چرا نرم‌افزار دنیا را می‌بلعد؟ - ۱۷ شهریور ۹۰

مارک اندرسن، عضو هیات ‌مدیره اچ‌پی

بخش پایانی

در حال حاضر بیش از دو میلیارد نفر از اینترنت پهن‌باند استفاده می‌کنند که نسبت به یک دهه قبل که در نت اسکیپ بودم - شرکتی که یکی از بنیان‌گذارانش بودم- و تعدادشان به زحمت به ۵۰ میلیون نفر می‌رسید، رشد زیادی کرده است. انتظار دارم در ۱۰ سال آینده، دست کم پنج میلیارد نفر در سراسر جهان گوشی‌های هوشمندی داشته باشند که امکان دسترسی سریع به کل توان اینترنت در هر لحظه از هر روز را به آنها بدهد. در انتهای دیگر طیف، یعنی کسب‌و‌کار، ابزارهای برنامه‌نویسی نرم‌افزاری و خدمات مبتنی بر اینترنت راه را برای راه‌اندازی کسب‌وکارهای جدید مبتنی بر نرم‌افزار در بسیاری از صنایع بدون نیاز به سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های جدید و آموزش کارکنان جدید باز کرده است. در سال ۲۰۰۰ که شریکم بن هوروویتس مدیر‌عامل اولین شرکت محاسبات ابری یعنی، Loudcloud، بود، هزینه اجرای یک نرم‌افزار ساده اینترنتی تقریبا ۱۵۰ هزار دلار در ماه بود. اجرای همان برنامه در حال حاضر روی سرورهای محاسباتی آمازون در حدود ۱۵۰۰ دلار در ماه هزینه دارد.

نتیجه این کاهش هزینه راه‌اندازی و گسترش بازار خدمات آنلاین، اقتصاد جهانی می‌شود که برای اولین بار به طور کامل دیجیتالی و سیمی است؛ رویای همه پیشگویان کامپیوتری از اوایل دهه نود که در نهایت یک نسل بعد محقق شده است. شاید چشمگیرترین نمونه برای پدیده بلعیدن یک کسب‌وکار سنتی توسط شرکتی نرم‌افزاری، فروپاشی شرکت بوردرز و پیدایش آمازون است. در سال ۲۰۰۱، بوردرز توافق کرد که بخش آنلاین کسب‌وکار خود را به آمازون بفروشد، با این ایده که فروش آنلاین کتاب غیراستراتژیک و بی‌اهمیت است. چه اشتباه بزرگی. امروز آمازون، بزرگ‌ترین کتاب‌فروشی جهان، یک شرکت نرم‌افزاری است که توانایی اصلی‌اش موتور نرم‌افزاری عالی‌اش برای فروش آنلاین عملا همه چیز است، فروشی که هیچ نیازی به فروشگاه‌های خرده‌فروشی ندارد. نِت‌فلیکس که امروزه بزرگ‌ترین شرکت خدمات ویدئویی از نظر تعداد مشترکان است، یک شرکت نرم‌افزاری است: داستان چیرگی نت‌فلیکس بر بلاک‌باستر دیگر کهنه شده، اما حالا دیگر ارائه‌دهندگان سنتی سرگرمی با این تهدید مواجهند. کوم‌کست، تایم وارنر و دیگر شرکت‌ها سعی دارند با تغییر خود به شرکت‌های نرم افزاری از طریق اقداماتی مانند تلویزیون در همه جا، که محتوا را از کابل و رسانای فیزیکی جدا می‌کند و آن را به گوشی‌های هوشمند و تبلت‌ها متصل می‌کند، به این تغییر واکنش مناسب نشان دهند.

الان بزرگ‌ترین شرکت‌های موسیقی، آی‌تیونز اپل، اسپاتیفای و پاندورا نیز شرکت‌های نرم‌افزاری هستند. تنها دلیل بقای شرکت‌های سنتی ضبط و پخش موسیقی فقط ارائه محتوا به این شرکت‌های نرم افزاری است. درآمد صنعت موسیقی از کانال‌های دیجیتال در سال ۲۰۱۰ به ۶/۴ میلیارد دلار رسید که در مقایسه با ۲ درصد از کل درآمد این صنعت در سال ۲۰۰۴ به ۲۹ درصد از درآمد کل افزایش داشته است. امروزه موفق‌ترین شرکت مخابراتی یعنی اسکایپ، شرکتی نرم‌افزاری است که مایکروسافت به تازگی آن را به قیمت ۵/۸ میلیارد دلار خریده است. لینکداین امروزه بزرگ‌ترین شرکت استخدام و کاریابی شده است. برای اولین بار کارجویان در لینکداین می‌توانند رزومه خود را به صورت آنلاین روی سایت بگذارند تا استخدام‌کنندگان در زمان واقعی کارمند مورد نظر خود را بیابند، این امکان به لینکداین این فرصت را می‌دهد که کل صنعت ۴۰۰ میلیارد دلاری استخدام را قبضه کند.

