تهران زیر چتر وایمکس

م. ر. بهنام رئوف

وایمکس (WiMax) سیستم ارتباطی و دیجیتالی بی‌سیم است که به‌عنوان پروتکل ۱۶/۸۰۲ شناخته شده است و جایگزینی مناسب برای شبکه‌های بی‌سیم نواحی شهری محسوب و امکان دستیابی به بی‌سیم باند پهن را فراهم می‌سازد. وایمکس در سال ۲۰۰۱ میلادی، با هدف انتقال داده به صورت بی‌سیم معرفی شده و فناوری آن شباهت‌های زیادی به وای فای دارد، اما هم سرعت انتقال و هم گستره آن از وای فای بیشتر است. وایمکس همچنین پهنای باند میانگین۷۰ Mbps و در بهترین حالت Mbps ۲۸۶ را پشتیبانی می‌کند. مشترکی که از سرویس پهن باند وایمکس استفاده می‌کند، ماژولی را که قابلیت استفاده توسط دستگاهی مانند لپ‌تاپ یا دستگاهی که فرستنده - گیرنده دارد، دریافت می‌کند. مشترک می‌تواند با سرعتی بین صفر تا ۶۰ کیلومتر در ساعت بدون کاهش کارآیی حرکت داشته باشد. تکنولوژی وایمکس (WiMAX) و استانداردهای آن با هدف انتقال اطلاعات به صورت بی سیم و ارزان قیمت از جمله جدیدترین استانداردهای ارتباطات مخابراتی است که با استفاده از امواج میکرو ویو و طیف وسیعی از ستانداردهای مخابراتی، امکان استفاده از پهنای باند وسیع را فراهم می‌کند که از آن به عنوان وسیله‌ای برای افزایش سرعت ارتباطات مخابراتی و شبکه‌ای در مناطقی که از نظر اقتصادی با مشکل رو به رو هستند، استفاده می‌شود. هم اکنون ‌این فناوری به عنوان گزینه ارزانتر نسبت به سایر گزینه‌های موجود ارتباطی در کشورهای در حال توسعه، به منظور راه اندازی شبکه‌های اینترنت پر سرعت مطرح شده است، البته ارزان بودن آن شاید در قیمت پهنای باندش ملموس نباشد، اما به دلیل سهولت در دسترسی به آن به خصوص در مناطقی که به واسطه خطوط پی سی ام یا کافوهای فیبر نوری امکان دریافت خدمات اینترنت پرسرعت را ندارند، بیشتر می‌تواند مورد استقبال قرار گیرد.

دامنه پوشش و سرعت ارتباط

برد و دامنه پوشش خدمات ارتباطی بی سیم معمولا در دو حالت دید مستقیم و دید غیرمستقیم ارزیابی می‌شود. پوشش فن‌‌آوری WiMAX در حالت دید مستقیم در شهر تا شعاع ۱۰ کیلومتری آنتن مرکزی می‌تواند باشد. برای ارتباط درون شهری نیز می‌تون از ویژگی دید غیر مستقیم‌این تکنولوژی برای پوشش ارتباطی استفاده کرد که تا شعاع سه کیلومتر را پوشش می‌دهد.

طراحی و تعریف استانداردهای وایمکس به گونه‌ای صورت گرفته تا پوشش دهنده نیازهای ارتباط بی‌سیم شهری باشد. پشتیبانی از پهنای باند بالا به کاربران این خدمات اجازه می‌دهد تا بتوانند به سادگی سرویس‌های صوتی و تصویری را در‌این شبکه‌ها داشته و به هر مقدار که بخواهند ترافیک دانلود و آپلود داشته باشند.

برای بیان برخی از مهمترین ویژگی‌های سرویس وایمکس می‌توان به قابلیت ارائه سرویس‌های صوت و تصویر و دیتا، نیاز نداشتن به کابل کشی و تجهیزات پیچیده، نصب بسیار ساده و آسان، صرفه‌جویی در هزینه‌های توسعه و نگهداری، نیاز نداشتن به دید مستقیم آنتن مرکزی، ایجاد ارتباط با کاربران متحرک، امکان راه‌ندازی شبکه‌های اختصاصی و اینترنت و ... اشاره کرد.

