در باب تعامل مستقیم نامها و مقامها
به بهانه معرفی دکتر محمود واعظی به عنوان وزیر فاوا
سید محمد حسن مقدمفر* رابطه میان آدمها و جایگاهشان، رابطهای متقابل است.
اکثرا، نام و مقامات قبلی فرد پیشنهادی به صورتی تقریبا متقارن با جایگاه فعلی او بوده و بنابراین، پس از انتصاب فرد یاد شده در پست انتخابی، تعجبی برای اهالی مرتبط در حضور وی ایجاد نمیشود. در این حالت پیشداوری در مورد موفقیت یا عدم موفقیت میسر نبوده و با توجه به فرآیندهای اجرایی در زمان تصدی، امکان ارتقای هر دو موضوع یا تضعیف هر دو مورد وجود خواهد داشت.
در نقطه بدبینانه، منتصبینی قرار دارند که به نسبت جایگاه و پست پیشنهادی، توانمندی کمتر و سابقه ضعیفتری داشته و به صورت کلی و عامیانه، در قد و قامت پست پیشنهاد شده نمیباشند. در این حالت، حضور وی، وضعیتی بهوجود میآورد که نه تنها باعث ارتقای شغلی او نخواهد شد که جایگاه مقام کسب شده را نیز به شدت تضعیف خواهد کرد. اما، در مقابل هردو حالت فوق و در وضعیت ایدهآل، برآیند داراییهای قبلی مدیریتی فرد انتخابی بسیار فراتر از پست پیشنهاد شده است که در این صورت این فرد است که در واقع به جایگاه و پست مورد نظر، در اولین بازخورد، اعتباری نوین میدهد. از این منظر، معرفی دکتر واعظی به عنوان وزیر فاوا، رویکردی از نوع سوم است که باید به صورت مشخص، جدی و اتفاقی فرخنده تلقی شود. این موضوع را نباید به مجیزگوییهای عوامانه نسبت داد، زیرا، بیشک، سوابق و عقبه دکتر واعظی از دیدگاه صرفا مدیریتی و تجربه کاری این واقعیت را کاملا به نمایش میگذارد. در این راستا سه دیدگاه مختلف و اساسی حائز اهمیت است.
اولا، دکتر واعظی پس از ترک مخابرات ایران در سال ۱۳۶۵، مرحله به مرحله تا پستهای کلیدی معاونت سیاسی آمریکا و اروپا و معاونت اقتصادی وزارت امور خارجه ارتقا یافته و تجارب مدیریتی حائز اهمیت، خصوصا در حوزه بینالملل کسب کرده است، ثانیا از سال ۱۳۷۸ به عنوان یکی از معاونین دکتر روحانی در مرکز تحقیقات استراتژیک مشغول به کار بوده و بالطبع نزدیکی و ارتباط بالایی با رییسجمهور یازدهم پیدا کرده و به عنوان حلقه اول معتمدین وی شناخته میشود. دکتر واعظی از انگشتشمار مرتبطینی است که در حلقه انتخاباتی ایشان نیز حضور مستمر داشته و به عنوان یکی از نمایندگان ایشان، با برنامههای دولت آینده آشنایی کامل دارد. در نهایت، تا روزهای آخر معرفی رسمی اعضای هیات دولت، همواره از حضور واعظی در پستهای کلیدیتر مانند تیم جدید مذاکرات هستهای ایران، وزیر خارجه دولت یازدهم و حتی معاونت اولی رییسجمهور نام برده شده که این امر مجددا جایگاه ایشان را از نظر رییس دولت نمایان میسازد.
صادقانه، طی تمام ادوار پس از انقلاب، هیچ تجربه قبلی مبنی بر آنکه رییسجمهور یکی از مهرههای کلیدی خود را در پست وزارت فناوری اطلاعات و ارتباطات به مجلس معرفی نماید وجود نداشته و همیشه مدیران اغلب حلقه سوم اطراف رییسجمهور در این وزارت منصوب شدهاند. این امر بدون پیشداوری در مورد رای اعتماد و بدون پیشداوری در مورد موفقیت یا عدم موفقیت در دوران وزارت و در وهله نخست، دو امتیاز بزرگ برای صنعت به وجود آورده است.
اول آنکه، در برخورد اول، مشخص میکند که وزارت فاوا، آنقدر برای رییسجمهور مهم بوده که یکی از یاران اصلی خود را برای این پست انتخاب کرده است. در مقام دوم، از دیدگاه صاحبنظران و کارشناسان حوزههای دیگر و البته مردم عادی جامعه که تا حدودی از جایگاه واقعی صنعت فاوا دور هستند، انتخاب فرد یاد شده، اقتدار حوزه بیشتر شده و خواهد شد.
در روزهای اخیر در نظرات بخشی از بدنه کارشناسی صنعت، در مورد دوری دکتر واعظی از صنعت فاوا طی ۲۷ سال اخیر را به عنوان دلیلی در جهت عدم موفقیت ایشان در دوره تصدیگری حوزه فاوا پیشداوری کردهاند. امری که از دو جهت کاملا مشخص است و باید مورد نقد قرار گیرد.
نخست آنکه، به صورت مشخص، مدیر سطح کلان نمیتواند و البته نباید تمام دانش فنی حوزه مسوولیت خود را اکتساب کند. مدیر، باید با دیدگاه کلاننگر، مشاوران و مدیران دارای دانش روز را انتخاب کرده و با استفاده از دانش ایشان فرآیندها را مدیریت کلان کند. حتی به همین نسبت، وزن مقوله مدیریت، بسیار بیشتر از وزن توانمندیهای علمی در مدیران لایه پایینتر خواهد بود. با توجه به فرضیات فوق، پیشبینی میشود تجارب قبلی واعظی، قطعا این دیدگاه کلاننگر را برای او پدید آورده باشد. دومین پدیده مهم، خالص بودن دیدگاه او نسبت به صنعت و دوری بالقوه ایشان از حلقههای قدرت ناپیدایی است که به صورت نامحسوس در حوزه گسترش یافتهاند. بیسابقه بودن واعظی، اگرچه امری محال است، اما، این امکان را بوجود میآورد تا وزیر جدید، در تصمیمگیری نسبت به اقوال و رویکردهای افراد، مجبور به بررسی کامل عقبه فعالیتی ایشان گردیده و رانت موجود در صنعت را مدیریت نماید.
خلاصه آنکه، قدم اول را رییس جمهور با انتخاب مدیری از حلقه اصلی خود در جهت تصدی پست وزارت فخیمه برداشته است. قدم بعدی، پذیرفتن این سِمت توسط دکتر واعظی بوده که ایشان هم میتوانسته شبیه دیگران، سمتی بزرگتر را برای خود درخواست کرده و از حضور در این حوزه اجتناب نماید. بدیهی است کلیدیترین حمایتها و برنامهها جهت حصول موفقیتهای بزرگ در پایان دوره فعلی، حضور مجدد کارشناسان و متخصصان گوشهنشین، ایجاد خردجمعی واقعی، حذف روزمرگی نهادینه شده در حوزه و جمعی نگاه کردن به فاوا در راستای بزرگ کردن سبد کسب و کار مشترک میباشد. فرآیندی که امید میرود، جدی گرفته شود.
* شرکت سیمرغ سامانه تهران
ارسال نظر