م.ر.بهنام رئوف
کوشی، آداسی، نرخ ویژه تعداد محدود- اینترنت پرسرعت بیسیم و ای دی اس ال دو با یک مگابیت ۵ هزار تومان- نصب درب اتوماتیک پارکینگ جک، ریموت، تعمیر- آموزش فروش، بازاریابی، ویزیتوری، مذاکره‌کننده حرفه‌ای- تور بدروم، صبحانه، نهار شام، همین هفته - قیمت‌های جدید تلویزیون‌های سه بعدی - تور آنتالیا ویژه عید فطر با گارانتی هتل- به راحتی وارد دانشگاه سراسری شوید، فراگیر پیام نور - فال حافظ یادت نره - با جدیدترین سیستم تبلیغات SMS بیشتر بفروشید- جدیدترین کالاکشن آدیداس - با بنتون متفاوت دیده شوید و . . . .

اشتباه نکنید این‌ها تبلیغات نشریات زرد سر چهار راه‌ها نیست بلکه همان پیامک‌های تبلیغاتی است که این روزها اگر از کاربران تلفن همراه بوده باشید بدون شک روزی 10 یا 15 عدد از این پیامک‌ها به دستتان رسیده است.
هرچند که تا به حال تحقیقات بسیاری در مورد مضرات احتمالی امواج تلفن‌های همراه انجام شده و برخی از پژوهشگران جهانی هم نسبت به این موضوع اخطارهایی داده‌اند با این وجود و در حالی که هنوز مضرات این امواج اثبات نشده است اما به نظر می‌رسد که مشکلات روحی روانی از ارسال روزانه بیست پیامک تبلیغاتی برای کاربران نیاز چندانی به پژوهش‌های علمی نداشته باشد.
به گفته مسوولان اپراتورها ارسال پیامک‌های تبلیغاتی یکی از راه‌های درآمدزایی برای اپراتورهای تلفن همراه محسوب می‌شود، اما از سوی دیگر کاربران تلفن همراه این اقدام را نوعی نقض حریم شخصی خود عنوان می‌کنند. آنها معتقدند که در ازای گرفتن خدمات از شرکت مخابرات اقدام به پرداخت وجه و دریافت سیم کارت کرده‌اند و این شرکت حق ندارد با ارسال پیامک‌های تبلیغاتی برای آنها مزاحمت ایجاد کند. کاربران تلفن همراه می‌گویند اگر نیازی به دریافت پیامک‌های اطلاع‌رسانی و تبلیغاتی داشته باشند می‌توانند همانند دریافت سرویس‌هایی همچون آوای انتظار با ارسال یک پیامک به یک شماره از پیش تعیین شده برای دریافت این پیامک‌های تبلیغاتی اعلام آمادگی کنند.
کارشناسان معتقدند که ارسال پیامک بدون رضایت مشترک نوعی مزاحمت تلقی شده و با توجه به اینکه این مزاحمت توسط دستگاه‌های مخابراتی صورت می‌پذیرد وفق ماده ۶۴۱ قانون مجازات اسلامی قابل پیگرد است، اما متاسفانه حتی مسوولان ذی‌ربط این حق را به مشترکان خود نمی‌دهند تا برای رعایت حقوق آنها حداقل در ساعات نیمه شب از ارسال این قبیل پیامک‌ها خودداری کرده و ارسال آن را به ساعات کاری روزانه محدود کنند.
این در حالی است که مسوولان شرکت مخابرات ایران معتقدند تعداد پیامک‌های تبلیغاتی که برای کاربران موبایل ارسال می‌شود آنقدر نیست که باعث شکایت مشترکان شود و میانگین ارسال پیامک انبوه و تبلیغاتی برای هر مشترک کمتر از 2 پیامک در هفته است.
