پیش‌بینی بازار طلای‌سیاه تحت شرایط کنونی تحولات جهانی، با اما و اگرهای بسیاری روبه‌روست
سایه‌روشن قیمت نفت از حاشیه تا متن
ریزش نرخ حمل‌و‌نقل دریایی
تجارت جهانی از طریق دریا نیز از این قواعد رکود مستثنی نبوده و نرخ حمل‌و‌نقل دریایی به سطح منطقی خود بازگشته است. در یکی از جدیدترین ارزیابی‌های به‌عمل‌آمده، شاخص‌ها دلالت بر کاهش رشد جهانی تجارت دریایی دارند. این مهم خود نشانه‌ای دال بر رکود اقتصادی است و صدالبته رکود قریب‌الوقوع در بازار، رشد بالقوه تقاضای نفت را تهدید می‌کند. این هفته، شاخص جهانی دروری ورلد کانتینر (Drewry World Container) برای اولین‌بار از آوریل ۲۰۲۱ به زیر ۵۰۰۰دلار در هر کانتینر ۴۰ فوتی سقوط کرد. ریزش قیمت حمل با کانتینر به منزله فرارسیدن دوران «بازگشت به سلامت عقل» در تعیین نرخ حمل‌و‌نقل دریایی تفسیر می‌شود. شاخص نرخ حمل دریایی در این هفته و برای بیست و نهمین هفته متوالی، معادل ۸درصد ریزش داشت که در مقایسه با هفته مشابه در سال گذشته، ۵۲درصد کاهش را نشان می‌دهد.
چشم‌انداز رکود جهانی
در گزارش شرکت رتبه‌بندی فیچ آمده است: در شرایط کنونی انتظار مواجهه اقتصاد منطقه یورو و بریتانیا با رکود اقتصادی در اواخر سال جاری دور از ذهن نیست. ضمن آن‌که پیش‌بینی می‌شود در اواسط سال ۲۰۲۳، رکود کمرنگ‌تری گریبان‌گیر اقتصاد ایالات متحده بشود. قیمت نفت از زمان اوج اخیر قیمت جهانی این محصول در اوایل ژوئن و قبل از اینکه فدرال رزرو و سایر بانک‌ها در آمریکا راهکار افزایش نرخ بهره را برای مبارزه با تورم سرسام‌آور اتخاذ کنند، با کاهشی برابر حدود ۳۰دلار در هر بشکه روبه‌رو شد. به‌طور طبیعی انتظار می‌رود اتخاذ سیاست‌های مالی سخت‌گیرانه، سرعت رشد اقتصادی را کاهش دهد. شاخص‌های روز تجارت حاکی از آن است که بازار جهانی انرژی، به تعبیر عام، خود را برای مقابله با رکود فراگیر مهیا می‌کند. این امر به نوبه خود بر نرخ تقاضای جهانی نفت تاثیر منفی خواهد گذاشت.
خوش‌بینی تولیدکنندگان نفت
به‌رغم تمام این مسائل، فعالان و ناظران اصلی بازار نفت، مانند اوپک و آژانس بین‌المللی انرژی (IEA)، همچنان تحقق رشد تقاضای جهانی نفت را در سال جاری و آینده انتظار دارند. پیش‌بینی آنها برای سال ۲۰۲۳ عبارت است از: «شکوفایی صنعت نفت و رشد معنادار حجم سفارش، در مقایسه با سطح تقاضا برای این محصول استراتژیک پیش از بحران همه‌گیری کووید-۱۹.» در شرایط کنونی، فرآیند قیمت‌گذاری در بازار نفت با شیب تند نزولی مواجه است. قیمت جهانی انرژی، منعکس‌کننده نگرانی و بیم از وقوع رکود اقتصادی در چین، اقتصادهای بزرگ اروپا و ایالات متحده است. به‌روز‌ترین شاخص‌های مالی و تجاری جهانی، حکایت از کندی روند رشد اقتصادی دارند. در این شرایط، انتظار وقوع رکود فراگیر در آینده نزدیک، دور از تصور نیست. جان کمپ، تحلیلگر ارشد بازار از رویترز، می‌نویسد: «رونق بازار کار در ایالات متحده در کنار سطح بالای فعالیت اقتصادی در آن کشور، بر همگان روشن است. با این حال، بازارهای مالی، براساس داده‌های‌معاملات آتی سهام، وقوع رکود در چرخه اقتصادی آمریکا را برای شش ماه آینده، تا حدود زیادی، محتمل می‌‌دانند.»
