مریم عسگری
این موضوع که سهم فروش هر برند در بازار کالاها به ویژه کالاهای پر متقاضی مثل لپ‌تاپ چقدر است، همیشه نزد واردکنندگان و عرضه‌کنندگان و همچنین فروشندگان و حتی کاربران این کالاها مهم بوده و هست.

به همین دلیل معمولا شرکت‌ها به طور مداوم سهم فروش برندها را در بازار بررسی می‌کنند و بر اساس آمار و ارقام تقریبی که از بازار به‌دست می‌آورند، برنامه‌ریزی می‌کنند. برخی از شرکت‌ها نیز این آمار و ارقام را از طریق سایت‌های اینترنتی در معرض دید مصرف‌کنندگان قرار می‌دهند تا به این طریق هم اطلاع‌رسانی کرده باشند و هم تبلیغ برای کالایی که عرضه می‌کنند.
اما نکته اینجا است که این آمار و ارقام چندان مورد اطمینان نیست و هر شرکتی سهم فروشی بیش از آنچه در واقعیت به برندی که روی آن کار می‌کند، برای خود قابل می‌شود و به همین دلیل است که مصرف‌کنندگان چندان اعتمادی به آمار و ارقام ارائه شده توسط شرکت‌ها ندارند.
اما برخی از سایت‌های تحقیقاتی مانند sandp نیز در کنار سایت‌های خارجی اطلاعاتی از وضعیت محبوبیت برندها در بازار ارائه می‌کنند که شاید بتوان گفت آمار ارائه شده توسط این سایت‌ها تا حدودی بی‌طرفانه‌تر است. گمرک جمهوری اسلامی ‌ایران نیز در گزارش‌های فصلی خود آماری در زمینه حجم واردات کالاهای مختلف از جمله لپ‌تاپ، البته به طور کارشناسی نشده ارائه می‌کند که متاسفانه این آمار به طور صد در صد دقیق نیست.
رتبه‌بندی برندها در بازار لپ‌تاپ
تا پیش از این یعنی چهار تا پنج سال گذشته که برندهای محدودی در بازار لپ‌تاپ وجود داشتند، برندهای سونی، توشیبا، دل و ایسر در ردیف پرفروش‌های بازار بودند؛ اما طی سال‌های اخیر با عرضه گسترده این کالا به بازار و افزایش تنوع برند و به تبع آن مدل‌های این کالا رده بندی برندها تا حدودی تغییر کرد و برندهایی مانند ایسر و ایسوز رشد بیشتری در زمینه محبوبیت در بازار داشتند. البته این رشد هر گز به معنی ارتقای رتبه این برندها به رده‌های اول و دومی‌ نبود، ولی به هر حال تا حدودی از سهم فروش برندهای اول و دوم بازار کاست. بر اساس اعلام برخی از واردکنندگان لپ‌تاپ، بازار لپ‌تاپ به سوی برندهای دیگری متمایل شده است و برندهای سونی و دل اندک اندک محبوبیت خود را در این بازار پرتنوع از دست می‌دهند.
مقایسه آمار ارائه شده توسط سایت sandp نیز به خوبی نشان دهنده این موضوع است که برندهای تولیدی آسیای جنوب شرقی مانند ایسر، ایسوز و... طی سال گذشته رشد بیشتری در زمینه میزان محبوبیت در بازار داخلی داشته‌اند.
براساس آمار ارائه شده توسط این سایت، شاخص محبوبیت لپ‌تاپ در بازار که بر اساس نظرسنجی از بین 2500 عضو SANDP.IR به‌دست آمده است نشان می‌دهد که میزان محبوبیت برند DELL که در رتبه نخست محبوبیت در بازار ایستاده است طی هفته اول اردیبهشت ماه سال 1389 معادل 6/29 درصد بوده است که این میزان در مقایسه با هفته دوم مهر ماه سال 1388 که میزان محبوبیت این برند 9/29 بوده است حدود سه دهم در صد کاهش یافته است. همچنین میزان محبوبیت برند سونی که در رتبه دوم محبوبیت در بازار داخلی ایستاده است، در هفته اول اردیبهشت ماه سال 1389 معادل 8/24 درصد است که این میزان در مقایسه با هفته دوم مهر ماه سال 1388 که میزان محبوبیت این برند در بازار داخلی 6/25 درصد بوده است در حدود 8 دهم درصد کاهش یافته است.
