مریم عسگری

با وجود پیش‌بینی فعالان بازار در مورد پایان یافتن دوران رکود از اوایل اردیبهشت ماه، بررسی‌ها حاکی است که بازار کامپیوتر همچنان در رکود دست و پا می‌زند. علاوه بر این فعالان بازار این کالا با مشکلاتی حاشیه‌ای مواجه هستند که عرصه را بر آنها تنگ تر کرده است و برخی از آنها دیگر تمایلی به ادامه فعالیت در این بازار متنوع ندارند.

رشد نرخ ارز و در پی آن رشد قیمت کالا هم در کنار تقاضای اندک برای کالاهای این حوزه مزید بر علت شده و به رکود حاکم بر بازار دامن زده است.

برخی از فعالان بازار هم می‌گویند برگزاری مسابقات جام جهانی فوتبال که از اواسط خرداد ماه آغاز می‌شود تا حدود زیادی باعث شده است توجه خریداران به بازار کم شود. گروهی نیز به امتحانات زود هنگام دانش‌آموزان و دانشجویان اشاره کرده و معتقدند تمام این عوامل در کنار هم رکود حاکم بر بازار را تشدید کرده است.

رشد قیمت‌ها و تشدید بی‌رونقی بازار

نوسانات ارزی یکی از عواملی است که بر بازار داخلی کامپیوتر اثرات زیادی می‌گذارد.

طی مدت اخیر هم رشد ۴۰ تومانی قیمت دلار تا حدودی اثرات منفی بر این بازار راکد گذاشته است.

فعالان بازار معتقدند رشد ۴۰ تومانی دلار باعث شده است قیمت کالاهای حوزه کامپیوتر و دیجیتال در حدود ۲تا ۱۰ درصد افزایش یابد.

علاوه بر این برخی از واردکنندگان علاوه بر مبلغی که به دلیل رشد قیمت دلار روی کالاها می‌کشند، مبلغی اضافه‌تر بابت عرضه این کالاها از عرضه‌کنندگان دیگر می‌گیرند و ادعا می‌کنند گمرک هزینه‌های ترخیص کالا را افزایش داده است. این درحالی است که بخش ترخیص گمرک این ادعا را تکذیب کرده و می‌گوید هیچ تغییری در هزینه ترخیص کالاها رخ نداده است.به گفته شعبانی، مسوول فروش فروشگاه یاس، که به عرضه تجهیزات دیجیتالی می‌پردازد، طی دو هفته اخیر قیمت تجهیزات دیجیتالی با برندهای مختلف از جمله A۴TECH، فیلیپس و ...در حدود ۲ تا ۵ درصد افزایش یافته است.

یک فروشنده دیگر هم از رشد ۷ تا ۱۰ هزار تومانی پخش‌کننده‌های موسیقی و فیلم A۴TECH در بازار خبر می‌دهد. به گفته وی، رشد قیمت‌ها تا حدود زیادی باعث کاهش تقاضا شده است.

محمودی، یکی دیگر از فعالان بازار هم از رشد ۲تا ۵ درصدی قیمت انواع تجهیزات کامپیوتری و دیجیتالی مانند موس و کیبورد و وب‌کم و کیف لپ‌تاپ با برندهایی نظیر PHILIPS و A۴TECH و تارگوس و... خبر داد. به گفته این فروشنده، تعزیرات هم بابت قیمت‌گذاری روی کالا مشکلات زیادی را برای فروشندگان ایجاد کرده است. به عنوان مثال یک فروشگاه به دلیل اینکه قصد دارد از عرصه فعالیت در این حوزه خارج شود، قیمت کالاهای خود را کاهش داده است و تعزیرات قیمت‌های این فروشگاه را مبنا قرار می‌دهد و سایر فروشگاه‌ها را که اجناس را با قیمت واقعی به فروش می‌رسانند جریمه می‌کند. به گفته این فروشنده این مشکل به این دلیل رخ می‌دهد که بازرسان اداره تعزیرات منبع مشخص و دقیقی برای دریافت قیمت‌ها ندارند، درحالی‌که بخش ارزش‌گذاری گمرک می‌تواند به راحتی قیمت‌ها را به این ارگان اعلام کند.