نرم‌افزار همچنین در حال بلع زنجیره ارزش صنایعی است که فقط در دنیای فیزیکی امکان وجودشان تصور می‌شود. در اتومبیل‌های امروزی، نرم‌افزار موتور ماشین را به حرکت درمی‌آورد، ویژگی‌های ایمنی را کنترل می‌کند، مسافران را سرگرم، رانندگان را به مقصد راهنمایی و همه خودروها را به شبکه‌های تلفن همراه، ماهواره و جی.پی.اس متصل می‌کند. به دلیل همین نرم‌افزارمحور شدن خودروها، دیگر زمانی که یک خودروباز می‌توانست اتومبیلش را خودش تعمیر کند گذشته است. گرایش به سمت خودروهای هیبریدی و الکتریکی این تغییر به نرم افزار را سرعت بخشیده - خودروهای برقی به طور کامل توسط کامپیوتر کنترل می‌شوند. و ساخت خودروهای بدون راننده که توسط نرم‌افزار کنترل می‌شوند در دستور کار گوگل و شرکت‌های خودروسازی بزرگ قرار دارد. امروزه بزرگ‌ترین شرکت خرده‌فروشی دنیای واقعی، وال مارت، با استفاده از نرم‌افزار، قدرت تدارکات و قابلیت‌های توزیع خود را افزایش داده و رقبایش را پایمال کرده است. برای فدرال اکسپرس نیز وضع به همین ترتیب است که بهتر است بیشتر آن را یک شبکه نرم‌افزاری دانست که تصادفا کامیون‌ها، هواپیماها و هاب توزیع نیز به آن متصل است. موفقیت یا شکست شرکت‌های هواپیمایی در امروز و آینده بستگی به توانایی قیمت‌گذاری مناسب بلیت و بهینه‌سازی مسیرها از طریق نرم‌افزار دارد. شرکت‌های نفت و گاز جزو اولین شرکت‌هایی بودند که از نرم‌افزار برای تجسم و تجزیه و تحلیل داده‌ها استفاده کردند. کشاورزی نیز بیش از پیش به سمت نرم‌افزار می‌رود، روش‌های تجزیه و تحلیل‌های ماهواره‌ای خاک و استفاده از الگوریتم‌های نرم‌افزاری برای انتخاب میزان بذر در هر هکتار کاملا رایج است.

نرم‌افزار، صنعت خدمات مالی را به‌طور محسوسی در ۳۰ سال گذشته تغییر داده است. عملا هر معامله مالی از خرید یک فنجان قهوه تا یک معامله تریلیون دلاری اعتباری، توسط نرم‌افزار انجام می‌شود. بسیاری از شرکت‌های نوآور و پیشرو در خدمات مالی شرکت‌های نرم‌افزاری، مانند اسکوار، هستند که به شرکت‌های دیگر این امکان را می‌دهند که با استفاده از تلفن همراه کارت‌های اعتباری را بپذیرند. به نظر من، بهداشت، درمان و آموزش و پرورش نهادهای بعدی هستند که در صف تحولی اساسی به سمت نرم‌افزار محور شدن ایستاده‌اند. همه شرکت‌ها در همه صنایع باید فرض را بر این بگذارند که یک انقلاب نرم‌افزاری در شرف وقوع است. این موضوع حتی شامل صنایعی که مبتنی بر نرم افزار هستند نیز می‌شود. ارائه نرم‌افزارهای جدید مانند Salesforce.com و آندروید شرکت‌های نرم‌افزاری بزرگ مانند اوراکل را با خطر از رده خارج شدن مواجه می‌کند (به خصوص در دنیایی که گوگل یک شرکت سازنده بزرگ گوشی را تصاحب کرده است). در برخی از صنایع، به ویژه صنایعی مانند نفت و گاز که ارتباط زیادی با دنیای واقعی دارند، انقلاب نرم افزار در درجه اول یک فرصت برای بزرگ‌ترین شرکت در آن صنعت شدن است، اما در بسیاری از صنایع، ایده‌های جدید نرم‌افزاری منجر به پیدایش شرکت‌های جدیدی به سبک سیلیکون‌ولی می‌شوند که به صنایع موجود حمله می‌کنند. در ۱۰ سال آینده ، جنگ بین شرکت‌های جاافتاده یک صنعت و شرکت‌های نوپای نرم‌افزارمحور، ابعادی بزرگ خواهد گرفت. جوزف شومپیتر ، اقتصاددان، انگار اصطلاح «تخریب خلاق» را برای همین آینده نزدیک ابداع کرده است.

منبع: The Wall Street Journal