بازار دیجیتال- چند روز بیشتر به پایان سال ۹۰ باقی نمانده است. به رسم هر سال وقتی آرشیو اخبار حوزه فناوری اطلاعات را ورق می‌زنیم تا به اتفاقات شاخص این حوزه اشاره کنیم، می‌بینیم که سال ۹۰ نیز همچون چند سال گذشته با تغییر و تحولات گسترده‌ای همراه نبوده است. امسال نیز تنها حرف از پروژه‌های جدید ملی و اجرای آن به سال‌های آینده شنیده شد. اختلالات بی‌سابقه اینترنتی، قطع چندساعته پست‌های الکترونیکی خارجی، خروج هواوی از ایران، راه‌اندازی نصفه و نیمه اپراتور سوم، خروج هواوی از بازار مخابرات ایران، فوت وفا غفاریان یکی از شخصیت‌های کلیدی حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات و... ازجمله اتفاقاتی بود که سال ۹۰ را همراهی کرد. در گزارش زیر، مجموعه چندین اتفاق مهم حوزه آی سی تی دیده می‌شود.

اختلال پشت اختلال

اگر بخواهیم برای سال ۹۰ اسمی انتخاب کنیم بهترین اسم شاید «اختلالات نفس‌گیر اینترنتی» باشد. سال ۹۰ شبکه اینترنت، بارها دچار اختلال و افت کیفیت شد.

درحالی بسیاری از کاربران در چند ماه گذشته به خاطر این اختلالات دچار مشکل و در برخی موارد ضرر شدند که مسوولان وزارت ارتباطات طبق روال همیشگی خود، جواب روشنی در خصوص این مشکلات اینترنتی اعلام نکردند. اما شرکت‌های خدمات‌دهنده اینترنتی و مخابرات علت اصلی اختلال در اینترنت کشور را به شرکت زیرساخت ارتباط می‌دادند، اما از آن سو این شرکت هرگونه اختلال در شبکه اینترنت کشور را رد کرده و پیوسته نیز از افزایش پهنای باند کشور خبر می‌دهد.

برای مثال محمود خسروی، مدیرعامل شرکت ارتباطات زیرساخت با بیان اینکه شبکه زیرساخت هوشمند است، اظهار کرده بود که زمانی که قطعی در مسیری اتفاق بیفتد، ارتباط به دلیل هوشمند بودن شبکه از مسیر دیگری برقرار می‌شود.

وی در گفت‌وگو با ایسنا با بیان اینکه به دلیل هوشمند بودن شبکه ارتباطات زیرساخت، قطعی نداریم، اظهار کرد: شرکت‌هایی که ارتباط نقطه به نقطه از ما می‌گیرند، باید مسیر «رزرو» داشته باشند که این کار صورت گرفته و ما هیچ زمانی قطعی نداریم.

از طرف دیگر به جز کاهش و قطع و وصل مدام اینترنت، عدم دسترسی به سرویس‌های ایمیل خارجی از جمله جی‌میل، یاهو میل و... از جمله مشکلاتی بود که اعصاب بسیاری از کاربران این سرویس‌ها را به هم ریخت. در مقابل حجم عظیم شکایت و انتقادات کاربران و حتی نمایندگان مجلس نسبت به این شرایط، اما مسوولان وزارت ارتباطات از جمله شخص وزیر، از این اختلالات استقبال کرده و اعلام داشتند که با راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات تمام این مشکلات حل خواهد شد.

اینترنت «شما»

اینترنت ملی یا شبکه ملی اطلاعات که چند سالی است راه‌اندازی آن به یکی از دغدغه‌های اصلی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات تبدیل شده است امسال تنها توانست یک نام واحد برای خود کسب کند. یعنی «اینترنت شما». وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات «شما» را نامی برازنده برای شبکه ملی اطلاعات دانسته و بیان کرد در آینده این نام یک برند خواهد شد و جا خواهد افتاد.

در حال حاضر پهنای باند داخل کشور ۴۷۰ گیگابیت بر ثانیه و پهنای باند اینترنت بین‌الملل ۲۷۰ stm۱، (معادل ۲۷۰ ضرب‌ در ۱۵۵ مگابیت بر ثانیه) است که برای پهنای باند بین‌الملل به خارجی‌ها اجاره داده می‌شود که با راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات بخش زیادی از پهنای باند اینترنت بین‌الملل که درگیر دسترسی‌های داخلی است، آزاد ‌شود و بنابراین این ظرفیت، با هزینه قبلی، در اختیار کاربرانی که نیاز به اینترنت (پهنای باند بین‌الملل) دارند، قرار می‌گیرد.

یکی از اهداف اصلی راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات رفع اتکا به پهنای باند اینترنت بین‌الملل عنوان می‌شود تا چنانچه این پهنای باند به هر دلیلی چون اختلالات بین‌المللی و وجود اشکالات در درگاه‌های ورودی کشور محدود شد، این محدودیت به کاربران داخلی اعمال نشود.

در این میان وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، بحث ایجاد و توسعه شبکه ملی اطلاعات (اینترنت ملی) را به عنوان نقطه و کانون اصلی فعالیت‌های حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات در برنامه پنجم توسعه دانسته که نشان از اراده و عزم ملی برای توسعه فناوری اطلاعات و فراهم کردن زیرساخت‌ها و بسترهای لازم در زمینه‌های مختلف ارتباطی و نرم‌افزار دارد.

