قاچاق و گارانتی تقلبی پاشنه آشیل بازار
مینا صباغی
حضور پررنگ انواع مارک‌های متفرقه چینی در بازار لوازم صوتی و تصویری طی چند سال اخیر باعث شده تا شرایط گوناگونی برای خرید این محصولات به وجود آید.

عکس: نسیم گلی
از سویی نیز عرضه محصولات چینی با استفاده از نام مارک اصلی، بی‌اعتمادی فراوانی را برای خریداران به همراه داشته است. البته این موضوع بسیاری از خریداران و علاقه‌مندان به انواع لوازم صوتی و تصویری را به سمت انتخاب کالا با گارانتی معتبر کشانده است، به طوری که دو گزینه مارک و گارانتی اصلی در راس گزینش آنها قرار گرفته است.
در این زمینه و برای آشنایی بیشتر با تحولات اخیر بازار لوازم صوتی و تصویری گفت‌و‌گویی با مهدی ساعتچی، مدیرعامل شرکت سونی در ایران (بازرگانی ایران) انجام داده‌ایم که در ذیل می‌خوانید:
سلیقه مصرف‌کننده ایرانی در زمینه استفاده از لوازم صوتی و تصویری تا چه اندازه به دیگر کشورها نزدیک است؟
دستگاه‌هایی که برای کشورهای خاورمیانه تولید می‌شود، از نظر کیفیت و قابلیت در یک سطح بوده ولی نسبت به محصولاتی که برای کشورهای اروپایی و آمریکایی ساخته می‌شود تا حدودی متفاوت هستند.
دستگاه‌هایی که برای کشورهای خاورمیانه ساخته می‌شوند، از نظر کیفیت و قابلیت بهتر و از نظر قیمت گران‌تر هستند.
به طور مثال در کشورهای اروپایی هیچ لوازم صوتی و تصویری ساخته نمی‌شود که به صورت مولتی ولتاژ (چند ولتاژ) باشد چرا که نوسانات برقی ندارند. اما برخلاف آنها، در کشورهای خاورمیانه به علت وجود نوسانات برقی در مناطق و کشورهای مختلف (از 90 تا 240ولت)، لوازم صوتی و تصویری که مخصوص این کشورها ساخته می‌شوند، مولتی ولتاژ هستند و برحسب ولتاژهای مختلف برق تولید می‌شوند از این رو این نوع محصولات قیمت بالاتری نسبت به محصولات تولیدی کشورهای اروپایی دارند.
مردم ایران در انتخاب یک دستگاه صوتی و تصویری چه چیزی را ملاک اصلی قرار می‌دهند، کیفیت‌پسند هستند یا اینکه صرف داشتن یک مارک معروف برایشان مهم‌تر است؟
بیشتر مردم کشورمان در خرید لوازم صوتی و تصویری کیفیت را همراه با مارک ترجیح می‌دهند، ضمن اینکه ویژگی‌ها و قابلیت‌های گوناگون آن وسیله نیز از اهمیت برخوردار است. هر چند شاید از قابلیت‌های متفاوت آن استفاده نکنند اما مایلند آخرین تکنولوژی را در دسترس داشته باشند.
به طور مثال در خرید تلویزیون اولین سوالی که از فروشنده می‌پرسند، این است که آیا دارای تله تکست است یا نه، حال فرق نمی‌کند که از این قابلیت استفاده کنند یا نه و یا این که در انتخاب دستگاه سینمای خانگی به دنبال نوع ۶ یا ۷ باند آن هستند.
البته بیشتر خریداران این محصولات لوازم صوتی و تصویری را نوعی کالای سرمایه‌ای می‌دانند، در نتیجه دلشان می‌خواهد با تغییر سریع تکنولوژی هماهنگ باشند و از برخی قابلیت‌های آن برای آینده استفاده کنند.