داستان وایمکس در ایران

تشریفات مزایده وایمکس از آغاز سال ‌٨٧ رقم خورد، به طوری که بنا بر مصوبه هیات دولت کمیسیون سازمان تنظیم مقررات درباره ارائه خدمات وایمکس مبتنی بر بی‌سیم اقدام کرد که بیش از ‌١٠ جلسه کارشناسی برروی مسایل این مزایده صحبت شد. سرانجام مزایده وایمکس بر گذار و نتایج مزایده با بازگشایی پاکات پیشنهادی برای ۳۰ استان کشور، آبان ماه سال گذشته مشخص شد و کنسرسیوم مبین پایا در ۳۰ استان، ایرانسل در استان‌های تهران، آذربایجان شرقی، اصفهان، خراسان رضوی،

فارس و خوزستان، اسپادان در اصفهان و رایانه دانش گلستان در استان گلستان به عنوان برندگان این مزایده اعلام شدند.

پیش از این قرار بود در هر استان سه مجوز و در کل کشور ۹۰ مجوز اپراتوری وایمکس به شرکت‌های علاقه‌مند به سرمایه‌گذاری در این فناوری ارائه شود، اما به گفته صاحب‌نظران شرایط نامناسب مندرج در اسناد مزایده باعث شد تا استقبال درخور توجهی از این مزایده صورت نگیرد که اعلام نتایج آن یعنی تنها ۴ شرکت برای ۳۰ استان می‌تواند گواه بر این ادعا باشد.

شنیده‌ها حاکی از آن است که اکثر فعالان بازار مخابرات ایران از مزایده وایمکس که توسط سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی برگزار شده است، استقبال مناسبی نکرده اند و دلیل عمده این عدم استقبال را بالا بودن رقم حق امتیاز عنوان کرده اند. در این مزایده که به‌صورت استانی برگزار شد هر شرکت متقاضی بایستی برای استان‌های مختلف کشور از حدود ۲۰‌میلیارد تومان (استان‌های بزرگ مانند تهران)تا چند صد‌میلیون تومان برای استان‌های کوچک حق امتیاز پرداخت نماید.

با توجه به اینکه وایمکس عمدتا برای ارائه خدمات اینترنت پرسرعت و خدمات تلفنی و انتقال داده‌ها خواهد بود و در همه این عرصه‌ها هم مجوزهای دیگری صادر شده و هم شرکت مخابرات ایران برای ارائه آن دورخیز کرده است، لذا به نظر نمی‌رسد در کوتاه مدت درآمدهای انتظاری جوابگوی این مبالغ پرداختی باشد.

حق امتیاز

مبالغ پایه حق امتیاز برای هر استانی به طور مجزا تعیین شده که در مزایده به شرکت‌های متقاضی داده شده است. ۴۰‌درصد حق امتیاز، در زمان صدور پروانه و باقی مانده آن در طول ۶ سال با اقساط مساوی دریافت خواهد شد.

بیشترین حق امتیاز مربوط به استان تهران است که تقریبا ۲۱‌میلیارد تومان بوده و کمترین آن مربوط به

خراسان جنوبی، کهکیلویه و بویراحمد و ایلام است که تقریبا ۴۰۰‌میلیون تومان در نظر گرفته شده است. همچنین برای شرکت در مزایده متقاضیان باید ۱۰درصد قیمت پیشنهادی در مزایده را به عنوان تضمین بپردازند. در واقع زمان تحویل مدارک باید ضمانت نامه ۱۰درصدی را هم ارائه دهند که این ۱۰‌درصد فقط برای ضمانت شرکت در مزایده است و بعد از اعلام نتیجه آزاد خواهد شد.

وایمکس از نوع ثابت

یکی از مزایای اینترنت وایمکس همانطور که در بالا هم به آن اشاره شده موبیلیتی بودن آن یا استفاده از اینترنت در شرایط حرکت است، اما این مهم در مورد مزایده وایمکس فعلی رعایت نشده است که دلیل آن هم اعطای مجوز ارائه این خدمات به اپراتور سوم است. اپراتوری که به رغم برگزاری مزایده آن در سال گذشته، اما همچنان در‌هاله‌ای از ابهام قرار دارد.

به هر حال و بنا به گفته لطف‌الله سبوحی، معاون سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، شرکت‌های برنده مزایده ظرف ‌٩ ماه مراکز استان را به اجبار باید پوشش دهند و مابقی به نظر شرکت‌ها و پیشنهادات ارائه شده بستگی دارد.

تهران تحت پوشش

هرچند که با وجود گذشت نزدیک ۱۰ماه از اعلام برندگان مزایده متاسفانه تاکنون گزارشی در مورد خدمات ارائه شده خبری دسترس نیست، اما اوایل هفته گروه شرکت‌های داتک به عنوان یکی از ارائه دهندگان این خدمات در تهران خبر از ارائه خدمات وایمکس در بخشی از پایتخت و پوشش کامل آن تا پایان سال را داده است.

