سرویس جیرینگ نصفه و نیمه راه‌اندازی شد
نخستین قدم‌ها برای پرداخت از طریق موبایل
م.ر.بهنام رئوف- تلفن همراه شما، کیف پول شما. این جمله‌ای است که این روزها بیش از پیش شنیده می‌شود. چه در تبلیغات رادیو و تلویزیون، چه در تبلیغات مکتوب و اینترنتی یا حتی در گفت‌وگوهای مختلف از مسوولان بانکی و اقتصادی کشور. هرچند که به کار گرفتن این جمله بیشتر شبیه به یک کلاس یا حربه‌ای برای عقب نیفتادن از سایر رقبا باشد؛ اما بانکداری موبایلی یا همان موبایل بانکینگ این روزها مسوولان اپراتورهای تلفن همراه را نیز به خود مشغول کرده است.
به طوری که برای اولین بار پرمشترک‌ترین اپراتور ایران؛ یعنی همراه اول، در جریان برگزاری نمایشگاه تلکام در سال ۸۹ سرویسی راه‌اندازی کرد تحت نام جیرینگ. این سرویس که قرار بود تا پیش از این در اسفندماه گذشته فعالیت خود را آغاز کند نه تنها تا به حال فعال نشده است؛ بلکه در هیچ‌کدام از تعریف‌های بین‌المللی از بانکداری همراه یا موبایل بانکینگ نیز جا ندارد.
موبایل بانکینگ چیست؟
بانکداری با تلفن همراه (به انگلیسی: Mobile Banking) یا Mobile Payment سامانه‌ای است که از طریق تلفن همراه می‌توان عملیات بانکی خود را انجام داد. در این سامانه با نصب یک نرم‌افزار بر روی گوشی تلفن همراه بدون مراجعه به بانک و در هر ساعتی از شبانه روز می‌توان عملیاتی از قبیل دریافت موجودی حساب، انتقال وجه و پرداخت قبوض را انجام داد.
سرویسی که مشتریان را قادر می‌سازد اطلاعاتی مانند مانده حساب بانکی خود و غیره را از طریق گوشی تلفن همراه خود مطلع شوند. نمونه‌ای از خدماتی که بانک‌ها بر روی تلفن‌های همراه به مشتریان خود ارائه می‌دهند، عبارتند از: چک کردن مانده حساب شخصی، مشاهده چند مبادله مالی آخر که بر روی حساب خود مشتری انجام شده است، درخواست صورتحساب، دستور انتقال پول از یک حساب مشتری به حساب‌های دیگر او، درخواست دسته چک، ارسال پیام‌های کوتاه از طرف بانک به مشتری، تغییر گذر واژه و امکان انتقال وجه به یک کاربر دیگر. تمام این روش‌ها عموما با ارائه یک نرم‌افزار تحت تلفن همراه از سوی بانک عامل صورت می‌گیرد. در حال حاضر اکثر بانک‌های کشور به‌خصوص بانک‌های خصوصی تمام دارای نرم افزار تحت موبایل هستند که مشترک می‌تواند با دریافت این نرم‌افزار از روی سایت بانک یا به شیوه بلوتوث از داخل شعب و تعریف و درج اطلاعات کارت بانکی خود روی این نرم افزار به انواع و اقسام خدمات بانکی دسترسی داشته باشند.
به علاوه خدمات فوق، پرداخت همراه، به عنوان یک روش پرداخت جایگزین و وفق‌پذیر جدیدی -به خصوص در آسیا و اروپا- در حوزه موبایل بانکینگ به شمار می‌آید. در عوض پرداخت نقدی، چک یا کارت اعتباری، مصرف‌کنندگان می‌توانند تلفن همراه را برای طیف گسترده‌ای از خدمات، محصولات دیجیتال یا محصولات فیزیکی استفاده کنند.
پرداخت همراه در بسیاری از نقاط اروپا و آسیا به خوبی وفق یافته است. بازار مشترک برای تمام انواع پرداخت‌های همراه انتظار دارد تا سال ۲۰۱۳ مقدار معاملات به بیش از ۶۰۰ بیلیون دلار در سطح جهان برسد؛ در حالی که بازار پرداخت همراه برای کالاها و خدمات، به استثنای معاملات بدون تماس و انتقال پول، انتظار می‌رود به بیش از ۳۰۰ بیلیون دلار در سطح جهان تا سال ۲۰۱۳ برسد.
عمده خدمات بانکداری موبایلی بر اساس پیام کوتاه صورت می‌گیرند. صورتحساب مستقیم موبایل، موبایل وب (WAP)، صورت حساب مستقیم اپراتور، کارت اعتباری و کیف پول آنلاین از دیگر سرویس‌های پرداخت همراه است. اما به شکل کلی چهار مدل بالقوه پرداخت تلفن همراه وجود دارد؛ مدل اپراتور محور، بانک محور، مدل همکاران که علاوه بر اپراتور و بانک شرکت واسطی نیز باید در میان باشد و مدل نظیر به نظیر.
