م.ر.بهنام رئوف

«قیمت اینترنت گران است»، «اینترنت ارزان می‌شود»، «اینترنت فعلا ارزان نمی‌شود»، «اینترنت باید ارزان شود» و.... اینها نمونه‌ای از هزاران عنوان خبری است که در دو سال گذشته از سوی بخش‌خصوصی و دولتی پیرامون قیمت گران اینترنت برای کاربران منتشر شده است و کاربران بی دفاع اینترنت را همچنان سردرگم در بازار بی‌نظارت قیمت استفاده از این خدمت نگاه داشته است. سال گذشته درست در همین زمان‌ها بود که صمد مومن‌باالله، رییس هیات مدیره شرکت ارتباطات زیرساخت گفته بود که در شرایط فعلی و در این برهه زمانی قیمت اینترنت کاهش نمی‌یابد. وی درباره کاهش قیمت اینترنت برای مصرف‌کننده نهایی که در اردیبهشت‌ماه ۸۸ از سوی مسوولان مطرح شده بود، اظهار داشت: تجدیدنظر در نرخ اینترنت از جمله برنامه‌های شرکت ارتباطات زیرساخت است؛ اما در این برهه زمانی بحث کاهش تعرفه مطرح نیست.

سهم زیرساخت از هزینه اینترنت ۳۰ درصد

اما با این حال تنها چند ماه بعد از این اظهارنظر، مدیرعامل وقت شرکت ارتباطات زیرساخت گفت که با کاهش قیمت لینک‌های پهنای باند قیمت اینترنت کاهش می‌یابد.

محمد باقر ظهوری‌فر در گفت‌وگویی عنوان داشت که شرکت زیرساخت با کاهش قیمت لینک‌های پهنای باند، در زمینه کاهش قیمت اینترنت تصمیم‌گیری می‌کند.

وی گفته بود بیش از ۵۰ درصد قیمت اینترنت مرتبط به هزینه‌های سرباری است که ارائه‌کنندگان آن را ایجاد کرده‌اند و ارتباطی به شرکت زیرساخت ندارد. به گفته وی، شرکت زیرساخت فقط هزینه پهنای باند را از کاربران اخذ می‌کند و تمام هزینه‌ای که کاربران برای استفاده از اینترنت پرداخت می‌کنند به این شرکت تعلق نمی‌گیرد. ظهوری‌فر خاطرنشان کرد: تنها ۳۰ درصد هزینه‌های اینترنت کاربران، متعلق به شرکت زیر ساخت است.

درست یک سال بعد از این اظهارنظرها رضا تقی پور، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، در خرداد ماه گذشته اعلام کرد که قیمت تمام شده اینترنت در کشور تابع هزینه‌های انتقال این فناوری به کشور است که تلاش داریم با استفاده از روش‌های جدید قیمت انتقال آن به کشور را کاهش دهیم.

درست چند روز بعد از این اظهارنظر وزیر بود که بررسی کاهش قیمت اینترنت و تنظیم تعرفه‌های پیشنهادی در مورد اینترنت پرسرعت در دستور کار کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات قرار گرفت. سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی برای ایجاد تسهیلات هرچه بیشتر کاربران اینترنت و در راستای اهداف وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، پیشنهاد کاهش قیمت را در دستور کار جلسات آتی کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات قرار داد.

ارزانی ۸ درصدی

بعد از این گفت‌وگوها بود که معاون وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات پیش‌بینی کرد که با کاهش ۲۰ درصدی نرخ پهنای باند در کشور، قیمت اینترنت برای کاربر نهایی (End User) حدود ۸ تا ۱۰ درصد ارزان تر شود.

صمد مومن‌بالله با اشاره به پیشنهاد شرکت ارتباطات زیرساخت به سازمان تنظیم مقررات برای کاهش ۲۰ درصدی نرخ پهنای باند اینترنت گفت: این پیشنهاد و راهکارهای آن در سازمان تنظیم مقررات در دست بررسی است و به‌زودی نتایج آن اعلام خواهد شد.

