خام خواری در عصر دیجیتال
م.ر.بهنام رئوف
برای کسانی که به رایانه و ابزارهای جانبی آن علاقه داشته و یا به نوعی در طول شبانه روز بنا به هر جهت سر و کارشان به کامپیوترهای خانگی و اداری می‌افتد ابزارهای ذخیره‌سازی از جایگاه ویژه‌ای برخوردار هستند.

به غیر از هاردها و یا همان دیسک‌های سخت داخلی که مهم‌ترین بخش ذخیره‌سازی اسناد در رایانه‌ها به عهده آنها است، فلاپی‌ها، لوح‌های فشرده و حافظه‌های کوچک جانبی (Flash memory) نیز در حفظ و ذخیره اطلاعات کاربران به خصوص آن دسته از اطلاعات و برنامه‌هایی که باید به صورت پرتابل همیشه در نزد کاربران باشند نقش بسزایی دارند.
برای آنهایی که بیش از ده سال است با کامپیوتر آشنا هستند و به نوعی این ابزار دیجیتالی به همدمی برای آنها تبدیل شده است، فلاپی دیسک‌ها به عنوان اولین ابزار ذخیره‌سازی اطلاعات، خاطرات زیبایی را برای آنها رقم زده‌اند. زمانی همین فلاپی دیسک‌هایی که شاید کاربران جوان فعلی تا به حال فقط چند بار آن هم در ته قفسه‌های یک مغازه قطعات فروشی چشمشان به آنها افتاده و با لبخند ترحم‌آمیزی از کنارشان گذشتند، فرمانروای مطلق ذخیره اطلاعات در بازار کامپیوترها به حساب می‌‌آمدند.
دایناسورهای عصر حافظه
اولین FDDها توسط آلن شوگارت در سال ۱۹۷۶ ساخته شد. این دیسک‌ها به فلاپی دیسک‌های ۲۵/۵اینچی معروف بودند که درون یک پوشش نرم و منعطف پلاستیکی قرار داشتند و به نام فلاپی‌های نرم در بازار شناخته می‌شدند. این فلاپی دیسک‌ها ۳۶۰کیلوبایت فضای ذخیره اطلاعات داشتند.
در سال 1981 شرکت سونی با عرضه دیسک‌های 5/3اینچی انقلابی در دنیای فلاپی دیسک به‌وجود آورد. این فلاپی دیسک‌ها از آن موقع به خاطر کوچک شدن اندازه‌شان به دیسکت هم معروف شدند.
پس از آن دیسکت‌های ۵/۳اینچی(HD High Density) با ظرفیت ۴۴/۱مگابایت به بازار عرضه شدند و از سال ۱۹۹۰ اکثر رایانه‌های شخصی فقط با فلاپی درایو ۵/۳‌اینچی به بازار عرضه می‌شدند.
با افزایش حجم اطلاعات در دنیای فناوری دیسکت‌های 5/3‌اینچی هم با تمام پیشرفتی که داشتند بعد از چند سال پاسخگوی نیاز کاربران نبودند.
در سال ۱۹۹۴ شرکت یومگا برای بالابردن ظرفیت در ابزارهای ذخیره‌سازی پرتابل دیسک‌هایی با نام ZIP را به بازار عرضه کرد که اولین سری آنها قابلیت ذخیره اطلاعات تا ۱۰۰ مگابایت را داشتند.
این دیسک‌ها احتیاج به درایوهای جدیدی هم داشتند. قیمت گران دیسک‌های ZIP و درایو آنها باعث شد که مورد استقبال کاربران خانگی قرار نگیرند و بیشتر در ادارات و مراکزی که به نوعی نیاز به ذخیره اطلاعات در حجم‌های بالا و انتقال آنها به دستگاه‌های دیگر داشتند به کار گرفته شوند.
اما سال سقوط و شاید سال سیاه برای این دیسک‌های ذخیره‌سازی اطلاعات همان سال ۲۰۰۰ بود. استفاده فراوان از لوح‌های فشرده با نام بین‌المللی CompactDisk CD) CD) که در آن زمان به دلیل ارزان شدن قیمت استقبال بی نظیری از سوی کاربران رایانه‌ها از آنها به عمل آمد، باعث شد این ابزارهای کوچک ذخیره‌سازی به تدریج به صفحات تاریخ صنعت آی‌تی سپرده شوند.
نو که آمد به بازار
تکنولوژی ساخت لوح‌های فشرده به اواخر دهه ۱۹۷۰ باز می‌گشت اما به دلیل هزینه‌های بالا در پروسه تولید و نیز تکمیل تحقیقات در این باره، زمینه ورود این ابزارها چندین سال بعد فراهم شد.
سونی و فیلیپس، پیشتازان تولید لوح‌های فشرده در بازار به حساب می‌آیند. در حقیقت لوح فشرده توسط گروه بزرگی از مهندسان شرکت‌های سونی و فیلیپس که برای ساختن تکنولوژی جدید با یکدیگر ادغام شده‌ بودند ساخته شد.