مدل اپراتور محور که در آن اپراتور تلفن همراه به طور مستقل عمل می‌کند. اپراتور می‌تواند مستقل از کیف پول همراه حساب کاربری تلفن همراه (شارژ) ارائه کند. این مدل هر چند که از سوی برخی از اپراتورها به کار گرفته شده است، اما تجربه ثابت کرده است که همواره با عدم استقبال از سوی کاربران مواجه شده است.
در این روش که درست شبیه به همان سرویس جیرینگ همراه اول است، کاربر مجبور است با مراجعه به دفاتری از پیش تعیین شده مبلغی را به حساب اپراتور واریز کرده تا درحقیقت این مبلغ به عنوان موجودی کاربر در کیف پول الکترونیکی آن قرار گیرد. سپس کاربر تنها می‌تواند از مراکزی خرید کند که با اپراتور و یا شرکت واسط قرار داد داشته باشد.
مدل بانک محور که در این مدل بانک‌ها با ارائه نرم‌افزارهایی تحت موبایل امکان اتصال کارت بانکی کاربر روی تلفن همراه را فراهم آورده و کاربر می‌تواند به وسیله این نرم‌افزار و با استفاده از خدمات پیام کوتاه یا اینترنت همراه مبالغی را از حساب خود به حساب دیگران واریز کند.
هرچند که در حال حاضر خدمات ارائه شده از سوی بانک‌ها تقریبا مشابه با یکدیگر است، اما هستند بانک‌های خصوصی‌ای که با طرح ایده‌هایی جدید یا به‌کار گرفتن شرکت‌های فعال در بخش توزیع کالا، خدمات جدیدتری نسبت به سایر رقبای خود به کار گرفته اند. در حقیقت این خدمات که هم‌اکنون میان بانک پاسارگاد و اپراتور دوم؛ یعنی ایرانسل برقرار شده است، چیزی شبیه به همان مدل همکاران است.
رشد موبایل بانکینگ
در حالی که هم‌اکنون در بین اپراتورهای تلفن همراه کشورمان تنها ایرانسل اقدام به راه‌اندازی موفق سرویس بانکداری موبایلی آن با مشارکت یک بانک خصوصی کرده است و اپراتور اول به‌رغم تمام تبلیغاتی که تا به انجام داده، نتوانسته است سرویسی در خور کاربرانش فراهم آورد، اما با این حال تحقیقات خبر از رشد فزاینده سرویس بانکداری موبایلی در خاورمیانه می‌دهد.
یک کارشناس فناوری اطلاعات چندی پیش با بیان اینکه در حال حاضر کمتر از ۲۰ میلیون نفر در منطقه خاورمیانه از خدمات بانکی بر بستر موبایل استفاده می‌کنند، پیش‌بینی کرد که این رقم تا چهار سال آینده ۱۰ برابر شود.
محمد فرجو در گفت‌وگو با مهر با بیان اینکه از میان پنج میلیارد کاربر موبایل در دنیا تنها ۷/۱ میلیارد حساب بانکی موجود است، اظهار داشت: با توجه به ظرفیت ارائه سرویس و خدمات بانک‌ها بر بستر تلفن همراه انتظار می‌رود با ۱۰ برابر شدن میزان کاربران موبایل به همان نسبت نیز درآمد اپراتورها از ارائه سرویس‌های بانکداری روی موبایل افزایش یابد.
وی با بیان اینکه در حال حاضر کمتر از ۲۰ میلیون نفر در منطقه خاورمیانه از موبایل بانکینگ استفاده می‌کنند، گفت: این رقم ظرف چهار سال آینده ۱۰ برابر می‌شود و میزان درآمد اپراتورهای تلفن همراه نیز به همین نسبت افزایش خواهد یافت. این کارشناس فناوری اطلاعات با اشاره به وجود ۷/۱ میلیارد حساب بانکی در دنیا خاطرنشان کرد: این رقم نشان می‌دهد فرصت خوبی برای استفاده از بستر موبایل در ارائه سرویس‌های بانکی وجود دارد.
فرجو از رشد قابل توجه سرویس پرداخت از طریق موبایل - موبایل پیمنت - در دنیا خبر داد و گفت: در زمان حاضر در دنیا ۹۰ سرویس بانکی از طریق تلفن‌های همراه ارائه می‌شود که به زودی ۹۷ سرویس دیگر نیز به این سرویس‌ها اضافه خواهد شد.
وی با تاکید بر اینکه ۸۰ درصد این سرویس‌های بانکی در کشورهای در حال توسعه استفاده می‌شود، خاطرنشان کرد: این آمار نشان می‌دهد که ارائه سرویس‌های موبایل بانکینگ و موبایل پیمنت به زیرساخت‌های پیچیده‌ای نیاز ندارد، اما بهره و درآمد بالایی هم برای اپراتورهای موبایل و هم برای بانک‌ها به همراه خواهد داشت. فرجو گفت: ضریب نفوذ موبایل و حساب‌های بانکی در کشور ما نشان می‌دهد ایران نیز بازار خوبی برای ارائه سرویس‌های بانکی بر بستر موبایل دارد.
ارسال نظر