افزایش ورود کالاهای تقلبی به بازار کامپیوتر
بازار در انحصار چشم‌بادامی‌ها
بازار دیجیتال- در گذشته اکثر تجار و بازرگانان به دلیل نبود راه‌های ارتباطی امن و امکانات پیشرفته امروزی تنها دو راه برای انتقال کالاها و تولیدات خود به دیگر کشورها داشتند، یعنی دریا و جاده. اغلب این تجار با خطرات بزرگی همچون دزدان دریایی یا راهزنان مواجه بودند و هر بار با حملات این افراد خسارت جبرانناپذیری را متحمل می‌شدند.
اما امروزه به مدد پیشرفت تکنولوژی و امن‌شدن نسبی راه‌ها کمتر خبری از حمله دزدان دریایی یا راهزنان می‌شنویم. در حال حاضر خسارت و دزدی به اموال تجار و واردکنندگان انواع محصولات از طرق دیگر وارد می‌شود.
هم‌اکنون کشورهای صنعتی از نوعی دزدی رنج می‌برند که از آن به عنوان کالای تقلبی، کالای جعل‌شده ریمارک‌ها، غل و غش تجاری و ... یاد می‌شود. امروزه در اثر جعل کالا و تولیدات، اقتصاد اروپا و جهان با زیان‌های فراوانی روبه‌رو می‌شود تا جایی که خسارت‌های کشورهای صنعتی به دلیل پخش تجاری و تولیدات تقلبی به حدود ۵۰میلیارد می‌رسد.
نکته جالب این است که با وقوع انقلاب در اطلاعات و ارتباطات دیده می‌شود که ۹۰درصد دزدی‌ها تجاری یا تقلبی اکثرا در خصوص کالاهایی خاص، برنامه‌های کامپیوتری، CDهای فشرده، لوازم جانبی کامپیوتری، اجناس دیجیتالی و ... رخ می‌دهد.
به دلیل خسارت‌های جبرانناپذیری که کالای تقلبی به صنعت کشورهای تولیدکننده وارد کرده است تمام این کشورها موظف شده‌اند تا اقداماتی را برای جلوگیری از این مساله انجام دهند، چرا که ورود این کالاها به بازار نه تنها به تولیدکنندگان بلکه به مصرف‌کنندگان آن نیز خسارات جبرانناپذیری وارد می‌کند.
کشورهای پیشرفته در حالی با وضع قوانین سخت و کنترل خاص جلوی افزایش ورود کالای تقلبی به بازار را می‌گیرند که در حال حاضر حجم این کالاها در بازار کشور ما روزبهروز در حال افزایش است و هنوز راهکار و برنامه‌ای برای کاهش این محصولات در بازار وضع نشده است.
صد درصد چینی
بدون شک چینی‌ها در بازار کالاهای تقلبی حرف اول را می‌زنند. جالب این است که این کشور تولید کالاها و اجناس تقلبی را تنها به مواردی چون کفش، پوشاک، ساعت، مواد آرایشی، قطعات خودرو، ظروف و ... محدود نکرده و برای کسب سود بیشتر به بازار وسایل دیجیتالی و کامپیوتری نیز رخنه کرده است.
براساس گزارشی که سازمان جهانی مالکیت انحصاری در کنفرانس سوم مبارزه با دزدی تجاری منتشر کرده است کشور چین در راس کشورهای متقلب قرار دارد و پس از این کشور، کشورهایی همچون روسیه، اوکراین، شیلی و ترکیه جای گرفته‌اند.
همچنین سازمان مذکور کشورهایی همچون هند، برزیل، اندونزی، ویتنام و پاکستان را از لحاظ مبارزه با کالاهای تجاری جعلی بدترین کشورها و آمریکا، انگلیس، آلمان، فرانسه، ژاپن و کانادا را جزو بهترین کشورها انتخاب کرده است.
گفتنی است، کشورهای حوزه خلیج‌فارس نیز از خسارت‌های ناشی از پدیده بخش تجاری و جعل تولیدات در امان نمانده‌اند تا جایی که اقتصاددانان و کارشناسان ایرانی نیز در خصوص تاثیر کالاهای جعلی بر بازار کشور هشدار داده‌اند.
علی محبی یکی از فعالان بازار کامپیوتر با بیان اینکه بیشترین کالاهای سخت‌افزاری تقلبی در بازار فناوری اطلاعات و ارتباطات کشور چین است، می‌گوید: «بیشترین کالاهای سخت‌افزاری حال حاضر در بازار تقلبی و با نام کشور چین هستند و اکثر این کالاهای تقلبی شامل منبع تغذیه، کیس کامپیوتر، اسپیکر، موس و ... است».
محبی در ادامه با تایید تسخیر بازار کامپیوتر توسط اجناس چینی اظهار داشت: «مدتی است که قطعات کامپیوتر اعم از مانیتور CPU، CDرایتر و... را چینی‌ها می‌سازند و می‌توانید قطعات مورد نظر خود را با کیفیت متفاوت از درجه یک تا درجه ۳ ساخت کشور چین پیدا کنید. کاربران می‌توانند در بازار بهترین و بدترین قطعه را از لحاظ درجه‌بندی کیفیت خریداری کنند در حالی که این قطعات نام و برند معروف یک شرکت اروپایی یا آمریکایی را یدک می‌کشند، اما در نهایت متوجه می‌شوید که در کشور چین ساخته شده‌اند.»