در مجموع شما معتقدید که نوع مارک کالا از لحاظ نام و اعتبار برای خریدار دارای اهمیت است، این موضوع از کی در بین مردم ایران بیشتر مورد توجه قرار گرفته است؟
البته این موضوع در گذشته نیز در کشور ما وجود داشته است ولی از زمانی که ورود کالاهای تقلبی و مارک متفرقه در بازار داخلی افزایش یافت، به دنبال آن مردم بیشتر تمایل دارند لوازم صوتی و تصویری با مارک اصلی تهیه کنند و به عبارتی به مارک‌های غیرمعروف یک حالت انفعالی پیدا کرده‌اند.
با وجود این موضوع گارانتی‌های مختلفی که برای لوازم صوتی و تصویری ارائه می‌شوند تا چه حد برای مصرف کننده قابل اطمینان و معتبر هستند؟
توجه به گارانتی کالا در گذشته چندان مهم و ضروری به نظر نمی‌رسید ولی طی چند سال اخیر، وجود مارک‌های متفرقه و چینی نامرغوب در بازار، اهمیت این موضوع را بیشتر کرده است.
البته انواع لوازم صوتی و تصویری نسل جدید از آنجا که تجهیزات و قابلیت‌های گوناگونی دارند، تعمیرات آنها نیز به نسبت سخت‌تر خواهد شد و هزینه زیادی هم به همراه دارند، از این رو خریدار ترجیح می‌دهد به دنبال گارانتی معتبر برای کالای خود باشد.
همان طور که می‌دانیم مارک‌های متفرقه و غیر معروف زیادی در بازار لوازم صوتی و تصویری وجود دارد، حال این موضوع تا چه اندازه بازار مارک‌های اصلی و معتبر را با رکود مواجه کرده است؟
البته نمی‌توان گفت، برای بازار مارک‌های اصلی رکود به همراه داشته است بلکه به مصرف کننده ضرر وارد کرده است.
به طور مثال عرضه جنس‌های تقلبی و نامرغوب با نام و اعتبار مارک‌های معروف باعث شده است که خریدار نسبت به مارک‌های معروف نیز تا حدودی بی‌اعتماد شود که البته این موضوع تا حدودی به مارک‌های اصلی ضربه زده است.
به این ترتیب به نظر شما بهترین راه برای تشخیص لوازم صوتی و تصویری مارک اصلی با نوع متفرقه و غیراصل چیست؟
البته تشخیص این موضوع کاملا کار ساده‌ای هم نیست به خصوص در مورد جنس‌های کوچک و متنوع، چرا که تقلب در بازار انوع لوازم صوتی و تصویری کوچک مانند کارت حافظه، باتری، واکمن، رادیوپخش و DVD پلیر در بازار بیشتر صورت گرفته است.
ولی خرید انواع لوازم صوتی و تصویری با نام مارک معروف بهتر است از فروشگاه‌های معتبر که دارای تابلوهای مشخص هستند، صورت گیرد، البته توجه به قیمت کالا در هنگام خرید نیز تا حدودی می‌تواند به خریدار کمک کند چرا که قیمت خیلی پایین یک کالا نیز می‌تواند تا حدودی جای شک باقی بگذارد.
شنیده شده که برخی از لوازم و محصولات سونی در کشور مالزی تولید می‌شود و به عبارتی اصل ژاپن نیستند، آیا کیفیت این محصولات نسبت به اصل ژاپن آن متفاوت است؟ این موضوع در انتخاب خریدار چقدر تاثیر دارد؟
اگر مارک اصلی باشد فرق نمی‌کند که تولید ژاپن باشد یا مالزی. در حال حاضر شرکت سونی انواع محصولات خود را در کشورهای مالزی، ژاپن، کره و تایوان تولید می‌کند که از نظر کیفیت هم سطح هستند. البته مردم ایران کمی حساس هستند چرا که همان طور که قبلا اشاره کردم خریدار ایرانی تا حدودی مارک‌پسند است و ترجیح می‌دهد کالا را با تولید کشور اصلی آن تهیه کند. در مجموع تولید برخی از لوازم صوتی و تصویری سونی در دیگر کشورها دلیل بر غیر اصل بودن آن نیست.
