چگونگی خرید پستی از ebay و آمازون

سونیتا سراب‌پور: هفته گذشته گفت‌و‌گوی دنیای اقتصاد با مدیرعامل پست و اعلام خبر افتتاح پروژه خرید اینترنتی از سایت‌هایی چون آ‌مازون و eBay بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌ها و شبکه‌های مجازی داشت.

فراهم شدن این امکان با توجه به رشد دسترسی به اینترنت در کشور تاثیرات قابل توجهی در بازار تجارت الکترونیکی ایران و حتی فعالان این عرصه خواهد داشت. برای مشخص شدن جزئیات این طرح و همچنین آشنایی با سرویس‌های جدید پستی گفت‌وگویی با شهرام حی شاد، مدیر کل ایجادوتوسعه سرویس‌های نوین شرکت پست انجام داده‌ایم که می‌خوانید.

یکی از بحث‌های داغی که طی چند روز گذشته در فضای اینترنتی مطرح شد به امکان خرید مستقیم کاربران ایرانی از سایت‌های اینترنتی مانند آمازون، eBay، علی بابا و... باز می‌گردد در این خصوص قرار است دقیقا چه اتفاقی صورت گیرد؟

فعالیت در بخش تجارت الکترونیک را شرکت پست چند سالی است که پیگیری می‌کند، اما در این خصوص با یک شرکت داخلی فعال در بخش خصوصی قراردادی بسته‌ایم. این شرکت علاقه‌مند به فعالیت در بازار تجارت بین‌المللی بود.در این طرح برندمان را وسط گذاشتیم و از این شرکت برای شروع فعالیتش حمایت کردیم. هدف ما حمایت از بخش خصوصی است تا این بخش کارهای اجرایی را انجام دهد و شرکت پست نیز وظیفه نظارتی داشته باشد.

نام این شرکت چیست؟

با شرکتی با نام تجاری «یاتا» قرارداد بسته‌ایم. این شرکت در حال حاضر با شرکت eBay قرارداد بسته است و در حال بستن قرار‌داد با دیگر فعالان این عرصه مانند آمازون، علی بابا و چند شرکت مطرح دیگر در این حوزه هم هست. کاربران از طریق این سایت امکان خرید و مشاهده محصولات شرکت‌های اینترنتی بین‌المللی در حوزه تجارت الکترونیک را خواهند داشت.

این شرکت را چگونه انتخاب کردید و چرا به صورت عمومی شرکت پست برای گرفتن یک شریک در این زمینه اطلاع‌رسانی نکرد؟

این شرکت چند سال پیش بررسی روی این موضوع را شروع کرد و خودش به ما پیشنهاد فعالیت در این زمینه را ارائه کرد. فقط هم متمرکز بر این بحث نیست و این شرکت شریک تجاری ما در حوزه‌های الکترونیکی مانند پست الکترونیک مستقیم نیز هست. همچنین ما هیچ منعی در گرفتن شریک نداریم و در واقع در این خصوص هیچ انحصاری وجود ندارد. با سایت «یاتا» کار را شروع کرده‌ایم اما اگر فردا شرکت‌های علاقه‌مند دیگری هم باشند که استانداردهای مد نظر ما را داشته باشند با آنها نیز قرارداد می‌بندیم.

با شروع به فعالیت این سامانه قرار است کالاها با چه تفاوت قیمتی به دست کاربران برسند؟ در این زمینه چه هزینه‌هایی را باید کاربران در بخش گمرکی و پستی پرداخت کنند؟

