سونیتا سراب‌پور
اینترنت ارزان می‌شود؟ اینترنت فعلا ارزان نمی‌شود؟ از کاهش قیمت اینترنت خبری نیست، برنامه‌های ویژه‌ای برای کاهش قیمت اینترنت داریم، و.... این‌ها همه جمله‌هایی است که طی چند سال گذشته و مخصوصا چند هفته گذشته بارها از زبان مسوولان شرکت ارتباطات زیرساخت و سازمان تنظیم مقررات شنیده‌ایم، اما در آخرین اقدام هفته گذشته سازمان تنظیم مقررات از آغاز اجرای طرح دوره‌ای کاهش قیمت اینترنت خبر داد.

کمیسیون این سازمان با کاهش 20 درصدی تعرفه پهنای باند اینترنت موافقت کرد و بر این اساس شرکت ارتباطات زیرساخت موظف شد که از این پس پهنای باند اینترنت مورد نیاز شرکت‌های اینترنتی را 20 درصد ارزان‌تر از قیمت گذشته محاسبه کند. براساس پیش‌بینی‌های صورت گرفته به نظر می‌رسد که کاهش تعرفه پهنای باند برای عرضه‌کنندگان اینترنت در کشور، قیمت نهایی اینترنت برای کاربران خانگی 8 تا 10 درصد ارزان‌تر شود. اما به نظر می‌رسد این کاهش قیمت تعرفه پهنای باند باز هم رضایت شرکت‌های خصوصی فعال در بازار اینترنت پرسرعت را فراهم نیاورده است. به باور اکثر فعالان این حوزه کاهش 20 درصدی پهنای باند نه تنها در کاهش هزینه شرکت‌های اینترنتی تاثیر نداشته، بلکه کاربران نهایی هم این کاهش قیمت را احساس نخواهند کرد، چرا که این گونه کاهش، تاثیری در هزینه‌های متحمل شده بر شرکت‌ها برای پایین آوردن قیمت ندارد.
بخش خصوصی: کاهش قیمت بی‌تاثیر است
براساس گزارش‌های منتشر شده شرکت ارتباطات زیرساخت حدود دو ماه قبل پیشنهاد کاهش 20 درصدی قیمت پهنای باند اینترنت را به سازمان تنظیم مقررات داده بود و در این راستا وزیر ارتباطات اعلام کرده بود چنانچه ارائه‌دهندگان اینترنت تضمین دهند که کاهش قیمت پهنای باند برای مصرف‌کننده نهایی ملموس باشد، وزارت ارتباطات با این کاهش قیمت موافقت خواهد کرد. همچنین کرم‌پور، رییس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، با بیان اینکه مصوبه مورد نظر تصویب و شرکت ارتباطات زیرساخت نیز موظف به اجرای آن است، اعلام داشته بود که این سازمان در نظر دارد که به طور مستمر قیمت اینترنت را کاهش دهد تا استفاده از آن برای تمامی ‌کاربران مقدور شود.
اما در مقابل تمام این اظهار نظر‌ها بخش دولتی برای فراهم آوردن شرایط برای کاهش قیمت بخش خصوصی بر این باور است که این گونه کاهش قیمت‌ها تاثیری بر قیمت نهایی اینترنت نخواهد داشت.
محمود رضا خادمی، رییس کمیسیون اینترنت سازمان نظام صنفی رایانه ای کشور با انتقاد از ساز و کارهای وزارت ارتباطات برای کاهش نرخ پهنای باند اینترنت می‌گوید:‌ « با شناخت موجود از بوروکراسی حاکم بر مجموعه وزارت ارتباطات در بهترین شرایط ممکن شرکت‌های اینترنتی تا پایان سال نمی‌توانند از تخفیف نرخ پهنای باند استفاده کنند.»
وی با اشاره به وعده سه ماه گذشته وزارت ارتباطات مبنی کاهش ۲۰ درصدی نرخ پهنای باند اینترنت اظهار می‌کند که بعد از سه ماه انتظار و امیدواری نسبت به ارزان‌تر شدن پهنای باند اینترنت، ابلاغ مصوبه کاهش ۲۰ درصدی پهنای باند از سوی سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی به شرکت ارتباطات زیرساخت، امید شرکت‌های اینترنتی را به یاس تبدیل کرده است.
خادمی‌با بیان اینکه اعلام کاهش 20 درصدی نرخ پهنای باند از سه ماه گذشته تقاضای بازار مصرف‌کنندگان را در پی داشت می‌افزاید:‌ «این مساله فشار مضاعفی را به شرکت‌های اینترنتی تحمیل کرده است، اما با وضعیت موجود این تخفیف برای مصرف‌کننده نهایی غیرممکن و بعید به نظر می‌رسد.»
