پیامک، پاشنه آشیل همراه اول

م.ر.بهنام رئوف

دو ماهی است که سرویس پیام کوتاه به یکی از جنجال برانگیزترین تیترها در مطبوعات به‌خصوص صفحات فناوری اطلاعات و ارتباطات تبدیل شده است. این طفل پردرآمد شرکت ارتباطات سیار این بار نه برای اختلالات همیشگی بلکه به دلیل بالا بودن تعرفه‌اش مورد توجه بسیاری از کارشناسان قرار گرفته است. شروع داستان

یک‌سال پیش یکی از روزنامه‌های تخصصی در حوزه فناوری اطلاعات با ارائه گزارشی تحلیلی خبر از بالا بودن نرخ پیامک شرکت ارتباطات سیار داد، خبری که در آن زمان زود به دست فراموشی سپرده شد، اما این بار تقریبا در سالگرد انتشار همان خبر سازمان بازرسی کل کشور با ارائه گزارشی تعرفه سرویس پیام کوتاه را غیرعادلانه برشمرد و با توجه به بررسی‌های مربوط به مستندات فنی و توجیه اقتصادی، خواهان کاهش تعرفه آن شد.

در گزارش سازمان بازرسی کل کشور آمده بود: سیستم سیگنالینگ برای بستر Voice ایجاد شده و ارسال پیامک به عنوان خدمات ارزش افزوده از طریق همان سیستم انجام می‌شود اما با توجه به آنکه تعرفه مکالمه تلفن همراه برای یک دقیقه ۴۴۷ ریال بوده و با عنایت به آن که زمان دوم اشغال لینک‌های ارتباطی حسب اظهار نظر مسوولان مرکز پیام کوتاه شرکت ارتباطات سیار برابر ۳ تا حداکثر ۵ ثانیه است، بنابراین چنانچه هزینه اخذشده از مشترکان بر اساس ثانیه محاسبه شود، مبلغ دریافتی به مراتب کمتر از مبلغ ۱۴۰ ریال فعلی بابت هر پیام ارسالی خواهد بود.

در ادامه این گزارش آمده بود: با عنایت به این که حجم قراردادهای خرید تجهیزات مازاد بر Voice برای ارسال پیام کوتاه به ازای یک‌میلیون مشترک در حدود یک‌میلیارد تومان است و با توجه به آن که هر دوماه در حدود یک‌میلیارد SMS ارسال می‌شود، بنابراین با لحاظ مبلغ ۱۰‌ریال در تعرفه پیامک، سرمایه‌گذاری مزبور ظرف دو ماه مسترد می‌شود و به همین لحاظ تعرفه فعلی یعنی ۱۳۴‌ریال بابت هر SMS به نظر نمی‌رسد عادلانه باشد.

با انتشار این گزارش از سوی سازمان بازرسی کل کشور که یک نسخه از آن چند ماه پیش به دفتر وزیر ارتباطات ارسال شده بود

این بار داستان نرخ ارسال پیام کوتاه ابعاد ویژه‌ای به خود گرفت.

بر اساس روال معمول در وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات مسوولان ذیربط در بدو انتشار این موضوع تعرفه پیام کوتاه را عادلانه اعلام و گزارش سازمان بازرسی کل کشور را بدون کارشناسی عنوان کردند.

مدیران شرکت مخابرات ایران و شرکت ارتباطات سیار از تعرفه ۱۳۴ریالی ارسال هر پیامک دفاع کرده و آن را با توجه به سرمایه‌گذاری‌های انجام شده در این بخش منطقی توصیف کردند.

از سوی دیگر برخی دیگر از مدیران نیز جایگاه سازمان بازرسی کل کشور در تعیین نرخ پیام کوتاه را قانونی ندانسته و در گفت‌و‌گو‌هایی هر چند تلویحی به مخالفت با این اظهارنظر پرداختند.

مخالفتی که بعدها و با موضع‌گیری شدید سازمان بازرسی کل کشور برای وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات بسیار گران تمام و در نهایت منجر به تشکیل تیمی‌ برای بررسی کاهش تعرفه فعلی شد.

رگولاتور وارد می‌شود

مسوولان شرکت مخابرات و ارتباطات سیار در بدو امر بررسی پیرامون این موضوع را به سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی موکول کردند.

در همان زمان روابط‌عمومی‌سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی اعلام کرد: با توجه به بالا بودن نرخ تعرفه فعلی پیام کوتاه یعنی ۱۳۴‌ریال و شرایط ایجاد شده در جامعه، سازمان تنظیم مقررات نیز معتقد است که باید تعرفه ارسال پیام کوتاه در کشور کاهش یابد.

در گزارش روابط‌عمومی‌این نهاد آمده است: با توجه به آنکه تدوین جداول تعرفه و نرخ کلیه خدمات به ویژه خدمات ارزش افزوده در بخش‌های مختلف حوزه ارتباطات از وظایف و اختیارات سازمان تنظیم مقررات است به همین دلیل نیز این سازمان با تحول در سیستم تعرفه‌گذاری به دنبال برقراری تعرفه‌های منطقی و واقعی در حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات است.

در بخش دیگری از این گزارش آمده است نظرات و پیشنهادات واصله به سازمان نیز مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته و با توجه به لزوم رعایت حقوق مصرف‌کنندگان و تاکید قریب به اتفاق اعضای کمیسیون، تعرفه SMS مورد تجدید نظر قرار خواهد گرفت.