در این خصوص با گمرک مذاکرات مقدماتی را انجام داده‌ایم. برای مثال یکسری کالا تعریف و به گمرک اعلام شده است. همان‌طور که می‌دانید طبق مقررات گمرک ورود یکسری کالا بین قیمت ۵۰ تا ۸۰ دلار از هزینه گمرکی معاف است و ما هم سعی می‌کنیم این میزان کمتر نشود. اما اگر قرار است فردی ۱۰ نوع کالا سفارش دهد پس باید هزینه گمرکی آن کالا را پرداخت کند. همچنین پنلی را در اختیار گمرک قرار داده‌ایم که کالاها را قبل از سفارش و ورود به کشور ببیند و تعرفه آن را اعلام کند. برای مثال بگوید برای فلان کفش تعرفه گمرکی ۱۰ هزار تومان است تا مشتری زمانی که می‌خواهد هزینه کالای خریداری شده خود را پرداخت کند از هزینه گمرکی، خدمات سرویس یاتا و حمل‌و‌نقل شرکت پست آگاه باشد.

پس در این زمینه کاربر به جز هزینه خود کالا باید سه هزینه دیگر یعنی گمرک، هزینه حمل‌و‌نقل بین‌المللی و داخلی را پرداخت کند.

هزینه حمل‌و‌نقل داخلی ما بسیار کم است و هزینه پستی داخلی را از کاربر دریافت می‌کنیم و کاری به این موضوع نداریم که مرسوله مورد نظر از خارج از کشور آمده است. انگار که مرسوله از فرودگاه امام به دست من رسیده است و من نیز آن را به دست کاربر می‌رسانم که این هزینه هم زیاد نیست.

کاربران باید هزینه گمرک کشور مبدأ را نیز پرداخت کنند؟

نه نیازی به پرداخت هزینه دو گمرک نیست و کاربران تنها باید هزینه گمرک در داخل ایران را پرداخت کنند.

هزینه گمرک برای هر کالای مشخصی تقریبا به چه میزانی است؛ چرا که در حال حاضر روی سایت هزینه گمرک مشخص نشده است؟

۴۰۰ کالا مشخص و به گمرک اعلام شده است و گمرک باید این کالاها را بررسی و بعد به صورت رسمی تعرفه ورود این کالاها به کشور را مشخص کند. هنوز میزان تعرفه گمرکی در دست بررسی است و فعلا و در مرحله اول کالاها وارد کشور و توسط گمرک ارزیابی و بعد میزان تعرفه گمرکی اعلام می‌شود.

با توجه به اینکه هنوز تعرفه گمرک مشخص نشده اگر کاربری کالایی را سفارش دهد چگونه باید حق گمرک خود را پرداخت کند؟

به صورت دومرحله‌ای یعنی هنگام تحویل مرسوله اگر کالای خریداری شده دارای عوارض گمرکی باشد باید آن را به مامور پست پرداخت کند. تاکید می‌کنم که هنوز در این مرحله از طرح ارزیابی برای گرفتن میزان تعرفه گمرک تعیین نشده اما براساس شواهد و گزارش‌ها، گمرک از بیش از ۸۰ درصد کالاهایی که وارد کشور می‌شوند حق گمرک نمی‌گیرد. در واقع اگر کالایی بین ۵۰ تا ۸۰ دلار قیمت داشته باشد به این کالا عوارض گمرک نمی خورد.

محدودیتی در ورود کالا نیز وجود دارد و آیا کالاهای ممنوعه‌هم مشخص شده است؟

هر نوع کالا از پوشاک گرفته تا کالاهای الکترونیکی امکان ورود به کشور را دارند. هر محصولی که در سایت یاتا دیده می‌شود ممنوعه نیست. جلوی فروش کالاهای ممنوعه سایت‌های خارجی که طبیعتا با ضوابط کشور ما نمی‌خواند را از همان ابتدا می‌گیریم. تمام جنس‌های موجود در این سایت‌ها در صورتی که جزو کالاهای ممنوعه نباشند قابل مشاهده و خرید از سوی کاربران ایرانی است. البته در فاز اول، همه محصولات این سایت‌های بین‌المللی قابل مشاهده و خرید برای کاربران نیست و هماهنگی‌های لازم با وزارت ارشاد، گمرک و سایر نهادهای ذی‌ربط را می‌‌خواهد.