رییس کمیسیون اینترنت سازمان نظام صنفی رایانه ای با اشاره به ابلاغ کاهش نرخ تعرفه خدمات مبتنی بر اینترنت به شرکت ارتباطات زیرساخت به عنوان متولی پهنای باند در کشور تصریح می‌کند که کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات مقرر کرده که این تخفیف‌ها در صورتی به متقاضیان تعلق گیرد که با ارائه مستندات و تعهدات لازم مشخص شود که اثر این تخفیف به کاربران آنان منتقل خواهد شد و سازمان رگولاتوری در این خصوص مکانیزم لازم را تعریف و اتخاذ خواهد کرد.
براساس اظهارات وی این مصوبه نشانگر طی مراحل طولانی بیش از 6 ماه خواهد بود و احراز این مسائل نیز با سازوکارهای دشواری همراه است و این در حالی است که انتظار کاهش قیمت بین 4 تا 8 درصد اینترنت در بازار ایجاد شده است.
سریع و غیر گزینشی ارزان کنید
به اعتقاد خادمی، اگر قرار است اینترنت ارزان شود، مسوولان وزارت ارتباطات نباید به صورت گزینشی و با یک بوروکراسی طولانی نسبت به ارائه این تخفیف اقدام کنند.
در همین خصوص باقر افخمی، عضو شورای حل اختلاف و رسیدگی به جرائم رایانه‌‌ای و اینترنتی دادگستری استان تهران در گفت‌وگو با «ایسنا» معتقد است که همان‌گونه که دولت موظف است خدماتی چون آموزش و بهداشت را رایگان به مردم ارائه دهد، باید با توجه به رشد روزافزون علم در جهان، سرویس اینترنت را هم به آحاد مردم ارائه کند. دولت باید پهنای باندی که در واقع ماده خام اولیه برای شرکت‌های اینترنتی محسوب می‌شود را به‌طور رایگان در اختیار شرکت‌های اینترنتی قرار دهد، زیرا اگر قرار باشد شرکت‌های خصوصی به مردم سرویس اینترنتی ارائه ندهند، قطعا دولت هم نمی‌تواند به تنهایی این کار را انجام دهد.
این فعال اینترنتی با بیان اینکه عمده هزینه شرکت‌های اینترنتی در زمینه هزینه‌های سربار است و با طرح این پرسش که 20 درصد کاهش قیمت اینترنت چه حجمی از نقدینگی یک شرکت اینترنتی را در برمی‌گیرد، افخمی ‌بیان می‌کند که نیروی انسانی و هزینه‌هایی که آنها دارند، لوازم و تجهیزات، هزینه‌های برق، گاز، آب، تلفن، مکان و موارد دیگر عمده‌ترین هزینه‌های شرکت‌ها محسوب می‌شوند. چون ما از طرفی شاهد افزایش حقوق پرسنل در هر سال و مطابق با قانون وزارت کار هستیم و از سویی افزایش قیمت و هزینه نیروی انسانی هستیم.
افخمی با تاکید بر اینکه اینترنت جزئی از لوازم مردم محسوب می‌شود و مردم همان گونه که برای خرید و استفاده برخی خدمات هزینه می‌دهند، برای این سرویس نیز باید هزینه دهند، می‌گوید:‌ «‌‌من از افزایش قیمت اینترنت برای کاربران دفاع نمی‌کنم، ولی بحثم این است که کاهش قیمتی که عنوان شده برای شرکت‌ها صورت می‌گیرد و نمی‌تواند به معنای کاهش قیمت نهایی برای کاربر باشد و اگر ما هنر کنیم، می‌توانیم شرکت خود را سرپا نگه داریم.»
وی شرکت‌های اینترنتی را به پیاده نظام دولت در ارائه سرویس اینترنت به مردم تشبیه کرد و ابراز کرد:‌ رشد قیمت خدمات و سرویس‌ها در حوزه فناوری اطلاعات در مقایسه با سایر خدماتی که مردم دریافت می‌کنند، معکوس و منفی بوده است و از طرفی اگر قیمت خدمات و سرویس‌ها در این حوزه در چند سال ثابت بماند، به دلیل تورم در سایر سرویس‌ها و خدمات این ثابت ماندن به معنی رشد منفی و معکوس محسوب می‌شود.
این کارشناس در پایان تصریح کرد: ‌دولت برای اینکه شرکت‌های کوچک اینترنتی را سرپا نگه دارد، باید برای بقای آنها فکری کند، به عنوان مثال اگر شرکت اینترنتی ما تا به امروز سرپا مانده است، به دلیل VOICE یا مجموعه پروژه‌های دیگری است که می‌گیریم.
آن‌گونه که از شرایط پیدا است و با توجه به ادعاهایی که فعالان بخش خصوصی دارند، گویا قرار نیست که به این زودی کاربران طعم کاهش قیمت اینترنت را بچشند و در میان کشمکش‌های بین بخش دولتی و خصوصی این کاربران نهایی هستند که باید به خاطر کیفیت پایین خدمات، قطع و وصل‌های مدام و سرعت پایین قیمت گزافی را پرداخت کنند. در جدول لیست حدودی قیمت اینترنت پرسرعت توسط شرکت‌های فعال در این حوزه دیده می‌شود که قیمت‌ها گویای شرایط است.