بابک ارشد، مدیر عامل گروه شرکت‌های داتک از ارائه فاز نخست سرویس وایمکس(اینترنت بی سیم) ‌این شرکت در تهران بزرگ و تا چهار ماه‌ آینده خبر داد و گفت: تمام شهر بزرگ تهران تا پایان سال جاری تحت پوشش شبکه وایمکس داتک قرار خواهد گرفت.

او که در مراسم امضای قرارداد خرید تجهیزات وایمکس از سامسونگ سخن می‌گفت عنوان داشت:‌این قرارداد میان گروه شرکت‌های داتک و سامسونگ الکترونیک در سه فاز تعریف شده است و حجم کل قرارداد ۵۰‌میلیون دلار می‌باشد.

وی با بیان‌اینکه فاز دوم ‌این قرارداد تا شش ماه دیگر به بهره برداری می‌رسد، گفت: پیش‌بینی می‌کنیم تا پایان سال جاری کل شهر تهران تحت پوشش شبکه وایمکس داتک قرار گیرد.

ارشد با اشاره به‌اینکه طبق پروانه صادره برای داتک، ‌این شرکت شهر تهران را تحت پوشش شبکه وایمکس خود قرار خواهد داد، افزود: حدود یک ماه است که‌این شرکت به صورت آزمایشی سرویس وایمکس خود را در برخی نقاط تهران راه‌اندازی کرده است.

وی درباره انتخاب سامسونگ الکترونیک به عنوان شریک‌ این پروژه گفت: قیمت پیشنهادی سامسونگ ۳۰‌درصد نسبت به رقبای چینی ارزان‌تر بود و ضمن‌ اینکه ‌این شرکت مجری راه‌اندازی بزرگ‌ترین شبکه وایمکس در دنیا نیز هست و از کیفیت کار بالایی برخوردار است.

ارشد در پاسخ به ما در مورد قیمت ارائه این خدمات و مقایسه آن با خدمات ای دی اس ال عنوان داشت: سرویس‌های ارائه شده توسط داتک از ۱۲۸ کیلو بیت برثانیه تا چهار مگابیت برثانیه تعیین شده و طبق قانون برای کاربران خانگی محدودیت ارائه پهنای باند بالاتر از ۱۲۸ کیلو وجود دارد.

وی درباره نرخ سرویس‌های وایمکس داتک نیز اظهارداشت: نرخ پایه وایمکس داتک پایین تر از ۲۰‌هزار تومان که ارزان‌ترین سرویس به شمار می‌رود آغاز و تا حدود یک‌میلیون تومان پیش بینی شده است.

ارشد سرعت بالای بهره‌برداری از سرویس وایمکس برای کاربران و کیفیت‌این سرویس را از دلایل پیشی گرفتن وایمکس نسبت به «‌ای دی اس ال» دانست و گفت: در سرویس وایمکس همانند «ای دی اس ال» سرویس محدود و حجمی‌خواهیم داشت که نرخ‌این دو سرویس برای مشتریان متفاوت است.

وی پیش‌بینی کرد تا چند سال‌ آینده تعداد قابل توجهی از کاربران پهنای باند وسیع را کاربران وایمکس تشکیل دهند.

مدیرعامل شرکت داتک با اشاره به وجود برخی رقبا در بازار وایمکس گفت: پیش بینی می‌کنیم داتک ۳۰ تا ۳۵‌درصد سهم بازار‌این سرویس در تهران را به خود اختصاص دهد.

در‌این مراسم «وون ساب کیم» معاون اجرایی سامسونگ الکترونیک نیز با ابراز خوشحالی از همکاری با شرکت‌های‌ایرانی و به خصوص گروه شرکت‌های داتک برای ارائه سرویس وایمکس گفت: سامسونگ اکنون ۲۳۰‌هزار مشتری وایمکس در کره جنوبی دارد.

وی افزود: سامسونگ به عنوان یکی از ارائه دهندگان وایمکس در دنیا قصد دارد،‌این سرویس را با کیفیت مناسب در‌ایران نیز عرضه کند.

یادآور می‌شود که قرارداد راه اندازی و تامین تجهیزات پروژه وایمکس (Wimax) تهران بزرگ به امضای فرهاد زرگری مدیرعامل شرکت شمص تامین از شرکت‌های تابعه شرکت سرمایه گذاری تامین اجتماعی و وون ساب کین(Kim,Woonsub) معاون اجرایی سامسونگ الکترونیک رسید.