براساس تجربیات برخی کاربران آنها اعلام می‌کنند که شرکت پست اجازه جابه جایی دو کالای مشابه را نمی‌دهد. برای مثال اگر کاربری دو گوشی همراه سفارش داده باشد این شرکت تنها اجازه حمل و ارسال یک گوشی به گیرنده را می‌دهد. درست است؟

اصلا این مباحث به شرکت پست ارتباط پیدا نمی‌کند. مبادی ورود کالا به کشور مربوط به گمرک کشور است و با تشخیص گمرک این نقل و انتقال صورت می‌گیرد. شرکت پست با مباحث تجاری کاری ندارد. مباحثی که این شرکت با آن درگیر است در حد هدایا و سوغات است و بنابراین معنی ندارد که دنبال این موضوع باشد که کاربران یک شلوار سفارش بدهند یا دو عدد.

از طرف گمرک برای ورود چند نمونه از یک کالا هماهنگی لازم به وجود آمده است؟

گمرک عوارض خودش را می‌گیرد و در نهایت اجازه ورود کالا را می‌دهد.

چرا یک شرکت واسطه را برای انجام خرید اینترنتی بین‌المللی توسط کاربران ایرانی انتخاب کرده‌اید و شرکت پست به صورت مستقیم وارد فعالیت در این خصوص نشده است. به نظر شما حضور یک شرکت واسطه باعث تحمیل هزینه بالاتر به کاربران نمی‌شود؟

در هیچ کشوری از دنیا مرسوم نیست که شرکت پست به صورت مستقیم وارد انجام چنین فعالیت‌هایی شود. وظیفه شرکت پست فراهم کردن زیرساخت‌های مورد نیاز این حوزه است تا براساس این زیرساخت‌ها اقدام به حمل‌و‌نقل و توزیع مرسوله‌های پستی کند. برای راحت شدن مراحل کار و خارج شدن از دست‌اندازهای اداری و پیشبرد کار با سرعت بیشتر، معقولانه بود که از یک شرکت بخش خصوصی استفاده کنیم.

برخی سایت‌های اینترنتی حاضر به فعالیت با شرکت‌های واسطه‌ای نیستند. برای مثال براساس اطلاعاتی که روی سایت آمازون آمده است این شرکت برای فروش کالاهای خود حاضر به همکاری با شرکت‌های واسطه نیست.

این‌گونه نیست. در خیلی از کشورهای دنیا آمازون نمایندگی رسمی دارد که این نمایندگی‌ها هم خصوصی هستند. همچنین یک نماینده هم در یک کشور ندارد. برای مثال در ترکیه این شرکت ۷ یا ۸ نمایندگی دارد. برای این شرکت فرق نمی‌کند که با یک شرکت واسطه‌ای کار کند یا با شرکتی مانند پست. این شرکت تنها به دنبال فروش محصول و سودش است.

در دوران تحریم هم کاربران می‌توانستند از طریق یک واسطه‌هایی خرید از سایت‌های اینترنتی مانند آمازون، علی بابا و.. را انجام دهند. قرار است با ارتباط رسمی با شرکت‌های اینترنت بین‌المللی چه اتفاقی رخ دهد و چه تغییری ایجاد شود؟

تفاوت اصلی نحوه خرید است. اینکه دیگر کاربران نیاز به تهیه مسترکارت از راه‌های سخت و پیچیده ندارند و با همین کارت‌های بانکی فعلی خود می‌توانند از این سایت‌ها کالاهای مورد نیاز خود را انتخاب و خریداری کنند.