رشد محسوس قیمت‌ها در بازار لپ‌تاپ

رشد قیمت‌ها در بازار لپ‌تاپ محسوس‌تر از سایر کالاهای این حوزه است.

به گفته فعالان بازار، قیمت لپ تاپ طی دو تا سه هفته اخیر در حدود ۲ تا ۱۰ درصد افزایش یافته است که علت این موضوع رشد نرخ دلار بوده است. فعالان بازار همچنین از ثبات هزینه‌های ترخیص و همچنین تعرفه‌های گمرکی بابت واردات کالاها خبر می‌دهند و می‌گویند، طی مدت اخیر برخی از فروشندگان به بهانه رشد هزینه‌های ترخیص کالا قیمت‌ها را در بازار افزایش داده‌اند که این موضوع صحت ندارد و تنها دلیل رشد قیمت‌ها در بازار رشد نرخ ارز بوده است که در حدود ۲ تا ۱۰ درصد روی قیمت کالاها تاثیر گذاشته است.

به گفته رهبر، مسوول فروش ابزار پیشرو، یکی از عرضه‌کنندگان لپ‌تاپ‌های سونی، دل و ... در بازار داخلی با رشد قیمت لپ‌تاپ تا حدودی باعث رکود بازار شده است، ولی این رکود در بازار کامپیوتر ما عادی شده است، چه برای مصرف‌کننده و چه برای فروشنده. به گفته وی، تحریم‌ها برای ایران همچنان باقی است و قدرت خرید مردم هم پایین است و این عوامل به رکود حاکم بر بازار دامن می‌زنند، اما در کنار این کلاهبرداری‌هایی که هر سال در بازار کامپیوتر شاهد آن هستیم باعث شده است فعالان بازار ضربه‌پذیرتر از قبل شوند.

بهنامی، مدیر فروشگاه پاندا تکنولوژی، یکی از عرضه‌کنندگان لپ‌تاپ‌های دل، سونی و اچ‌پی هم با اشاره به رشد قیمت لپ‌تاپ طی مدت اخیر گفت: مدل‌های جدید وارد بازار نشده‌اند و برندهای محدودی مانند اپل به عرضه مدل‌های جدید پرداخته‌اند.

به گفته وی، اچ پی هم برخی از مدل‌های خود را ارتقا داده است. به عنوان مثال یک مدل TABLET HP با نام TM۲-۱۰۳۰که سابق بر این با پردازنده AMD وارد بازار شده بود اینک با سی پی یو اینتل وارد بازار شده است که قیمت آن هم حدود یک میلیون و ۲۸۰ هزار تومان است.

وی همچنین افزود: معمولا خرداد ماه بازار کامپیوتر با رکود مواجه است و امسال شروع زود هنگام امتحانات مدارس و همچنین آغاز بازی‌های جام جهانی تاثیری منفی بر بازار گذاشته است و بی‌رونقی در بازار که تا سال‌های قبل از خرداد ماه آغاز می‌شد، زودتر شروع شده است.

مسوول فروش یکی از نمایندگی‌های فروش شرکت ایران رهجو در پاساژ پایتخت هم با اشاره به رشد قیمت‌ها در بازار گفت، ما مشتریان خود را داریم و همچنین برنامه‌هایی هم برای جام جهانی داریم که باعث شده تقاضا برای محصولات IT ما کاهش نیابد.

امیدی مدیر فروش شرکت زیگورات، عرضه‌کننده لپ‌تاپ‌های دل در بازار داخلی هم با تایید این گفته که در خرداد ماه بازار معمولا بی‌رونق می‌شود، گفت: با وجود رکود حاکم بر بازار، ولی تقاضا برای لپ‌تاپ چندان کاهش نیافته است. به گفته وی، سری جدید محصولات هم به طور محدود وارد بازار شده‌اند و هنوز مدل‌های جدید به بازار نیامده‌اند. وی معتقد است با وجودی که در حال حاضر موجودی لپ‌تاپ در بازار کم است، تقاضا برای این کالا کاهش چندانی نیافته است.

هولوگرام‌های تقلبی روی نرم‌افزارهای بازی

وزارت ارشاد که از ماه‌ها پیش سخت‌گیری روی نرم‌افزارهای بازی را آغاز کرد و علت این اقدام را کنترل محتوای بازی‌ها برای گروه‌های سنی مختلف عنوان کرد، همچنان به این روند ادامه می‌دهد و در حال حاضر میزان عرضه نرم‌افزارهای بازی در بازار به شدت کاهش یافته است.

