ندا لهردی
رکود اقتصادی سال میلادی گذشته به همه بخش‌ها و صنایع نفوذ کرد تا هیچ بازاری را بی‌نصیب نگذارد. در این میان و در بازار محصولات تکنولوژی، حتی بازار پر رونق بازی‌های کامپیوتری هم درگیر این رکود شدند تا جایی که کارشناسان این بازار اعلام کردند که فعالان صنعت بازی‌های کامپیوتری در سال ۲۰۰۹ یکی از بدترین بحران‌های مالی خودشان را تجربه کردند و اخبار نه چندان خوب این بازار باعث شد تا سرمایه‌گذاران هم ریسک کمتری برای سرمایه‌گذاری در این بازار بکنند.

با این همه، اما آخرین روزهای سال 2009 جرقه‌های امیدی برای بهبود این بازار بودند. در حقیقت بازار فصل تعطیلات سال نو بر خلاف انتظار بسیاری از تحلیل‌گران بازار، آنقدر با استقبال خریداران مواجه شد که کارشناسان تصمیم گرفتند تا درباره پیش‌بینی‌هایشان برای این بازار تجدید‌نظر کنند. به این ترتیب است که حالا بسیاری از کارشناسان بازار بازی‌های کامپیوتری معتقدند که در سال 2010 این بازار رشد قابل توجهی را تجربه می‌کند. این در حالی است که این پیش‌بینی‌ها انگیزه سرمایه‌گذاران را برای ادامه یا سرمایه‌گذاری مجدد در این بازار افزایش می‌دهند. در این میان بازار ایالات متحده آمریکا به عنوان بزرگ‌ترین و پررونق‌ترین بازار بازی‌های کامپیوتری همیشه مورد توجه بوده است. کارشناسان معتقدند که این بازار سال میلادی گذشته با کاهش 8 درصدی نسبت به سال 2008 به فروش 7/19 میلیارد دلاری رسیده است. با این حال، اما پیش‌بینی‌ها نشان از رشد قابل توجه این بازار تا پایان سال 2010 دارند.
با این همه، اما تمایل کاربران و علاقه‌مندان بازی‌های کامپیوتری به انجام این بازی‌ها به شیوه‌های مختلف هرگز فروکش نمی‌کند. درست به همین دلیل هم هست که این بازی‌ها هر روز به گونه‌ای متفاوت و روی دستگاه‌های دیجیتال شخصی مختلف در دسترس این علاقه‌مندان قرار می‌گیرند؛ اتفاقی که در سال‌های اخیر باعث شده است تا عرصه رقابتی بزرگی در میان شرکت‌های تولید کننده فعال در بازار بازی‌های کامپیوتری به وجود بیاید.
کنسول‌های پر فروش
استفاده از سخت‌افزارهای مختلف همیشه برای انجام بازی‌های کامپیوتری مرسوم بوده است و تنها در طول سال‌ها این سخت‌افزارها با سلیقه و سبک زندگی کاربران همراه شده و تغییر کرده‌اند. با وجود آمدن کنسول‌ها و محصولات مختلف؛ اما هنوز کامپیوترهای شخصی یکی از پرطرفدارترین ابزار برای انجام بازی‌های کامپیوتری هستند. درست به همین دلیل هم هست که همچنان لوازم جانبی مخصوص بازی‌های کامپیوتری با استفاده از کامپیوتر در بازارهای جهانی پر فروش هستند. آخرین پیش‌بینی در این مورد نشان از رشد چشمگیر بازار سخت‌افزارهای مخصوص بازی‌های کامپیوتری با کامپیوترهای شخصی دارد. بر اساس این تحقیق که توسط موسسه تحقیقاتی JPR انجام شده است، پیش‌بینی می‌شود بازار این سخت‌افزارها تا پایان سال ۲۰۱۰ با رشد ۳۰ درصدی نسبت به سال ۲۰۰۹ مواجه شود.