لوح فشرده در سال 1983 به بازار عرضه شد اما در آن زمان بیشترین کاربردش در صنعت صوتی دیجیتالی بود. این وسیله ذخیره‌سازی جدید با شوق و ذوق عرضه و مدیریت کیفیت آن نیز به طرز تحسین‌آمیزی پذیرفته شد. مقدمه چینی برای ساخت لوح‌های فشرده‌ای که قابلیت ذخیره اطلاعات را داشته باشند از اواخر دهه 90 آغاز شد. سی‌دی‌ها و مدل‌های بعدی آنها به سرعت در صدر فروش بازارهای جهانی قرار گرفتندبه طوری که فروش جهانی سالانه لوح فشرده،CD-ROM و CD-R به حدود 30 میلیارد دیسک رسید.
لوح‌های فشرده از یک صفحه به ضخامت ۲/۱میلی‌متر از جنس پلی کربنات پلاستیک ساخته شده که سطح آن توسط آلومینیوم بسیار رقیق و نازک پوشیده شده است. لوح‌های فشرده در دو اندازه در دسترس هستند. متداول‌ترین آن در قطر ۱۲۰میلیمتر با ظرفیت ۷۴ دقیقه صوت و ۶۵۰ تا ۷۰۰مگا بایت اطلاعات است.
اما عمر سی‌دی‌ها هم آنچنان زیاد نبود. در حقیقت با ورود دی‌وی‌دی‌ها و فراگیر شدن استفاده از آنها به دلیل قابلیت‌های زیادشان، لوح‌های فشرده 700 مگابایتی خیلی سریع جوان مرگ شدند.
DVD از کلمات Digital Versatile Disc، اقتباس شده است. با استفاده از درایوهای DVD می‌توان اطلاعاتی بالغ بر۷ / ۴ گیگابایت را بر روی یک دیسک ذخیره نمود. اطلاعات فوق، تقریبا هفت برابر داده‌هایی است که می‌توان بر روی یک CD-R (دیسک‌های با قابلیت نوشتن یک مرتبه ) و یا CD-RW ( دیسک‌هایی با قابلیت نوشتن چندین مرتبه ) ذخیره نمود. درایوهای DVD، نظیر رایتر امکان استفاده از دیسک‌هایی با قابلیت نوشتن یک مرتبه و دیسک‌هایی با قابلیت نوشتن چندین مرتبه را فراهم می‌نمایند. از دیسک‌هایی با قابلیت نوشتن یک مرتبه، اغلب در رابطه با ایجاد دیسک‌های ویدیوی DVD استفاده می‌گردد (قابل‌استفاده در DVD Player‌های استاندارد ). از دیسک‌هایی با قابلیت نوشتن چندین مرتبه به منظور ذخیره‌سازی حجم بالایی از داده و Backup اطلاعات موجود بر روی هارد دیسک، استفاده می‌شود. نرخ انتقال اطلاعات در درایوهای DVD به مراتب بیشتر از درایوهای CD-ROM است. (سرعت یک درایو DVD بین هشت تا نه برابر سرعت یکCD-ROM است). DVD از مدل فشرده سازی MPEG-۲ در رابطه با ویدیو و صوت استفاده می‌نماید. به این ترتیب تصاویر با کیفیت و شفافیت بیشتری ایجاد و امکان استفاده از پتانسیل‌های صوتی Dollby Digital و DTS) Dollby Theater Systems) نیز فراهم می‌گردد. با استفاده از تکنولوژی MPEG-۲ در هر فریم، ۴۸۰ خط افقی عرضه می‌گردد. ( در دیسک‌های لیزری ۴۲۵ و در VHS بین ۲۵۰ تا ۲۷۰ )
این DVD‌های پرظرفیت
تکنولوژی DVD، با کاهش طول موج از ۷۸۰mm به ۶۲۵ تا ۶۵۰mm، ظرفیت ذخیره‌سازی را افزایش می‌دهد. یکی از قابلیت‌های جالب درایوهای DVD، توانایی آنها در حمایت از انواع متفاوتی از رسانه‌های ذخیره‌سازی نظیر CD-ROM،CD-R و CD-RW است. در صورتی که قصد تهیه یک درایو DVD وجود داشته باشد، می‌بایست با انواع رسانه ذخیره‌سازی حمایت شده توسط DVD، آشنا شویم. دیسک‌های DVD به دو گروه عمده + و- تقسیم می‌گردند. درایوهای DVD می‌توانند از یک و یا هر دو گروه فوق، استفاده نماید. پس از مشخص نمودن نوع درایو DVD، می‌توان از دیسک‌های DVD سازگار با آن، استفاده نمود.
DVD-ROM: از این نوع DVD می‌توان صرفا به منظور خواندن استفاده کرد. لازم است به این نکنه نیز اشاره گردد که روش دستیابی به اطلاعات ذخیره شده بر روی یک رسانه ذخیره‌سازی از نوع DVD-RAM به‌صورت تصادفی بوده و مکانیزم دستیابی به اطلاعات ذخیره شده بر روی رسانه‌های ذخیره‌سازی DVD-R ,+R ,-RW و یا ROM بصورت ترتیبی است.