کوچ سرمایه از بازار نفت
از پیامدهای مستقیم رکود می‌توان به کاهش علاقه بازار به معاملات آتی نفت اشاره کرد. بسیاری از سرمایه‌گذاران نفتی به دلیل نوسانات بالای قیمت، به سمت بازارهای دیگر کوچ کرده‌اند. در این شرایط و متعاقب کاهش حجم نقدینگی، تشدید دامنه نوسان پدیده‌ای اجتناب‌ناپذیر است. موسسه رتبه‌بندی فیچ این هفته اعلام کرد انتظار می‌رود منطقه یورو و بریتانیا اواخر سال جاری وارد رکود اقتصادی شود، در حالی که اقتصاد ایالات متحده در اواسط سال ۲۰۲۳ و با شیب ملایم‌تری دچار رکود خواهد شد. برایان کولتون، اقتصاددان ارشد موسسه فیچ، در مصاحبه با اویل‌پرایس گفت: «در ماه‌های اخیر شاهد وقوع طوفانی سهمگین در اقتصاد جهانی بوده‌ایم. شاهد این مدعا، چالش قطع گاز اروپا، افزایش لجام‌گسیخته نرخ بهره بانکی و رکود اقتصادی در کشور چین است».
بحران گاز در اروپا
قیمت گاز در اروپا سیر صعودی را طی می کند. مثلا در ماه اوت و در بحبوحه کاهش عرضه انرژی روسیه، به ۳هزار و ۵۰۰ دلار به‌ازای هر یک‌هزار مترمکعب رسید. این تصمیم روسیه در واکنش به وضع تحریم های یکجانبه و گسترده اتحادیه اروپا علیه این کشور، گرفته شد. در پی تشدید تنش‌ها و هم‌زمان با آغاز عملیات نظامی روسیه در اوکراین، غرب و کشورهای اروپایی تحریم‌های گسترده‌ای علیه نفت و گاز روسیه اعمال کردند. وزرای انرژی کشورهای اتحادیه اروپا، در پیمانی متعهد شدند به منظور کاهش وابستگی به سوخت و انرژی روسیه، از اوت ۲۰۲۲ تا مارس ۲۰۲۳، مصرف گاز خود و در نتیجه واردات گاز از روسیه را به میزان ۱۵درصد کاهش دهند، غافل از اینکه مسکو در قطع جریان گاز صادراتی خود به سمت اروپا، پیش‌دستی خواهد کرد. بازار جهانی نفت همچنان تحت تاثیر رکود حاصل از رشد نرخ بهره بانکی، در تلاطم است. لورتا مستر، رئیس بانک فدرال رزرو کلیولند، در پایان ماه گذشته گفت: فدرال رزرو وظایف بیشتری برای مهار تورم دارد. نرخ شاخص بهره باید تا ابتدای سال ۲۰۲۳ به بالای ۴درصد رسیده و در آن سقف تثبیت شود. به گزارش رویترز، افزایش ۵/ ۰درصدی ارزش دلار آمریکا نیز بر قیمت جهانی نفت تاثیر‌گذار بود.
پیش‌بینی فعالان بازار نفت
نظرسنجی انجام‌شده توسط رویترز از پتانسیل کاهش ذخایر نفت آمریکا برای چهارمین هفته متوالی خبر می‌دهد. به عنوان مثال، در هفته منتهی به دوم ماه سپتامبر، به میزان ۷۳۳هزار بشکه کاهش ذخایر اعلام شده است. با این حال، اوپک همچنان نسبت به رشد اقتصاد جهانی خوش‌بین بوده و در آخرین گزارش ماهانه بازار نفت خود اعلام کرد نرخ رشد اقتصادی در سال جاری و سال آینده معادل حداقل ۱/ ۳درصد باقی خواهد ماند. در گزارش اوپک آمده است: «رشد تقاضای نفت به‌رغم نگرانی بازار از رکود، قابل‌پیش‌بینی است.» آژانس بین‌المللی انرژی تخمین رشد تقاضای جهانی نفت خود را ۱۱۰هزار بشکه در روز کاهش داد و به ۲ میلیون بشکه در روز برای سال ۲۰۲۲ رساند، زیرا پیش‌بینی می‌شود تقاضای نفت چین برای اولین بار در بیش از سه دهه گذشته به دلیل قرنطینه‌های قهری و اضطراری ناشی از کووید، کاهش یابد. آژانس بین‌المللی انرژی در گزارش این هفته خود آورد: «پیش‌بینی می‌شود به دنبال اجرایی شدن تحریم اتحادیه اروپا بر واردات نفت روسیه از طریق دریا، صادرات نفت مسکو در اواخر سال جاری و اوایل سال آینده، معادل ۴/ ۲میلیون بشکه در روز کاهش یابد.» به عقیده ناظران بازار انرژی، در شرایط فعلی تحلیل و پیش‌بینی نزدیک به واقعیت از حجم تقاضای آتی و متعاقب آن میزان عرضه، غیر‌ممکن است.
