پارازیت‌های نامرئی
سونیتا سراب‌پور
«اگر یک تکه گوشت خام را مقابل امواج بخش شده در فضا قرار دهید، کمتر از چند ثانیه گوشت مورد نظر خواهد پخت....»‌ این یکی از خبر‌ها و یا شایعاتی بود که بعد از انتشار اخباری مبنی بر وجود پارازیت‌هایی برای قطع برنامه‌های ماهواره‌ای بین مردم شهر دهان به دهان می‌گشت.

حجم‌این شایعات با عدم پاسخگویی شفاف مسوولان ذیربط و به خصوص وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات روز به روز بیشتر و بیشتر هم می‌شود.
در همین حال با شدت گرفتن‌این پارازیت‌ها و اخبار آن در رسانه‌ها طبق معمول نمایندگان خانه ملت برای روشن شدن منبع ارسال ‌این پارازیت‌ها دست به کار شده‌اند، اما آنچه در‌این میان جالب به نظر می‌رسد واکنش‌های مختلف نمایندگان مجلس به ارسال‌این پارازیت‌ها است. برخی از نمایندگان از ارسال پارازیت‌ها حمایت کرده‌ و اظهار داشته‌اند که ضرر ماهواره‌ها بیشتر از پارازیت‌های ماهواره‌ای است.
دسته‌ای دیگر نیز در واکنش به ارسال‌این پارازیت‌ها عنوان کرده‌اند که اگر‌این امواج برای اختلال در برنامه‌های ماهواره‌ای در نظر گرفته شده است، چرا به کانال‌های غیر اخلاقی کاری ندارد، اما دسته سومی ‌ازنمایندگان هم وجود دارند که به دور از مسائل دیگر، روی جنبه مهم‌تر مساله تاکید کرده‌اند. یعنی تاثیر‌این امواج روی سلامتی افراد جامعه.
متولی فضای فرکانسی بی‌اطلاع از منبع پارازیت‌ها
«اطلاعی از منبع ارسال‌این پارازیت‌ها ندارم.....» ‌این تنها پاسخی بود که مجلسیان پس از احضار محمدرضا‌تقی‌پور، وزیر وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات از او دریافت کردند.
صابر فیضی، مدیرعامل شرکت مخابرات هم با رد اظهارات نمایندگان مجلس مبنی بر ارسال پارازیت‌های ماهواره‌ای از سوی شرکت مخابرات اعلام کرد که «ارسال پارازیت‌های ماهواره‌ای در حوزه مسوولیتی ما نیست.»
مدیرعامل مخابرات با اشاره به‌اینکه«ارسال پارازیت‌های ماهواره‌ای بسیار هزینه بر است و بودجه محدود شرکت مخابرات اجازه ارسال‌این پارازیت‌ها را به ما نمی‌دهد» همچنین تایید کرد که مردم نسبت به آنتن‌های شرکت مخابرات به لحاظ امواج مضر هیچگونه نگرانی‌ای ندارند، اما نسبت به تاثیر امواج پارازیت بر سلامت خود به شدت نگران هستند.
این مسوول شرکت مخابرات در گفت‌وگو با سایت سلامت اظهار داشته است که بلندترین دکل‌های شرکت مخابرات ۴۸ متر است، اما برای ارسال پارازیت‌های ماهواره‌ای به دکل‌های بسیار بلندی نیاز است.
همچنین پس از پیگیری‌های مدام از سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، طبق روال همیشگی به دلیل در دسترس نبودن مسوولان‌ این سازمان، جلسه‌های پی‌در‌پی، خاموش بودن تلفن‌ همراه و.... تنها روابط عمومی ‌این سازمان به همین پاسخ اکتفا کرده که ایجاد اختلال و پارازیت ماهواره‌ای اصلا به رگولاتوری ربطی ندارد و ما اصلا نمی‌دانیم که این موضوع به وسیله چه کسانی هدایت می‌شود.
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات و مدیران مجموعه او در حالی نسبت به ارسال پارازیت‌های ماهواره‌ای اظهار بی‌اطلاعی می‌کنند که سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی به عنوان تنها نهاد متولی مدیریت، نظارت و هماهنگ کننده فضای فرکانسی کشور معرفی شده و ارسال هر نوع فرکانس با هر میزان شدت، ارتفاع و مدت زمان باید زیرنظر و با هماهنگی رگولاتوری صورت پذیرد.