اما نکته جالب اینجا است که در پی طراحی و نصب هولوگرام‌های مسی رنگ مخصوص وزارت ارشاد روی نرم‌افزارهای بازی، گروهی اقدام به طراحی و فروش این هولوگرام‌ها در بازار کرده‌اند با این تفاوت که این هولوگرام‌ها سفید رنگ بوده و سی دی داخل جعبه هم آبی رنگ یا به اصطلاح فعالان بازار (کف آبی)است.

فعالان بازار معتقدند ماموران وزارت ارشاد هر از چند گاهی به فروشگاه‌ها مراجعه کرده و با بازرسی نابهنگام فروشگاه‌های نرم‌افزارهای سرگرمی‌ را جمع‌آوری و فروشگاه را پلمب می‌کنند.

مسوول فروش یکی از عرضه‌کنندگان نرم‌افزارهای بازی در این مورد می‌گوید: وزارت ارشاد حساسیت زیادی روی سی دی‌های کف آبی دارد و سخت‌گیری زیادی در این زمینه می‌کند.

به گفته یکی دیگر از عرضه‌کنندگان نرم‌افزارهای بازی، به‌رغم این سخت‌گیری‌ها بعضی از فروشگاه‌ها به راحتی به عرضه نرم‌افزارهای بازی اعم از قفل شکسته و ممنوعه می پردازند و با مشکلی هم مواجه نمی‌شوند.

در مراجعه به یکی از این فروشگاه‌ها در مورد نرم‌افزارهای قابل عرضه این فروشگاه به عنوان خریدار تحقیق کردیم و متوجه شدیم این فروشگاه انواع نرم‌افزار بازی را با قیمتی حدود ۲ تا ۸ هزار تومان به فروش می‌رساند و ادعا می‌کند تمام نرم‌افزارهای بازی دارای هولوگرام وزارت ارشاد است، ولی در بین نرم‌افزارها شاهد عرضه نرم‌افزارهایی با هولوگرام سفید رنگ هم بودیم.

یکی دیگر از فروشندگان نرم‌افزار بازی در این پاساژ هم گفت: متاسفانه افراد سودجو از هر فرصتی استفاده می‌کنند و نرم‌افزارهایی با هولوگرام‌های تقلبی را وارد بازار می‌کنند که وزارت ارشاد با این افراد برخورد می‌کند. به گفته وی، نرم‌افزارهای وزارت ارشاد دارای هولوگرام مسی رنگ با سی دی کف نقره‌ای هستند که پشت این نرم‌افزارها شماره ثبت و مجوز وزارت ارشاد حک شده است.

به گفته این فروشنده، وزارت ارشاد و بنیادبازی‌های رایانه‌ای سختگیری زیادی روی نرم‌افزارهای بازی دارند و هرازچندگاهی برای جمع آوری نرم‌افزارهای غیرمجاز مراجعه می‌کنند. این فروشنده معتقد است سخت‌گیری‌های وزارت ارشاد تاثیری بر قیمت کنسول‌های بازی نگذاشته است، ولی میزان عرضه به بازار تا حدودی کم شده است، چرا که دستفروشان منبع عرضه این نرم‌افزارها در بازار هستند.

یک فروشنده دیگر هم می‌گوید: در صورتی که این روند ادامه داشته باشد بازار نرم‌افزار، چه آموزشی و چه سرگرمی ‌و ... به دست دستفروشان می‌افتد، زیرا این طور که پیدا است وزارت ارشاد این برنامه را از نرم‌افزارهای بازی شروع کرده تا به بقیه برسد.

ختم کلام

با وجودی که بازار روزهای سختی را می‌گذراند و فعالان بازار با مشکلاتی که ذکر شد مواجه هستند، اما همچنان به حیات خود به امید فرا رسیدن تابستان ادامه می‌دهند. به گفته چگینی، یکی از اعضای هیات مدیره پاساژ پایتخت معمولا در تیر ماه و فصل پایان امتحانات دانش‌آموزان دبیرستانی بازار گرم و پررونق می‌شود و امسال هم ما منتظر این ماه هستیم.