این کار تا چه حد روی هزینه و زمان ارسال کالا برای کاربران تفاوت ایجاد می‌کند؟

بستگی دارد. سعی خودمان برای ارسال هرچه سریع‌تر مرسولات کاربران در این خصوص را انجام‌ داده‌ایم. برای مثال رایزنی‌هایی با پست ترکیه داشته‌ایم. همچنین با یک یا دو شرکت حمل‌و‌نقل بین‌المللی نیز وارد مذاکراتی شده‌ایم تا سرعت ارسال مرسوله به گیرنده را افزایش دهیم. در مدل پایلوتی که اجرا شده است دو مدل زمینی و هوایی وجود دارد که قیمت‌های متفاوتی نیز برای کاربران دارند. اما به دنبال این هستیم که با یک مدل انتخابی کالاها با قیمت مناسب و سرعت بیشتر به دست کاربران برسند. اگر کالایی امروز به دست پست برسد حداکثر روز بعد آن را توزیع می‌کنیم.

سایت یاتا امتیاز خاصی را در اختیار کاربران ایرانی برای کاهش هزینه‌هایشان نمی‌گذارد؟ چرا که برای مثال سایتی مانند علی بابا تمام هزینه‌های پستی مرسولات کاربران خود را پرداخت می‌کند.

خود شرکت پست سعی کرده است که کمترین هزینه را دریافت کند و فقط هزینه حمل‌و‌نقل داخلی را از کاربران خود بگیرد.

به نظر شما این نوع روش خرید با توجه به هزینه‌های حمل‌و‌نقل، گمرک و... برای کاربران مقرون به صرفه است؟ فراهم کردن امکان خرید از سایت‌های اینترنتی بین‌المللی در مقایسه با خرید از داخل کشور چه مزیتی دارد؟

در حال حاضر کالاهایی در سایت یاتا وجود دارد که در بازار داخلی به راحتی پیدا نمی‌شود. اما به طور کلی ما با بستن قرارداد با شرکت‌های بین‌المللی تجاری که در بخش حمل‌و‌نقل فعالیت می‌کنند در حال مذاکره برای کاهش هزینه حمل‌و‌نقل بین‌المللی هستیم و همچنین منتظر اجرای فاز اول این طرح هستیم و گرفتن بازخورد نظر کاربران و خریداران. شاید با دریافت این نظرات و برای ایجاد مزیت رقابتی بازنگری کلی روی طرح خود داشته باشیم.

طرحی هم برای صادرات کالاهای سایت‌های اینترنتی ایرانی به خارج از کشور در دست دارید؟

نگاه ما نگاه دوطرفه است یعنی ما فقط به دنبال واردات کالا نیستیم و طرحی هم برای صادرات در این زمینه داریم. اما در فاز اول به دنبال این هستیم که محصولات آن سوی آب که برای کاربران ایرانی جذاب است را وارد کشور کنیم. در نهایت در قدم بعدی محصولات خاص کشور مانند زعفران، پسته، صنایع دستی و... هم برای کاربران کشورهای خارجی صادر شود.

به نظر شما فعالیت شرکت‌های اینترنتی بین‌المللی جلوی رشد شرکت‌های اینترنتی ایرانی را نمی‌گیرد؟

در این زمینه کاربر است که انتخاب می‌کند اگر زمان و قیمت برایش مهم است طبیعی است که از سرویس‌دهنده‌های ایرانی این بازار استفاده می‌کند تا آمازونی که در خوشبینانه ترین حالت با ۵ روز تاخیر کالا را به دستش می‌رساند. همچنین با تغییرات قیمتی شرکت‌های ایرانی می‌توانند بازار خود را داشته باشند.

پیش‌بینی شما برای نهایی شدن و اجرای این طرح چه زمانی است؟

سایت یاتا ۱۷ مهر به صورت رسمی افتتاح می‌شود، اما همین الان در فاز پایلوت قرار دارد و برخی از آن خرید هم کرده‌اند.