رمضان علی صادق زاده، معاون سازمان گسترش ونوسازی صنایع‌ایران، در‌این خصوص می‌گوید: «سازمان تنظیم مقررات متولی باندهای فرکانسی است که در کشور مورد استفاده قرار می‌گیرد و هر نهاد یا سازمانی بخواهد از‌این فضا استفاده کند، چه برای تقویت و چه برای‌ایجاد پارازیت، باید از‌این سازمان مجوز دریافت کند.‌اینکه در حال حاضر سازمان تنظیم مقررات از منبع ارسال‌این پارازیت‌ها اظهار بی‌اطلاعی می‌کند برای همه جای سوال دارد.»
مسعود پزشکیان، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس، در خصوص پیگیری‌های‌ این کمسیون برای روشن شدن منبع ارسال‌این پارازیت‌ها می‌گوید: «وزیر ارتباطات با حضور در کمیسیون بهداشت با تاکید بر‌اینکه پارازیت‌های ارسالی به شبکه‌های ماهواره‌ای از سوی وزارت ارتباطات نبوده است، تنها گزارشی درباره پارازیت‌های تلفن‌های همراه ارائه داد. آنچه از اظهارات‌ ایشان برمی‌‌آید نشان دهنده‌این است که پارازیت‌های اخیر از سوی وزارت ارتباطات‌ایجاد نشده است.»
وی در ادامه یادآور شد که کمیسیون بهداشت و درمان همچنان پیگیر منبع ارسال‌این پارازیت‌ها و شناسایی آثار و عواقب آن است. هر چند ممکن است بحث یارانه‌ها بررسی ‌این موضوع را کمی ‌به تعویق بیاندازد اما ما همچنان ‌این موضوع را پیگیری و منتظر پاسخ دقیق از سوی وزارت ارتباطات و اطلاعات هستیم.
پارازیت‌هایی که سلامت را نشانه گرفته‌اند
تحقیقات پزشکی در نقاط مختلف جهان نشان می‌دهد که امواج الکترومغناطیس که به طور عمده به دنبال نصب دکل‌های BTS در مناطق مسکونی و همچنین جدیدا از طرف دکل‌های پارازیت انداز ماهواره‌ای منتشر می‌شود، باعث بروز مشکلات خونی و مغزی برای ساکنانی که در نزدیک‌ترین میدان مغناطیسی تاثیرگذار ‌این امواج زندگی می‌کنند، می‌شود، همچنین تحقیقات زیادی در جهان انجام شده که اثرات خطرناک امواج مختلف رادیویی یا راداری و الکترومغناطیس بر سلامت انسان را اثبات می‌کند.
گفته می‌شود سیستمی‌ که در ‌ایران از طریق آن به تولید و ارسال امواج پارازیت دست زده می‌شود احتمالا از گروه «Terrestrial Interference» است و امواج تولید شده از آن با عنوان امواج زمینی رادیویی یا مایکرو ویو شناخته می‌شوند.‌این امواج همانند سیگنال از یک برج رادیویی فرستاده شده و روی سیگنال‌های اصلی ماهواره سوار می‌شوند و باعث می‌شوند که تصاویر ماهواره به صورت شطرنجی دیده شوند.
برای آنکه بتوان در کانال‌های ماهواره‌ای اختلال ‌ایجاد کرد باید امواجی با فرکانس‌های مایکروویو در محدوده ۳ مگاهرتز تا ۳۰۰ گیگا هرتز برسد و همچنین باید آنتنی به طور صحیح مقابل ماهواره قرار گیرد تا امواج به طور موازی، با آن برخورد و در کانون جمع شود. در کانون نیز باید عنصری باشد که بتواند سیگنال‌های چند گیگا هرتز را به فرکانس‌های VHF یا ْUHF تبدیل کند.‌این عنصر همان LNB است که با دارا بودن کمترین نویز می‌تواند سیگنال ضعیفی را که در فاصله ۷۲ هزار کیلومتر رفت و برگشت داشته، به فرکانس قابل نمایش تبدیل کند. مشخصا توان‌ این پارازیت‌ها باید بیشتر از امواج ارسال شده باشد. در‌این راستا اسیلاتورهایی در پهنای باند مایکروویو استفاده شده که تمامی‌کانال‌های ماهواره‌ای را دچار اختلال کند. فارغ از‌این بحث‌های فنی گفته می‌شود که امواج الکترومغناطیس در قسمت‌های عضلانی بدن نسبت به بافت‌های چربی، عمق نفوذ کمتر و جذب بیشتری دارند، لذا امواج مایکروویو روی بافت‌های عضلانی بیشترین تاثیر را دارد و‌این امواج پس از نفوذ نوعی اثر گرمایی در بدن تولید می‌کنند.