در حال حاضر بیشترین مشکلاتی که بازار لوازم صوتی و تصویری ایران با آن روبه‌رو است، چیست؟
ورود کالاهای قاچاق و گارانتی تقلبی دو مشکل اصلی بازار لوازم صوتی و تصویری ما به شمار می‌آیند. البته قاچاق کالا هم زمانی بیشتر می‌شود که شرایط و انگیزه آن وجود داشته باشد، بالا بودن تعرفه واردات انواع لوازم صوتی و تصویری تا حدودی باعث شده که افراد فرصت‌طلب راه قاچاق کالا را انتخاب کنند. ارائه گارانتی تقلبی مورد دیگری است که در بازار ایران دیده می‌شود به طوری که خیلی از فروشندگان گارانتی مارک‌های معتبر را کپی می‌کنند و با یک آدرس غلط آن را در اختیار خریداران قرار می‌دهند. البته این موضوع باعث می‌شود که خریدار بعد از مدتی که با جنس خراب و نامرغوب خود برای تعمیر به ما مراجعه می‌کند، در حالی که این کالا از نمایندگی‌های معتبر خریداری نشده است.
با توجه به اینکه مارک سونی بخشی از بازار لوازم صوتی و تصویری ایران را به خود اختصاص داده، می‌توانید سهم محصولات این مارک را در بازار داخلی به صورت آماری بیان کنید؟
در مورد آمار کلی از بازار این مارک چیزی نمی‌توانم بگویم، ولی اگر محصولات مختلف را به صورت مجزا طبقه‌بندی کنیم،‌ شرکت سونی در بخش تلویزیون‌های لامپ‌تصویر حدود ۲۰درصد و تلویزیون‌های LCD نیز بالای ۲۰درصد از بازار این محصولات را در داخل کشور به خود اختصاص داده است، اما در مورد دوربین‌های فیلمبرداری هندی‌کم و عکاسی کامپکت نیز این مقدار به بالای ۵۰درصد می‌رسد و دستگاه‌های ضبط‌صوت خانگی نیز ۳۰درصد بازار را در ا‌ختیار دارند. اگر اغراق نباشد، دستگاه‌های پلی‌استیشن سونی نیز بیشترین (تقریبا صددرصد) فروش بازار را به خود اختصاص داده‌اند.
میزان استقبال از محصولات لوازم‌ صوتی و تصویری سونی در بازار ایران چگونه است و چه رتبه‌ای را برای این مارک از نظر فروش در نظر می‌گیرید؟
از نظر کیفیت محصولات مارک سونی در ردیف اول جای می‌گیرند، ولی واقعیت این است که از نظر فروش نمی‌توان مارک سونی را در ردیف اول جای داد. البته آن نیز به خاطر قیمت بالای محصولات این مارک نسبت به مارک‌های دیگر است. در گذشته اختلاف قیمت محصولات سونی با مارک‌های کره‌ای حدود ۴۵ تا ۵۰درصد بود، ولی الان این اختلاف قیمت بین ۱۵ تا ۲۰درصد است. البته بعضی وقت‌ها نیز از نظر قیمت با مارک‌های کره‌ای برابری می‌کند، اما در کل نمی‌توان گفت، سونی بالاترین سهم فروش را در بازار دارد.
آیا عرضه محصولات جدید سونی به بازار داخلی همزمان با عرضه در کشورهای آمریکایی و اروپایی صورت می‌گیرد؟
مسلما این‌طور نیست. معمولا کالاهای جدید سونی اول در بازار ژاپن و آمریکا و بعد به کشورهای دیگر عرضه می‌شوند. به طور معمول بازار ایران با کشورهای اروپایی در یک زمان به این سیستم‌ها دست می‌یابند.