محمود خسروی، رییس سازمان تنظیم مقررات نیز در گفت و گویی خبر از ارجاع نتیجه بررسی کاهش تعرفه پیامک به کمیسیون تنظیم مقررات را ظرف سه هفته داد. اما در این بین مدیران طراز اول وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات که درآمد کلان وزارتخانه خود را در معرض تهدید می‌دیدند کاهش تعرفه را به شورای اقتصاد واگذار کردند.

درست در همان زمان خبرگزاری فارس با انتشار گزارشی تعرفه مکالمات و ارسال پیامک در سایر اپراتورهای کشورهای منطقه و برخی از اپراتورهای کشورهای اروپایی را بررسی و منتشر کرد.

گزارشی که چند روز بعد و در نشست مطبوعاتی مدیرعامل شرکت ارتباطات سیار با استقبال روبه‌رو و به عنوان یکی از موثرترین گزارشات منتشر شده پیرامون تعرفه پیامک عنوان شد.

وحید صدوقی در آن نشست با اعلام اینکه روزانه نزدیک به ۴۵ میلیون SMS در شبکه ارسال می‌شود، نرخ پیام کوتاه در اپراتور اول را از ارزان ترین تعرفه‌های جهانی عنوان کرد و اظهار داشت: شرکت ارتباطات سیار برای پیام SMS دریافت شده (Delivery Report ) هیچگونه هزینه‌ای دریافت نمی‌کند و این درحالی است که این پیام نیز بخشی از فرکانس شبکه را اشغال می‌کند.

ارائه گزارش فارس هرچند که گزارشی تحقیقاتی و به نفع شرکت ارتباطات سیار بود، اما نرخ تورم و سرانه درآمد افراد و مضاف بر آن مبلغ ودایع مشترکان و زمان انتظار اپراتورهای مختلف در آن لحاظ نشده بود که اگر این چنین نوشته می‌شد، قطعا باز هم تعرفه‌های اپراتور اول بسیار گران‌تر از آنها می‌شد.

اما واگذاری تعیین نرخ پیامک به شورای اقتصاد از یک سو و اشاره مدیرعامل شرکت ارتباطات سیار به عدم دریافت هزینه برای Delivery Report از سویی دیگر این ذهنیت را تداعی می‌کرد که وزارت ارتباطات تحت هیچ عنوانی قصد کاهش تعرفه پیامک را ندارد.

از این جیب تو اون جیب

چند روز بعد مدیرکل روابط عمومی‌شرکت مخابرات ایران نیز در گفت‌و‌گویی کاهش تعرفه پیام کوتاه را منوط به افزایش تعرفه تلفن ثابت عنوان کرد و گفت فقط در این صورت می‌توان درباره کاهش تعرفه پیام کوتاه تلفن همراه بحث کرد.

زارعیان که درباره ارتباط تعرفه پیامک با تلفن ثابت توضیحاتی در گفت و گوی خود ارائه نداده بود، گفت: تعرفه SMS گران نیست و رسانه‌ای شدن این موضوع هم کمکی به کاهش تعرفه پیام کوتاه نمی‌کند.

وی در مورد اینکه درآمد مخابرات متعلق به دولت بوده و تصمیم گیرنده نهایی دراین زمینه مخابرات نیست، اضافه کرد: باید تعرفه سرویس‌های مخابراتی به گونه‌ای تعیین شود که مخابرات توانایی ارائه این سرویس را داشته باشد.

زارعیان در حالی به ارائه این سخنان پرداخت که اپراتور دوم در حالی که امروز دومین جشن تولد خود را برگزار می‌کند، تعرفه ارسال پیام کوتاه خود را بسیار پایین تر از اپراتور اول درنظر گرفته و حتی با ارائه جوایز تشویقی در برخی از موارد نیز آن را رایگان اعلام می‌کند!

پیامک، اعانه‌ای برای دانشگاه

کسب درآمد میلیاردی در هر روز از محل ارسال پیام کوتاه در شبکه ارتباطات سیار این بار مورد توجه رییس جمهور نیز قرار گرفت. محمود احمدی نژاد اواسط مهرماه در دیدار با تعدادی از استادان دانشگاه با اشاره به استفاده بسیار زیاد مردم کشور از سرویس پیام کوتاه گفت: وزارت ارتباطات می‌تواند از درآمد پیامک ها بخشی را به دانشگاه‌ها اختصاص دهد و مردم نیز از این مساله استقبال می‌کنند و راضی هستند.

اما از سویی دیگر محمد سلیمانی وزیر ارتباطات نیز چندی پیش از کاهش ۱۲۰‌میلیارد تومانی درآمد دولت پس از حذف نمایشگر تلفن همراه خبر داد. وی در عین حال خاطر نشان ساخت دولت درصدد است قیمت سرویس ها را کاهش دهد، به همین منظور حذف هزینه یک هزار تومانی نمایشگر از قبوض تلفن همراه صورت گرفت.

با این حال هنوز از تغییر نرخ تعرفه پیامک خبر موثقی در دست نیست، اما با این حال برخی از منابع آگاه در سازمان تنظیم مقررات از کاهش تعرفه پیام کوتاه به زیر ۱۰ تومان برای هر پیام خبر می‌دهند.

به هر حال باز هم بررسی تعرفه پیام کوتاه در کمیسیون سازمان تنظیم مقررات به هفته آینده موکول شده است. انتظار می‌رود مدیران این نهاد با تعیین تعرفه نهایی و اعلام آن زمینه لازم را برای رشد استفاده از سرویس‌های ارزش افزوده و خدمات مبتنی بر پیام کوتاه در کشور را فراهم آورند.