شما به عنوان شرکت پست چه سهمی از سود فعالیت شرکت یاتا را دریافت می‌کنید؟

شرکت پست به عنوان یک شرکت رسمی و فعال در بخش پست نام و برند خود را وسط گذاشته و بیشتر از اینکه به فکر سود باشد به فکر ایجاد شرایط خرید راحت برای کاربران است. ما تنها پشت یاتا قرار داریم تا با حمایت‌های خود این شرکت بتواند با شرکت‌های بین‌المللی قرارداد ببندد. تنها سود ما در این بین هزینه جابه‌جایی مرسوله در داخل کشور است.

یعنی شما هیچ سهمی از فعالیت شرکت یاتا در این پروژه دریافت نمی‌کنید؟

تنها در موارد خاص، چرا که شرکت یاتا با برند ما می‌تواند با شرکت‌های بین‌المللی تجاری قرارداد ببندد و استفاده از نام ما باعث آسان‌تر شدن و تسهیل قرارداد‌های بین‌المللی این شرکت می‌شود. به همین خاطر در جریان بستن این قراردادها درصدی به شرکت پست می‌رسد.

میزان این درصد چقدر است؟

ارائه این اطلاعات جزو اطلاعات محرمانه شرکت پست محسوب می‌شود.

از این بحث فاصله بگیریم و سراغ فعالیت بخش سرویس‌های نوین شرکت پست برویم. این بخش چه فعالیت‌هایی را با چه اهدافی دنبال می‌کند؟

اداره کل ایجاد و توسعه راهبری سرویس‌های نوین از خرداد سال گذشته کار خود را آغاز کرد. ماهیت به وجود آمدن این اداره کل هم به این خاطر بود که شرکت پست در حال پوست اندازی است و تصمیم به بررسی و ایجاد سرویس‌های جدید پستی گرفته بود. این اداره کل با نگاه به ایجاد سرویس‌های جدید و توسعه سرویس‌های قدیمی شکل گرفته است.

ارائه سرویس‌های جدید و نوین پستی براساس چه نیازسنجی صورت می‌گیرد؟

یکسری سرویس‌ها خواست مشتریان است و براساس بازخوردی که از واحد‌های اجرایی دریافت می‌کنیم، آنها را ارائه می‌دهیم. اما یکسری سرویس‌ها هم براساس نوآوری‌هایی در بخش صنعت فاوا به وجود می‌آید و خواه‌و‌ناخواه ما باید به سمت ارائه چنین سرویس‌هایی برویم. بیشتر هم نگاه ما نگاه نوآورانه و استفاده از تکنولوژی‌های روز و اینترنتی در این سرویس‌ها است.

این سرویس‌های نوین بیشتر در چه زمینه‌هایی هستند و چه کارآیی دارند؟

از سال گذشته چند سرویس را راه‌اندازی کردیم. یکی از این سرویس‌ها، تحویل در زمان مقرر یا TLS بود. یکی از مشکلاتمان در شبکه توزیع کشور این بود که بسیاری از مرسولات توزیع نمی شد به این علت که گیرنده در محل حضور ندارد. اما با سرویس TLS این انتخاب را برای فرستنده در نظر گرفتیم که گیرنده مورد نظرش چه زمانی در محل حضور دارد تا براساس این حضور، مامور پستی مراجعه و مرسوله را توزیع کند. این سرویس از دوباره کاری و صرف هزینه به خاطر رفت و برگشت چند باره و البته بی‌نتیجه مامور پست جلوگیری می‌کند. همچنین دیگر نیاز نیست گیرنده به باجه معطله پست مراجعه کند تا مرسولات خود را دریافت کند. سرویس بعدی ما همراه پست است که از طریق USSD ارائه می‌شود و به دنبال افزایش خدمات این سرویس هستیم.

در زمینه خدمات اینترنتی چطور؟

یک باجه پست نت در واحد‌های منتخب و پرترافیک، مراکز استان‌ها و مناطق پستی تهران راه‌اندازی کرده‌ایم که این باجه پست نت خدمات اینترنتی را مانند کافی نت به مردم ارائه می‌دهد.