این در حالی است که فروش این بازار در سال 2009 با رشد 9/5 درصدی نسبت به سال 2008، برابر 2/1 میلیارد دلار بوده است.
به عقیده کارشناسان، این رشد مناسب به دنبال تقاضای کاربران و خریداران در بازارهای جهانی است. در سال ۲۰۰۹ با ورود سیستم عامل جدید ویندوز ۷ شرکت Microsoft کارشناسان پیش‌بینی کردند که بازار سخت‌افزارهای کامپیوتری مخصوص بازی‌های کامپیوتری در سال ۲۰۱۰ رشد خوبی را تجربه کند. به این ترتیب است که این تحقیقات نشان می‌دهد که ارزش بازار این سخت‌افزارها در سال ۲۰۰۸ و ۲۰۰۹ به ترتیب برابر ۲۰ میلیون و ۷۶ هزار دلار و ۲۱ میلیون و ۲۶۰ هزار دلار بوده است. این در حالی است که بر اساس اعلام تحلیل‌گران ارزش این بازار در سال‌های ۲۰۱۰ به ۲۷ میلیون و ۶۱۷ هزار دلار برسد.
با این همه، اما نمی‌توان حضور پررنگ کنسول‌های بازی را در این بازار نادیده گرفت. این کنسول‌هادر سال‌های اخیر آنقدر پر طرفدار شده‌اند که حالا یک جنگ رقابتی را در میان شرکت‌های تولید کننده به وجود آورده‌اند. درست به همین دلیل هم هست که این روزها وقتی بحث بازی‌های کامپیوتری به میان می‌آید به هر حال نام کنسول‌های بازی مانند Wii، PS3، Xbox 360، DS و... هم مطرح می‌شوند.
هر کدام از این کنسول‌ها قابلیت‌های ویژه‌ای را برای انجام بازی‌های کامپیوتری به کاربرانشان می‌دهند و همین قابلیت‌ها است که باعث می‌شود بعضی از این محصولات پر فروش‌تر از بقیه باشند. در این سال‌ها شرکت Nintendo توانسته است بیشتر از دیگر تولید‌کنندگان با سلیقه کاربران همراه شود و به همین دلیل پرفروش‌ترین کنسول‌های بازی را در بازارهای جهانی داشته است. بر اساس آمار منتشر شده از سوی موسسه تحقیقاتی NPD Group کنسول Nintendo DS این شرکت در سال ۲۰۰۹ با فروش جهانی ۱۹/۱۱ میلیون دستگاهی پر فروش‌ترین و پرطرفدارترین کنسول بازی بوده است. بعد از آن Wii با فروش ۵۹/۹ میلیون دستگاهی در جایگاه دوم قرار دارد. با این اوصاف کنسول‌های۳۶۰ Xbox ، PlayStation ۳وPSP، و PlayStation ۲ به ترتیب با فروش ۷۷/۴، ۳۳/۴، ۵۰/۲ و ۸۰/۱ میلیون دستگاهی در جایگاه‌های بعدی فهرست پرفروش‌ترین کنسول‌های بازی در بازار جهانی در سال ۲۰۰۹ قرار گرفته‌اند.
این در حالی است که فروش نرم‌افزارها در بازار جهانی بازی‌های کامپیوتری هم در سال 2009 به 5/11 میلیارد دلار رسید که این رقم نسبت به فروش این محصولات در سال 2008 کاهش 11 درصدی داشته است.
نبرد iPhone با کنسول‌های بازی
بازی‌های کامپیوتری حالا آنقدر پرطرفدار شده‌اند که به تدریج شخصی‌تر شده و کاربران ترجیح می‌دهند، همیشه به آنها دسترسی داشته باشند تا جایی که حالا این بازی‌ها روی گوشی‌های موبایل آمده و طرفداران زیادی هم پیدا کرده‌اند.