بازار متنوع ایران
اما اگر این روزها سری به بازارهای کامپیوتری زده باشید حتما در مغازه‌های فروش نرم افزار با پیش‌خوان‌هایی مملو از سی‌دی‌ها و دی‌وی‌دی‌های خام روبه‌رو شده‌اید.
پیش‌خوان‌هایی که امروزه علاوه بر نمایش انواع ابزارآلات ذخیر فایل با کیس‌ها و کاورهای سخت و نرمی که برای آرشیو کردن این وسایل ساخته شده‌ تزیین شده‌اند.
اسماعیلی، مدیر یکی از فروشگاه‌های نرم افزار در بازار کامپیوتر پایتخت، انواع سی‌دی‌های عرضه شده را در سه درجه مختلف معرفی می‌کند.
او می‌گوید: قیمت سی‌دی‌ها و دی‌وی‌دی‌ها بسته به نوع کیفیتشان و نحوه خرید مشتری در تعداد متفاوت است.
به اعتقاد این فروشنده ورود دی وی دی‌ها هنوز بر بازار فروش سی‌دی‌ها تاثیر چندانی نگذاشته و همچنان متقاضیان لوح‌های فشرده 700 مگابایتی بیشتر از دی‌وی‌دی‌ها است اما فروش فلاپی دیسک‌ها به دلیل همه گیر شدن استفاده از درایو‌های قابل رایت سی‌دی به‌شدت کاهش یافته است.
او تمایلی به ارایه قیمت‌های موجود در بازار ندارد اما می‌گوید گران‌ترین سی‌دی‌ها به دلیل کیفیت بالا از سوی افرادی که برای اطلاعات خود ارزش بیشتری قایل هستند و یا تمایل به آرشیو موسیقی و فیلم دارند خریداری می‌شوند.
در کنار سی‌دی‌ها و دی‌وی‌دی‌های موجود در بازار، لیبل‌ها و کیف‌های آرشیو سی‌دی نیز از جایگاه به‌خصوصی برخوردار هستند.
عمده‌ترین سی‌دی‌ها و دی دی‌های موجود در بازار با نام‌های Best data-Data life-Princo-TDK-Maxell-Fortex-Fujifilm و Mulody عرضه می‌شوند.
قیمت این محصولات نیز متاثر از چند فاکتور است. قاب‌دار بودن، کیفیت و استفاده چند باره از این محصولات از یک سو و تعداد خرید از سویی دیگر از فاکتورهای اساسی در تعیین قیمت این محصولات است.
در حال حاضر ارزان‌ترین سی‌دی‌های موجود در بازار ۱۶۰‌تومان بدون قاب و گران‌ترین آنها ۶۰۰‌تومان با قاب است.
ارزان‌ترین دی وی دی‌های موجود نیز از قیمت 300‌تومان شروع و تا 1000‌تومان که گران‌ترین آنها است ادامه دارد.
لیبل‌های قابل چاپ نیز در بسته‌های ۱۰تایی به قیمت هزار‌تومان به فروش می‌رسند.
فلاپی دیسک‌ها نیز هر چند که سال‌ها است از عمر مفید آنها گذشته اما همچنان در برخی از فروشگاه‌ها به فروش می‌رسند. در حال حاضر دو برند TDK و Shun تنها مارک‌های موجود در بازار در بخش فلاپی دیسک‌ها هستند که نوع بدون قاب آنها با قیمت 300 و قاب دار آنها با قیمت 600‌تومان عرضه می‌شود.
اما همان طور که گفته شد کیف‌های آرشیو لوح‌های فشرده نیز این روزها برو بیایی برای خود در بازار دارند. تولیدکنندگان این محصولات سعی دارند با ابداع مدل‌های متنوع و در بعضی مواقع نیز سرگرم‌کننده نه تنها فرهنگ آرشیو و نگهداری صحیح را در بین استفاده‌کننده‌گان لوح‌های فشرده به وجود آورند بلکه به دنبال کسب سود کلان در کنار بازارهای سی‌دی‌ها و دی‌وی‌دی‌ها نیز هستند.
کیس‌ها و یا کیف‌های آرشیو در این بخش بسته به اندازه فضا در آرشیو با قیمت‌های متنوعی توزیع می‌شوند. به عنوان مثال کیس‌های فلزی که بیشتر با نام آرایشی در بازار معرفی می‌شوند با قابلیت آرشیو 24، 60 و 300 سی‌دی به ترتیب با قیمت‌های 4500، 7500 و 28هزار‌تومان عرضه می‌شوند.
کیف‌های چرمی نیز با گنجایش ۴۰، ۸۰ و ۲۴۰ سی‌دی با قیمت‌های ۲۵۰۰، ۱۱۵۰۰ و ۱۶هزار ‌تومان به فروش می‌رسند.