رضا تقی‌پور یکی از محدودیت‌های اجرای این پروژه را تخصیص اعتبارات به‌صورت سالانه عنوان کرده است.

کاهش تعرفه مکالمات بین‌الملل و اعتراض بخش خصوصی

کاهش تعرفه مکالمات بین‌الملل با دو صفر یکی دیگر از اتفاقاتی بود که از زمان اعلام آن از سوی زیرساخت تا کنون اعتراضات زیادی را از سوی شرکت‌های تلفن اینترنتی به همراه داشته است.

هزینه مکالمات بین‌الملل از طریق دو صفر مخابرات در مذاکراتی با اپراتورهای مخابراتی که بیشترین ترافیک مکالماتی با ایران را داشتند با حدود ۷۵ درصد کاهش از ۱۵۷تومان به ۳۸ تومان کاهش پیدا کرد.

شرکت ارتباطات زیرساخت پس از مذاکرات مداوم با اپراتورهای مخابراتی کشورهایی که بیشترین ترافیک مکالماتی را با ایران دارند، هزینه مکالمات بین‌الملل از طریق دو صفر را از هزار و ۵۷۵ ریال به ۳۸۴ ریال کاهش داد. بر این اساس، برقراری ارتباط از طریق تلفن ثابت با کشورهای آلمان، آمریکا، استرالیا، انگلستان، ایتالیا، بلژیک، چین، دانمارک، روسیه، سنگاپور، فرانسه، کانادا، مالزی، نروژ، هلند، هندوستان، عراق و ارتباط از طریق موبایل با کشورهای آمریکا، چین، سنگاپور، کانادا و هندوستان بیشترین کاهش قیمت را به دنبال داشته است.

در مقابل این کاهش تعرفه، شرکت‌های تلفن اینترنتی نسبت به اجرای این تعرفه ابراز نگرانی کردند. این شرکت‌ها بر این باور بودند که روی این تعرفه‌گذاری کار کارشناسانه نشده است. این گروه سوالاتی را در خصوص اعلام این تعرفه‌گذاری مطرح کردند از جمله اینکه چگونه تعرفه جدید از ۱۵۷۵ ریال به ۳۸۴ ریال رسیده است و اساس آن بر چه اصولی استوار است؟ و اینکه آیا این تغییر نرخ به معنای آن است که شرکت زیرساخت در تماس با این گروه از کشورها، که بیشترین ترافیک را با ایران دارند تاکنون بیش از ۷۵ درصد سود مضاعف به دست

آورده است.

تاکنون جواب روشنی از سوی زیرساخت به این سوالات داده نشده و باید دید که سرنوشت اجرای این مصوبه در سال آینده به کجا می‌رسد.

شبکه نسل سوم

بالاخره بعد از مدت‌ها شبکه نسل سوم ۳۰ آبان‌ماه به صورت تجاری وارد بازار تلفن همراه کشور شد. در حالی مسوولان اپراتور سوم خبر از راه‌اندازی این شبکه در کشور دادند که این شبکه، ابتدا در استان البرز به صورت محدود راه‌اندازی شد. مدیرعامل شرکت رایتل اعلام کرد که شبکه ما در تهران کامل است، ولی تجاری نبوده و درحال تست است و هر زمان که قرار بر راه‌اندازی آن باشد، اطلاع‌رسانی می‌کنیم.

شرکت‌های آی تی در فرابورس

شاید یکی از خبرهای رضایت بخش حوزه فناوری اطلاعات در سال ۹۰، ورود شرکت‌های آی تی بخش خصوصی به بورس بود.

شرکت‌های افرانت و همکاران سیستم نخستین شرکت‌های آی تی بخش خصوصی بودند که امسال به بورس وارد شدند و احتمالا اگر شرایط بازار سرمایه اجازه می‌داد شرکت‌های دیگری نیز خود را برای حضور در بازار سرمایه آماده می‌کردند. به‌رغم این هر دو شرکت تا پیش از آنکه شاخص‌های اصلی بورس افت کند از نظر رشد قیمت سهام وضعیت مناسبی داشتند.

به گفته قاسم‌زاده، مدیرعامل شرکت افرانت، ورود به بازار سرمایه تصمیمی مربوط به یک روز یا یکسال نبوده است؛ بلکه از همان ابتدای تاسیس شرکت یکی از اهداف بلندمدت افرانت ورود به بورس بوده است.

خداحافظ هواوی

یکی از مهم‌ترین موضوعاتی که در اواسط سال ۹۰ مورد توجه قرار گرفت، خروج چینی‌ها از بازار مخابرات ایران بود. به دلایلی چینی‌ها در این سال یکی پس از دیگری از بازار مخابراتی ایران خارج شدند.

اما شرکت‌های چینی این خروج را به معنای عدم توجه به قراردادهای قبلی خود ندانستند و اظهار کردند که به تمامی تعهدات قبلی خود با اپراتورهای مخابراتی ایرانی پایبند خواهند ماند.

براساس اطلاعات به دست آمده بیشترین شرکت‌های صادرکننده تجهیزات مخابراتی برای اپراتورهای ایرانی را شرکت‌هایی همچون نوکیا، زیمنس، اریکسون، آلکاتل، سامسونگ، ZTE و هواوی تشکیل می‌دهند. هنوز مشخص نیست که این خروج چه آینده‌ای را برای بازار مخابراتی ایران رقم می‌زند، اما به باور کارشناسان شاید این شرایط فرصت خوبی برای تولیدکنندگان تجهیزات مخابراتی داخلی باشد.