دانشمندان تاکید می‌کنند که شدت امواج الکترونیکی که از دستگاه‌های ارسال پارازیت ماهواره‌ای پخش می‌شوند، از حد معمول بسیار بالاتر و برای انسان خطرناک است. لازم به ذکر است هر چه‌این امواج مدت بیشتری با بدن برخورد داشته باشد، خطرناک‌تر خواهند بود. از طرفی زمان برخورد‌این امواج هم آثار خاص خود را به دنبال دارد. مثلا برخورد امواج به بدن در زمان خواب، احتمال ابتلا به سرطان را افزایش می‌دهد.
جالب است که بدانید ‌این کار هزینه‌های بسیار زیادی دارد و تکنولوژی خاصی را می‌طلبد، ارسال ‌این پارازیت‌های ماهواره‌ای در شهر تهران در ساعت‌هایی از شبانه روز قطع می‌شود که فقط به دلیل اختلالات در فعالیت ATM مورد استفاده در عابر بانک‌های بانکی است و در واقع‌این دلیل اصلی برای کار نکردن 24ساعته ‌این پارازیت‌ها است. به عبارتی قطعی پارازیت‌ها نیز از عاملی جز سلامتی انسان‌ها تبعیت می‌کند.
اما شاید برای برخی‌این سوال پیش‌ آید که آیا امواج اخیر برای قطع برنامه‌های ماهواره‌ای هم دقیقا‌این خطرات را ایجاد می‌کند یا خیر؟
پزشکیان در‌این رابطه می‌گوید: «تاکنون هیچ گزارشی از متراژ و دوز متری فرکانس‌های پارازیت‌های ارسالی به کمیسیون بهداشت و درمان ارائه نشده است. به همین دلیل ما نمی‌دانیم که آثار‌این پارازیت‌ها بر سلامت افراد دقیقا چیست، البته اگر مشخص شود که‌این فرکانس‌ها بیش از حد استاندارد است ، پذیرش آن اصلا قابل قبول نیست و باید برای آن راه حلی در نظر گرفته شود.»
در حال‌حاضر بسیاری از پزشکان و کارشناسان نگران سلامت شهروندان بوده و همگی متفق‌‌القول بر زیان‌رسانی بالای این تشعشعات تاکید می‌کنند. موضوع پارازیت ماهواره‌ای همواره موضوع چالش‌برانگیز میان نهادهای مختلف بوده و هر از چندگاهی این امر قوت می‌گیرد، اما در حال حاضر زمان طولانی این پارازیت‌ها که به چهار هفته نزدیک شده بحث زیان‌دهی آن بر سلامت انسان‌ها را همانند آنچه پیش از این درباره نصب دکل‌های BTS تلفن همراه صحبت می‌شد مطرح کرده است.
توضیحات رگولاتوری درباره شائبه‌های موجود در زمینه فرکانس‌ها
رییس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی از پایش فضای فرکانسی کشور خبر داد و گفت:‌این سازمان با تجهیزات اندازه‌گیری تشعشعات، فضای فرکانسی کشور را پایش می‌کند. به گزارش مهر، مهندس محمود خسروی در حاشیه جلسه شورای مدیران مناطق‌این سازمان گفت: متاسفانه‌این روزها بحث‌های غیرکارشناسی در رسانه‌ها و خبرگزاری‌ها مطرح می‌شود مبنی بر‌اینکه در کشور دستگاه‌های اندازه گیری تشعشعات تلفن همراه وجود ندارد، در حالی که سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی دستگاه‌های اندازه‌گیری تشعشعات را دارد و به صورت دوره‌ای نسبت به پایش فضای فرکانسی اقدام می‌کند. وی افزود: در مورد نصب BTS‌ها، مجوز آن بر اساس قانون حفاظت در برابر اشعه مرجع تست تجهیزات مواد پرتوهای یون ساز و غیر یون ساز بوده و در‌این مورد سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی همکاری تنگاتنگی با سازمان انرژی اتمی‌داشته و به مدت دو سال اندازه‌گیری‌های لازم صورت گرفته و مجوز لازم صادر شده است.
خسروی با تاکید بر‌اینکه هم اکنون نیز برای تک تک ‌ایستگاه‌ها مراحل صدور مجوز طی شده است، ادامه داد: بر‌این اساس با استفاه از تجهیزات اندازه‌گیری تشعشعات، فضای فرکانسی کشور پایش می‌شود. خسروی در عین حال اظهار داشت: نصب BTS‌ها در سطح شهر از نظر میزان تشعشعات توسط ارتباطی که بین اپراتورها و سازمان انرژی اتمی‌توسط سازمان برقرار شده تحت نظارت است و در حال حاضر میزان تشعشعات یک دهم حد استاندارد است.