وی با بیان اینکه تمامی‌سعی بر این است که کاهش قیمت پهنای باند برای مصرف‌کننده محسوس باشد، ادامه داد: کاهش ۲۰ درصدی تعرفه پهنای باند مربوط به شرکت‌هایی خواهد شد که قیمت اینترنت نهایی را نیز کاهش دهند. مومن‌بالله با تاکید بر اینکه انتظار نمی‌رود که این شرکت‌ها قیمت نهایی اینترنت را تا ۲۰ درصد کاهش دهند احتمال داد که با کاهش قیمت پهنای باند شاهد ارزان‌تر شدن حدود ۸ تا ۱۰ درصد قیمت فعلی اینترنت باشیم.

با این حال اوایل تیرماه بود که کاهش قیمت اینترنت تصویب شد. کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات با کاهش ۲۰ درصدی تعرفه پهنای باند اینترنت موافقت کرد و بر این اساس شرکت ارتباطات زیرساخت موظف شد که از این پس پهنای باند اینترنت موردنیاز شرکت‌های اینترنتی را ۲۰ درصد ارزان‌تر از قیمت گذشته محاسبه کند.

محمد کرم‌پور، رییس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی با تایید تصویب طرح کاهش قیمت پهنای باند اینترنت در کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات گفت: این مصوبه تصویب و شرکت ارتباطات زیرساخت نیز موظف به اجرای آن شد.

وی با بیان اینکه طبق نظر وزیر ارتباطات، قیمت اینترنت به صورت دوره ای کاهش خواهد یافت و این مصوبه پیش درآمدی برای طرح دوره‌ای کاهش قیمت اینترنت خواهد بود، اضافه کرد: در نظر داریم به طور مستمر قیمت اینترنت را کاهش دهیم تا استفاده از آن برای تمامی‌ کاربران مقدور باشد. وی گفت: سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی به عنوان ناظر در فعالیت تمامی ‌اپراتورهای حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات بر عملکرد شرکت‌های اینترنتی برای کاهش قیمت نهایی اینترنت نظارت خواهد داشت.

رایگان کنید تا ارزان کنیم!

بر اساس آنچه که اعلام شد قیمت پهنای باند برای شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات اینترنت، ۲۰ درصد ارزان شد. هر چند که مسوولان پیش از این گفته بودند که این کاهش ۲۰ درصدی قیمت می‌تواند برای کاربران عادی کاهش ۸ تا ۱۰ درصدی را در پی داشته باشد، اما عضو شورای حل اختلاف و رسیدگی به جرائم رایانه‌ای و اینترنتی دادگستری استان تهران در این باره گفت: اینکه عنوان می‌شود کاهش ۵۰ درصدی و حالا نیز ۲۰ درصدی قیمت اینترنت تاثیری در هزینه شرکت‌های اینترنتی داشته و آنها باید به همان نسبت یا کمتر از آن قیمت را برای کاربران نهایی کاهش دهند، تصور اشتباهی است؛ زیرا این‌گونه کاهش تاثیری در هزینه‌های متحمل شده بر شرکت‌ها برای پایین آوردن قیمت ندارد.

باقر افخمی در گفت‌وگو با «ایسنا»، اظهار کرد: همان‌گونه که دولت موظف است خدماتی چون آموزش و بهداشت را رایگان به مردم ارائه دهد، باید با توجه به رشد روزافزون علم در جهان، سرویس اینترنت را هم به آحاد مردم ارائه کند. او ادامه داد: دولت باید پهنای باندی که در واقع ماده خام اولیه برای شرکت‌های اینترنتی محسوب می‌شود را به‌طور رایگان در اختیار شرکت‌های اینترنتی قرار دهد؛ زیرا اگر قرار باشد شرکت‌های خصوصی به مردم سرویس اینترنتی ارائه ندهند، قطعا دولت هم نمی‌تواند به تنهایی این کار را انجام دهد.

این فعال اینترنتی با بیان اینکه عمده هزینه شرکت‌های اینترنتی در زمینه هزینه‌های سربار است و با طرح این پرسش که ۲۰ درصد کاهش قیمت اینترنت چه حجمی از نقدینگی یک شرکت اینترنتی را دربرمی‌گیرد ؟ بیان کرد:‌ نیروی انسانی و هزینه‌هایی که آنها دارند، لوازم و تجهیزات، هزینه‌های برق، گاز، آب، تلفن، مکان و موارد دیگر عمده‌ترین هزینه‌های شرکت‌ها محسوب می‌شوند.

