گفت و گودر گفت‌وگو با کارشناس جرایم رایانهای:
شناخت جرایم رایانهای
سونیتا سراب‌پور- فناوری همان اندازه که در خدمت پیشرفت انسان قرار گرفته و موجب رفاه و آسایش انسان شده، تهدیدات و خطرات بالقوه‌ای نیز برای او ایجاد کرده است. یکی از خطراتی که در چند سال اخیر جامعه جهانی را مورد تهدید قرار داده، جرم رایانهای است.
جرم رایانهای، همان‌گونه که از نامش پیدا است، جرمی مرتبط با فناوری رایانه‌‌ها است.
به دلیل یکسان نبودن سطح بهره‌مندی کشورها از فناوری رایانه، تاریخ پیدایش و تکامل جرایم رایانهای در کشورها نیز یکسان نیست.
با توجه به اینکه رایانه ۲۰سال بعد از اختراع وارد کشور ما گردید و از رشد کمی نسبت به سایر کشورهای پیشرفته برخوردار بوده است، لذا جرم یارانه‌ای سابقه چندانی در کشور ما ندارد.
اگر هم جرمی در این خصوص واقع شده باشد به دلیل نبود قانون گزارشی از آن منتشر نشده است.
درباره وضعیت جرایم رایانهای در ایران و قانون مربوط به آن گفت‌وگویی با رضا پرویزی، کارشناس جرایم رایانهای انجام داده‌ایم که می‌خوانید:
جرم رایانهای یعنی چه؟ آیا هر نوع جرمی که توسط وسایل مربوط به رایانه صورت گیرد را، می‌توان جرم رایانهای به حساب آورد؟
تاکنون تعاریف گوناگونی مرتبط با جرم رایانهای از سوی سازمان‌های بین‌المللی، قانونگذاران، مراجع رسمی و غیررسمی برخی از کشورها و متخصصان حقوق اطلاعات کیفری ارائه شده است، اما هنوز یک تعریف بین‌المللی جامع از جرم رایانهای وجود ندارد.
این امر ناشی از عوامل مختلفی است که می‌توان آن را مربوط به تفاوت سطوح کاربری و بهره‌برداری از فناوری اطلاعات در کشورهای مختلف، دانست و همچنین می‌توان به تفاوت در نظام حقوق کیفری کشورها که موجب می‌شود در مقابل یک پدیده نوظهور واکنش‌های متفاوتی از نظام‌های حقوقی مختلف بروز کند، اشاره کرد.
اما راهنمای سازمان ملل، جرایم کامپیوتری را این‌گونه تعریف کرده است: «جرایم کامپیوتری می‌تواند شامل فعالیت‌های مجرمانه‌ای باشد که ماهیتی سنتی دارند از جمله سرقت، کلاهبرداری، جعل و سوءاستفاده که همگی به طور معمول در همه‌جا مشمول ضمانت اجراهای کیفری است که کامپیوتر نیز فرصت‌های تازه‌ای برای سوءاستفاده به وجود آورده است. به طور کلی هر اقدام غیرقانونی را که با کامپیوتر یا وسایل مربوط به کامپیوتر صورت می‌گیرد، جرم رایانهای می‌گویند. همچنین هر اقدامی که با رایانه مرتبط بوده و موجب ایجاد خسارت به بزه دیده شود و مرتکب از این طریق منافعی را تحصیل کند، جرم رایانهای به حساب می‌آید.
جرایم رایانهای را به چند دسته می‌توان تقسیم کرد؟
شناخت طبقات و انواع مختلف جرایم رایانهای علاوه بر اینکه راهی آسان و مطمئن برای شناخت ماهیت این جرایم است، می‌تواند کمک موثری برای مقابله با مشکلات ناشی از جرایم رایانهای باشد. با توجه به محورهای مختلفی که برای طبقه‌بندی جرایم رایانهای وجود دارد، می‌توان آن را به ۳دسته تقسیم کرد. دسته اول جرایمی هستند که در آنها رایانه و تجهیزات جانبی آن موضوع جرم واقع می‌شوند. مانند سرقت، تخریب، تغییر داده‌ها و ... دسته دوم جرایمی هستند که در آنها کامپیوتر به عنوان ابزار و وسیله توسط مجرم برای ارتکاب جرم به کار گرفته می‌شود و بالاخره دسته سوم جرایمی هستند که می‌توان آنها را جرایم رایانهای محض نامید. این نوع جرایم کاملا در دنیای مجازی به وقوع می‌پیوندند اما آثار آنها در دنیای واقعی ظاهر می‌شود، مانند دسترسی غیرمجاز به سیستم‌های رایانهای.
در ایران معمولا چه اقسامی از جرایم رایانهای توزیع بیشتری دارد و اغلب با چه اهدافی صورت می‌گیرد؟
البته به دلیل نبود قانون، آمار دقیقی در این خصوص در دست نیست اما سوءاستفاده از رایانه برای ارتکاب به جرائم سنتی، به‌کارگیری ویروس از طریق حامل‌های داده آلوده به ویروس، سوء‌استفاده‌های مالی، نقص حقوق پدیدآورندگان نرم‌افزارهای رایانهای، انتشار عکس‌ها و تصاویر و مطالب خلاف عفت عمومی از جمله جرایمی هستند که در کشور انجام می‌گیرند.
هم‌اکنون قانون جرایم رایانهای در ایران در چه وضعیتی قرار دارد؟
شورای‌عالی توسعه قضایی قوه قضائیه پیش‌نویس قانون جرایم رایانهای و آیین دادرسی آن را از سال ۱۳۸۲ تهیه و طی جلسات متعددی با حضور حقوقدانان و متخصصین امور رایانهای مورد بررسی قرار داده است. در حال حاضر پس از گذشت مدت‌زمانی طولانی از تدوین قانون جرایم رایانهای بالاخره این قانون تا یک یا دو ماه آینده به عنوان اصل ۸۵ تصویب و به صورت آزمایشی در کمیته قضایی قوه قضائیه به اجرا درمی‌آید.
ارسال نظر