این فعال بازار در ادامه تصریح می‌کند که ساخت چین بودن یک قطعه دلیل بر بی‌کیفیتی آن نیست و این قطعات در درجه‌بندی‌های متفاوت کیفی تولید می‌شوند که عمده اجناس درجه یک به بازارهای اروپا و آمریکا صادر می‌شود و عمده واردات آسیایی را قطعات درجه ۲ و ۳ تشکیل می‌دهد که این تفکیک کیفی صادرات هم به توانایی و قدرت خرید کشورها و کاربران آن مربوط می‌شود.
اما به اعتقاد برخی از کارشناسان نمی‌توان به این کالاها، کالای تقلبی گفت، چرا که روی اکثر آنها شماره سریال و نام کشور ذکر شده است. محمد نادری، معاون امور گمرکی در مورد کالاهای تقلبی در بازار کامپیوتر ایران می‌گوید: «منظور از کالای تقلبی کالای است که باعث اغفال خریدار شود و او را دچار سرگردانی کند.
وقتی کالایی تقلبی است که نسبت به مارکی که از رویش کپی شده کیفیت پایین‌تری داشته باشد و فاقد نام و نشان کشور سازنده هم باشد، اما وقتی کالایی دارای نام و نشان تولید کننده و شماره سریال باشد دیگر نمی‌توان نام تقلبی روی آن نهاد. اگرچه ممکن است در بعضی از مواقع شباهتی هم بین لوگوی طراحی شده مدل وجود داشته باشد ولی نمی‌توان به آن کالای تقلبی گفت، چرا که او هم می‌خواهد وارد بازار شود و فعالیت کند. به عنوان مثال لوگوی sony با لوگوی sanyo به هم شباهت دارند، اما نمی‌توان گفت sanyo محصولات تقلبی است؛ چرا که این هم برند است و می‌خواهد در این بازار کسب سود کند.»
نادری همچنین در مورد نحوه ورود کالاهای تقلبی دیجیتالی به کشور می‌گوید: «گمرک به دلیل مقررات خاص خود به هیچ وجه اجازه ورود این کالاها را به کشور نمی‌دهد و عموما این کالاها از طریق قانونی وارد نمی‌شوند.
در واقع ما وقتی می‌بینیم روی کالای شماره سریال، نام کشور و مشخصات لازم آن ذکر شده است اجازه ورود را می‌دهیم در غیر این صورت تا زمانی که نام واردکننده و شماره سریال کالا مشخص نشود، اجازه ترخیص به آن داده نمی‌شود.»
وی در ادامه می‌افزاید: «وظیفه اصلی تشخص استاندارد کالا با گمرک نیست اما زمانی که ما ببینیم کالای در حد استاندارد تعریف شده نیست و کیفیت لازم را ندارد به موسسه استاندارد اطلاع می‌دهیم و آنها پیگیر ماجرا می‌شوند.»
باقر بحری، قائم‌مقام کمیسیون سخت‌افزار نظام صنفی رایانه‌ای نیز بر این باور است که این کالاها تقلبی نبوده بلکه شرکت‌های تولیدکننده به دلیل عدم دانش کافی و عدم توانایی در تولید یک محصول با کیفیت از لوگو (برند) یک کشور استفاده و محصول خود را به بازار عرضه می‌کنند. در واقع این شرکت‌ها با ایجاد تغییرات جزئی و تقریبا نامشهود کاربران را اغفال و محصولات خود را به فروش می‌رسانند.
وی همچنین در مورد اینکه این نوع کالاهای تقلبی مربوط به کدام یک از ابزارآلات کامپیوتری است، می‌گوید: «اکثر این کالاهای تقلبی در بین اجزای کوچک مثل تونر پرینتر، ماوس، وب‌کم و در واقع لوازم جانبی کامپیوتر دیده می‌شود و تقلب در کالاهایی مثل هارد یا سی‌پی‌یو معنا ندارد؛ چراکه تولیدکننده اصلی این ابزارآلات عموما دو الی سه کارخانه در کل دنیا هستند، بنابراین امکان تقلب روی آنها کمتر دیده می‌شود.»
چه کسی مسوول است؟
به گفته کارشناسان عرضه این محصولات که عمدتا ساخته شرق آسیا است، تعادل بازار را بر هم می‌زند و با کاهش اعتماد مصرف‌کننده همراه است. همچنین در نهایت این امر موجب متضرر شدن فروشندگان و عرضه‌کنندگان کالاهای با نام و نشان می‌شود. اما سوالی که در اینجا مطرح می‌شود این است که چه کسی باید جلوی این نابسامانی‌ها را بگیرد.