حضور و ورود موبایل‌های هوشمند و به خصوص پر طرفدارترین آنها؛ یعنی iPhone هم در سال‌های اخیر بازار بازی‌های موبایل را تا حد قابل توجهی متحول کرده و رونق بخشیده است. آخرین آمار در این زمینه را موسسه تحقیقاتی IDC منتشر کرده و اعلام کرده است که درآمد حاصل از فروش بازی‌های موبایل تا پایان سال ۲۰۱۰ به ۶/۵ میلیارد دلار می‌رسد. بر این اساس بازار این محصولات در سال ۲۰۱۰ رشد ۱۹ درصدی را نسبت به سال ۲۰۰۹ تجربه خواهد کرد. این در حالی است که طبق پیش‌بینی کارشناسان این موسسه رشد این بازار تا سال ۲۰۱۴ روند نسبتا ثابتی خواهد داشت و در نهایت تا پایان این سال به ارزش ۴/۱۱ میلیارد دلاری می‌رسد.
این گزارش نشان می‌دهد که در حال حاضر حدود 70 تا 80 درصد از تمام بازار نرم‌افزارهای کاربردی گوشی‌های موبایل را بازی‌های موبایل در اختیار دارند که از این میزان 60 تا70 درصد این بازی‌ها هم به صورت رایگان قابل دانلود برای کاربران علاقه‌مند هستند.
به عقیده کارشناسان، افزایش تمایل و سطح دسترسی کاربران به موبایل‌هایی با قابلیت‌هایی مانند GPS، نمایشگرهای لمسی و حتی دوربین عکاسی و تشخیص دست‌خط، کیفیت و لذت بازی با آنها را افزایش می‌دهد. درست به همین دلیل هم هست که موبایل‌های هوشمند بخش بزرگی از بازار بازی‌های موبایل را در این سال‌ها در اختیار گرفته‌اند. حتی در بازار کشورهای در حال توسعه هم کاربران سعی دارند با خرید موبایل‌هایی هرچند ارزان قیمت؛ اما با قابلیت‌های متنوع، از این بازی‌های هیجان‌انگیز لذت ببرند.
با این همه، اما iPhone آنقدر بازار بازی‌های موبایل را متحول کرده است که حتی می‌تواند با کنسول‌های پرطرفداری مانند DS و PSP رقابت کند. به این ترتیب در حالی که بازار این بازی‌ها در فاصله سال‌های 2008 تا 2009 رشد 8 درصدی داشته است، بیش از نیمی از این رشد به بازی‌های ویژه iPhone اختصاص دارد. به این ترتیب سهم iPhone از بازار این بازی‌ها در سال 2009 برابر 5 درصد بوده است که این میزان برابر درآمد 500 میلیون دلاری است.
بازی‌های مجازی و اجتماعی
در سال‌های اخیر؛ اما با گسترش سطح دسترسی به اینترنت و محبوبیت شبکه‌های اجتماعی در میان کاربران مختلف، ژانر جدیدی در بازار بازی‌های کامپیوتری ایجاد شده است. این ژانر جدید و البته بسیار پرطرفدار در واقع بازی‌های مبتنی بر شبکه‌های اجتماعی هستند که حالا بخشی از بازی‌های اینترنتی محسوب می‌شوند. این بازی‌ها تحت شبکه‌های اجتماعی قابل اجرا هستند و اتفاقا نظر کاربران زیادی را هم به خودشان جلب کرده‌اند.
بر اساس جدیدترین آمار، بازار جهانی بازی‌های آنلاین سال خوبی را در پیش خواهد داشت. به این ترتیب انتظار می‌رود بازار این بازی‌ها تا پایان سال ۲۰۱۰ فروشی بیش از ۱۵ میلیارد دلار داشته و رشد چشمگیری را تجربه کند.
از این میان، اما بازی‌های مبتنی بر شبکه‌های اجتماعی به عنوان ژانر زیر مجموعه بازی‌های آنلاین بیش از 30 درصد از این درآمد را به خودشان اختصاص خواهند داد.