در مقابل میزان محبوبیت برندهای ایسر و ایسوز طی این مدت در حدود ۲/۱ تا ۹/۲ درصد افزایش یافته است. براساس آمار ارائه شده توسط سایت SANDP میزان محبوبیت برند ایسر در هفته اول اردیبهشت ماه سال جاری ۵/۱۶ در صد بوده است که نسبت به نیمه دوم مهر ماه سال گذشته که میزان محبوبیت این برند در بازار داخلی ۲/۱۵ درصد بوده است با یک رشد ۳/۱ درصدی مواجه بوده است. میزان محبوبیت برند ایسوز نیز در مقایسه با این دوره زمانی در حدود ۹/۲ در صد افزایش یافته است و در حال حاضر این برند ۷/۶ درصد از بازار فروش را در اختیار دارد. اچ پی نیز برندی است که فعالان بازار ادعا می‌کنند سهم محبوبیت آن در بازار تا حدود زیادی نسبت به سال گذشته افزایش یافته است؛ اما بر اساس آمار ارائه شده توسط SANDP، میزان محبوبیت برند اچ پی در هفته اول اردیبهشت ماه سال جاری ۴/۵ درصد بوده است که این میزان محبوبیت در مقایسه با هفته دوم مهر ماه سال گذشته در حدود ۱/۱ درصد کاهش یافته است.
گمرک گزارش می‌دهد
اگر چه ارائه آمار واردات لپ تاپ به تفکیک برند از طریق گمرک جمهوری اسلامی‌ ایران ممکن نیست و کارشناسان تنها به ارائه آمار از چند ماهه یا چند ساله بر حسب کیلو بسنده می‌کنند، شاید به همین دلیل باشد که فعالان بازار معتقدند این آمار که از مبادی ورودی رسمی ‌جمع‌آوری می‌شوند، شفافیت و سندیتی که باید داشته باشند ندارند. به هرحال بر اساس اعلام گمرک جمهوری اسلامی ‌ایران طی سه ماه نخست سال ۱۳۸۹ حدود ۸۱۶ هزار و ۷۸۳ کیلوگرم معادل ۲۰۴ هزار و ۱۹۵ دستگاه لپ‌تاپ از طریق گمرک جمهوری اسلامی ‌وارد بازار داخلی شده است که این رقم در مقایسه با مدت مشابه در سال ۸۸ که حجم واردات لپ‌تاپ ۴۵۷ هزار و ۳۵۸ کیلو معادل ۱۱۴ هزار و ۳۳۹ دستگاه بوده است، در حدود دو برابر افزایش یافته است. همچنین این تعداد در مقایسه با سه ماه نخست سال ۸۷ که حدود ۷۲ هزار دستگاه وارد بازار شده است در حدود سه برابر افزایش یافته است. حجم واردات لپ‌تاپ در سه ماه نخست سال ۸۶ نیز در حدود ۳۰ هزار دستگاه بوده است که این نشان دهنده رشد ۸/۶ درصدی حجم واردات لپ‌تاپ طی سه ماه نخست سال ۸۹ نسبت به سال ۸۶ است.
بررسی بازاری
اگر چه سایت‌های تحقیقاتی و همچنین برخی از فعالان بازار لپ‌تاپ، دل، سونی و پس از آن برندهای ایسر، ایسوز و اچ‌پی را در رتبه‌های نخست محبوبیت در بازار می‌شناسند، ولی برخی از فعالان بازار نظری دیگر دارند و معتقدند بین رتبه‌بندی از لحاظ محبوبیت با رتبه‌بندی از لحاظ سهم فروش در بازار تفاوت وجود دارد و در حال حاضر سونی در راس پرفروش‌های بازار قرار دارد.
فیضی، مدیر عامل شرکت ایران رهجو در این باره می‌گوید: بهترین مرجع برای رتبه‌بندی برندها در بازار، خود بازار است و این بازار و میزان تقاضا است که مشخص می‌کند چه برندی در راس پرفروش‌های بازار قرار دارد. وی گفته‌های برخی از فعالان بازار مبنی بر کاهش تقاضا و محبوبیت لپ‌تاپ‌های سونی را غرض‌ورزانه دانست و تاکید کرد: بازار محل و مرجع درست و مناسب محک زدن برندها است.