افخمی با تاکید بر اینکه اینترنت جزئی از لوازم مردم محسوب می‌شود و مردم همان گونه که برای خرید و استفاده برخی خدمات هزینه می‌دهند، برای این سرویس نیز باید هزینه دهند، گفت: ‌من از افزایش قیمت اینترنت برای کاربران دفاع نمی‌کنم، ولی بحثم این است که کاهش قیمتی که عنوان شده برای شرکت‌ها صورت می‌گیرد، نمی‌تواند به معنای کاهش قیمت نهایی برای کاربر باشد و اگر ما هنر کنیم، می‌توانیم شرکت خود را سرپا نگه داریم.

این فعال بخش خصوصی در حالی به بیان این سخنان پرداخته است که کارشناسان می‌گویند: اگر قرار باشد پهنای باند ارائه شده توسط دولت رایگان باشد دیگر چه لزومی‌دارد که بخش خصوصی آن را در بین مردم توزیع کرده و از آنها پول بگیرد؟ چرا که دولت خود می‌تواند همانند خدمات تلفن ثابتی که از طریق شرکت مخابرات ایران به مشترکانش می‌دهد این خدمات را نیز رایگان یا با قیمت بسیار پایین‌تر ارائه دهد.

کاربران خود تخفیف بگیرند!

اما جالب‌ترین اظهار نظری که به تازگی و در بخش قیمت اینترنت صورت گرفته به رییس سازمان تنظیم مقررات بازمی‌گردد، در حالی که بر اساس اساسنامه این سازمان به نظر می‌رسد که این نهاد باید مدافع حقوق مصرف‌کنندگان باشد، رییس سازمان در گفت‌وگو با «فارس» اخیرا اعلام کرده است که با توجه به تعیین تعرفه‌های اینترنت توسط دولت و شرکت زیرساخت، کاهش ۲۰ درصدی قیمت پهنای باند در درجه نخست با افزایش بهره‌وری این شرکت و در مرحله بعد با خواست مردم از اپراتورها محقق می‌شود.

محمدکرم‌پور در خصوص تخفیف ۲۰ درصدی قیمت پهنای باند اظهار داشت: مشتریان زیرساخت برای برخورداری از تخفیف به این شرکت مراجعه خواهند کرد و بخش نظارت سازمان تنظیم نیز بر این موضوع کنترل خواهد داشت و این مساله که شرکت‌ها باید چه میزان به مشترکان خود تخفیف دهند، مشخص خواهد شد.

وی در این خصوص که غیرمحسوس بودن این کاهش قیمت و نیز مختار بودن شرکت‌ها برای برخورداری از آن، حالت دلخواهی را ایجاد کرده و به نظر می‌رسد احتمال عدم تمایل شرکت‌ها به دریافت تخفیف و ایجاد تغییرات جزئی در قیمت‌ سرویس‌های خود، دور از دهن نباشد، گفت: شما روی این مساله کار کنید، ما نیز کار خواهیم کرد تا مردم از این موضوع مطلع شوند و حرکت برای دریافت این تخفیف را از اپراتورها بخواهند. وی ادامه داد: مشترکان بهترین ناظر هستند و اکثر اپراتورها برای اخذ تخفیف اقدام خواهند کرد؛ شما نگران نباشید!.

هر چند که پیش از این و از سوی این نهاد، بخشی برای شکایت کاربران اینترنت پرسرعت اعلام شده بود، اما با گذشت چند سال از تاسیس این بخش هنوز آماری از شکایت‌های کاربران یا جریمه‌های احتمالی این نهاد از گران فروشان یا حتی اسامی شرکت‌های گران‌فروش ارائه نشده است. از سوی دیگر از آنجایی که تعداد شرکت‌های ارائه‌دهنده این گونه خدمات در مقایسه با سایر خدمات آنچنان زیاد نیست، این که چرا به جای بازرسان سازمان تنظیم مقررات، کاربران باید به دنبال تخفیف گرفتن یا نظارت بر قیمت ارائه شده باشند، سوالی است که هم‌اکنون ذهن کاربران اینترنت در کشور را به خود مشغول کرده است.