علیرضا خمسه، دبیر کمیسیون سخت‌افزار سازمان نظام صنفی رایانه‌ای در گفت‌و‌گو با یکی از خبرگزاری‌ها با بیان اینکه در کشور کسی پاسخگوی استاندارد کالاها نیست، می‌گوید: «مشخص نشدن استاندارد دقیق کالاها مشکلات متعددی برای کشور به وجود آورده و موجب شده است به یکی از مراکز کالاهای بنجل در دنیا تبدیل شویم. یکی از مسائل مهم در واردات کالاهای آی‌تی در کشور استاندارد بودن کالا است که متولی آن موسسه استاندارد تحقیقات صنعتی زیرنظر وزارت صنایع است.»
بنا بر اظهارات خمسه، یکی از مشخصه‌های مهم استاندارد در دنیا تضمین ایمنی مصرف‌کننده است. همچنین در دنیا سیستم ممیزی و ارزیابی توسط شخص ثالث انجام می‌شود، اما در کشور ما بسیاری از کالاهای وارداتی اورجینال نبوده و کپی و ریمارک هستند.
گفته می‌شود تنها ابزار نظارتی موجود در بازار سخت‌افزار ایران حاصل مصوبه هیات وزیران در سال ۱۳۸۳ است که استاندارد اجباری برای ۷ گروه کالایی کیس و منبع تغذیه، Copier، پرینتر، اسکنر، نوت‌بوک، صفحه نمایش و سرورها را تعیین می‌کرد.
موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران به عنوان متولی نظارت بر این استانداردها، وظیفه بررسی را به مرکز تحقیقات منابع انفورماتیک به عنوان مجری واگذاری کرد. این مرکز نیز با راه‌اندازی و تجهیز چند آزمایشگاه در مبادی گمرکی، بررسی نمونه کالاهای وارداتی در این ۷ گروه را آغاز کرد.
هرچند که این آغاز فعالیت به گفته اکثر فعالان بازار کامپیوتر بدون کاربرد وقت‌گیر است؛ چراکه به غیر از اینکه واردکنندگان رسمی با ورود هر کالایی باید نمونه آن را جهت تایید به آزمایشگاه ارسال کنند و فرقی هم نمی‌کند که محصول، تولید شرکت بزرگ و معتبر بین‌المللی باشد یا یک کالای بی‌کیفیت، عمده توجه مرکز تحقیقاتی منابع انفورماتیک بر «ایمنی» محصول است و موارد مرتبط با کارکرد و اعتبار فنی محصول مورد غفلت واقع می‌شود. به گفته یکی از کارشناسان بازار نبود نظارت بر کالاهای بی‌کیفیت موجب می‌شود که شرکت‌های خارجی هم از این امر سوءاستفاده کنند و کالاهای بی‌کیفیت‌شان را به بازارهای داخلی روانه سازند. به اعتقاد وی روش نظارتی مرکز تحقیقات صنایع انفورماتیک در مبادی گمرکی باید به نحوی تغییر کند که از واردات قطعات بی‌کیفیت نیز جلوگیری شود.
با وجود اطلاعیه‌ها یا خبرهایی که برای آگاه سازی خریداران مبنی بر اینکه از خرید کالاهای تقلبی یا چینی امتناع کنند باز هم دیده می‌شود که حجم خرید این کالاها روزبهروز در حال افزایش است.
به گفته فروشندگان اکثر کالاهای تقلبی موجود در بازار چینی هستند و چون این محصولات نسبت به محصولات اصلی ارزان‌تر، متنوع‌تر و به‌روز‌تر هستند، به همین دلیل گرایش مردم به خرید این ابزارآلات بیشتر است و این در حالی است که این کالای بی‌کیفیت و ارزان قیمت بعد از مدت کوتاه معیوب و به دور انداخته می‌شوند و علاوه بر آلوده کردن محیط‌زیست به اقتصاد و اشتغال کشور نیز ضرر وارد می‌کنند.
در حال حاضر سال‌ها است بیش از ۲۰۰ نوع کالای چینی قسمت اعظم بازارهای جهان را از جمله کشورهای آمریکایی، اروپایی و ایران را در دست گرفته است.
بنا بر اظهارات فروشندگان بازار، ۵۰درصد از کالاهای موجود در بازار چینی است که این مقدار کالا در بازار باعث بیکار شدن ۸۰درصد از کارگران و ورشکستگی ۵۰درصد از تولیدکنندگان شده است.
به گفته مسوولان این حوزه علاوه بر نظارت بر ورود انواع کالای دیجیتالی و ... و همچنین مشخص شدن استاندارد کالاها، یکی دیگر از راه‌های کاهش ورود این کالاها به بازار آگاه‌سازی و فرهنگ‌سازی خریداران است. فروشندگان بازار کامپیوتر به خریداران توصیه می‌کنند که قبل از خرید اطلاعات دقیقی در مورد کالای خود به دست آورند.
به گفته این فروشندگان بهتر است کاربران برای خرید قطعات به شرکت‌های معتبر و دارای گارانتی مراجعه و از خرید اجناس ناشناخته با گارانتی متفرقه خودداری کنند. بنا بر اظهارات این فروشندگان شاید با رعایت کردن این کار تا حدودی از ورود کالاهای تقلبی به بازار کامپیوتر جلوگیری شود.
ارسال نظر