اما فکوری، مدیر فروش شرکت امرتات در این باره می‌گوید: سهم برندهای سونی و دل در بازار کم شده است، ولی این کم شدن به این معنی نیست که این برندها در بازار کم متقاضی شده‌اند و برندها دیگری در رتبه‌های نخست ایستاده‌اند، ولی آنچه مسلم است این برندها به دلیل اینکه حاشیه سود فروش کمتری نسبت به سایر برندها مانند ایسوز و ایسر و همچنین
IBM LENOVO دارند، محبوبیت کمتری نزد فروشندگان پیدا کرده‌اند و در بازار نیز با کاهش جزئی محبوبیت مواجه شده‌اند.
مدیر فروش شرکت امرتات اعلام کرد: در حال حاضر برندهای تولیدی آسیای شرقی مانند ایسر، ایسوز، لنوو در بازار محبوبیت بیشتری یافته‌اند و پیش‌بینی می‌شود، سهم بیشتری از میزان فروش را در آینده در اختیار گیرند. به گفته وی، در حال حاضر دل حدود ۲۷ درصد از سهم فروش بازار را در اختیار دارد و سهم فروش سونی در بازار نیز ۲۵ درصد است. فکوری در مورد رشد سهم فروش لپ‌تاپ‌های ایسوز و ایسر نیز می‌گوید: اگر فرض را بر این بگیریم که در ماه ۳۳ هزار لپ‌تاپ به فروش می‌رسد، میزان فروش لپ‌تاپ‌های ایسوز در مدت اخیر، حدود ۸۰۰۰ دستگاه است که نسبت به قبل که تعداد فروش این دستگاه‌ها در سال ۵۰۰۰ عدد بود، شاهد رشد زیادی در این زمینه هستیم. وی همچنین میزان تقاضا برای لپ‌تاپ‌های اپل را حدود۱۰۰۰ عدد از ۳۳ هزار دستگاهی که در یک ماه در بازار لپ‌تاپ به فروش می‌رسند، اعلام کرد.
زعیم، مدیر فروش بخش لپ‌تاپ‌های شرکت نقش نیز با بیان این مطلب که بازار داخلی با بازار جهانی متفاوت است، گفت: در بازار جهانی برند اپل جزو پرفروش‌ها است، ولی در بازار ما این برندهای دیگری مانند دل و سونی هستند که فروش بالایی دارند، ولی طی یک سال اخیر فروش لپ‌تاپ‌های اپل در بازار داخلی نیز افزایش یافته است. به گفته وی، افزایش تقاضا برای لپ‌تاپ‌های اپل تا حدودی سهم فروش برندهای سونی و دل را کاهش داده است و علت هم ارائه گارانتی‌های متفرقه برای لپ‌تاپ‌های سونی و همچنین تولید لپ‌تاپ‌های دل در کشورهای مختلف مانند ارمنستان، لهستان و ... است. به گفته وی، در حال حاضر برندهای سونی، دل و اپل حدود 80 درصد سهم فروش بازار را در اختیار دارند و 20 درصد بقیه مربوط به برندهای و .... است. وی همچنین افزود: لپ‌تاپ‌های
IBM LENOVO کیفیت چندانی ندارند و نمی‌توان این ادعا را قبول کرد که توجه کاربران به سوی این لپ‌تاپ‌ها جلب شود، چرا که بر اساس آماری که داریم از هر ۱۰۰ لپ‌تاپ IBM LENOVO که به فروش می‌رسد، ۵۰ تا ۵۵ عدد بابت ایراداتی که دارند به بخش خدمات پس از فروش شرکت‌ها بازگشت داده می‌شوند. این درحالی است که فکوری، مدیر فروش شرکت امرتات این موضوع را تکذیب کرد.
امیدی، مدیر فروش شرکت زیگورات نیز با قبول این موضوع که میزان فروش لپ‌تاپ‌های DELL کاهش یافته است، علت این موضوع را کاهش عرضه به بازار اعلام کرد و گفت. به دلیل رشد نرخ یوآن، کلیه برندهایی که در چین تولید می‌شوند با کاهش عرضه مواجه شده‌اند. به گفته وی، برند دل بیش از50 درصد از سهم فروش بازار را در اختیار دارد و سونی نیز دارای یک سهم فروش 40 درصدی از بازار است.