازها باید تا سال ۲۰۳۰ تقریبا به نصف کاهش یابد تا به اهداف مشخص‌شده در توافق‌نامه آبوهوایی پاریس برسد.