اما از سوی دیگر مسوولان برخی از شرکت‌های ارسال کننده این پیامک‌ها نظر دیگری دارند. آنها با مثال زدن بیلبوردهای تبلیغاتی موجود در سطح شهر می‌گویند: در اقصی نقاط شهر بیلبوردهای تبلیغاتی وجود دارد. شما به عنوان یک رهگذر می‌توانید به آنها نگاه کنید یا اینکه بی تفاوت از کنار آن بگذرید، اما آنچه مسلم است آن است که این بیلبورد‌ها ربطی به حریم شخصی شما ندارند. در مورد پیامک‌های تبلیغاتی هم به همین صورت است شما می‌توانید در تماس با مخابرات تقاضای عدم دریافت پیامک تبلیغاتی را بدهید تا دیگر برای شما ارسال نشود و این کار درست مانند همان است که شما بی‌تفاوت از کنار یک بیلبورد تبلیغاتی عبور می‌کنید.
اما درحالی که بحث بر سر ارسال و عدم ارسال و نقض حریم شخصی کاربران در این بین مطرح است اخیرا محتوای این پیامک‌ها نیز برای برخی از نهادهای ذی‌ربط دردسر ساز شده است. به عنوان مثال وزارت بهداشت می‌گوید برخی از محصولاتی که از این راه یا درج آگهی در شبکه‌های ماهواره‌ای تبلیغ می‌شود مجوزهای لازم را از بهداشت اخذ نکرده و ممکن است برای سلامتی مصرف‌کنندگان مضر باشد یا اینکه وزارت ارشاد معتقد است در بحث پیامک‌های تبلیغاتی باید از قوانین تبلیغات این وزارتخانه تبعیت شود.
رگولاتور نظارت می‌کند


معاون سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی در گفت‌وگو با «مهر» از برنامه‌های این سازمان برای نظارت بر عملکرد اپراتورهای موبایل در عرصه پیامک‌های انبوه خبر داد و گفت: باید راهکار خاصی در نظر گرفته شود تا دیگر شکایتی از سوی مردم برای دریافت این پیامک‌ها در ساعات مختلف شبانه روز نداشته باشیم.
حسن رضوانی با بیان اینکه ارسال پیام کوتاه از نظر فنی دارای اشکال نبوده و در صورتی که محتوای آن مغایر با اصول و موازین کشور باشد نیز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مرجع آن خواهد بود، افزود: ارسال پیام‌های تبلیغاتی از سوی اپراتورهای موبایل کشور ممنوع نیست، اما اینکه این پیامک‌ها برای مشترکان ایجاد مزاحمت کند مساله‌ای است که اپراتورها باید پاسخگوی آن باشند.
رضوانی با تاکید بر اینکه مشترکان برای غیرفعال‌سازی این سرویس باید تقاضای خود را به مراکز تماس اپراتورهای موبایل مطرح کنند، اضافه کرد: لزوم اطلاع‌رسانی جامع و کامل از سوی این اپراتورها در این زمینه کاملا احساس می‌شود.
معاون نظارت و اعمال مقررات سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی با بیان اینکه برای ارسال پیامک‌های انبوه از امکانات و ظرفیت‌های خالی شبکه استفاده می‌شود، افزود: این موضوع باید مورد بررسی قرار گیرد و راهکاری ارائه شود تا با هماهنگی اپراتورها، پیام کوتاه تبلیغاتی در ساعاتی غیر از ساعات معمول به دست مشترکان نرسد.
وی گفت: پیامک انبوه در صورتی نقض حقوق شهروندی محسوب شده و از سوی رگولاتوری قابل پیگیری خواهد بود که دادستان کل به عنوان مدعی‌العموم این پرونده را به جریان بیندازد و از رگولاتوری بخواهد در این‌باره اقدامات کنترلی انجام دهد.
قوانین مطبوعات برای پیامک‌های انبوه
اما از سوی دیگر مدیرکل روابط عمومی شرکت مخابرات ایران تاکید می‌کند که پیامک‌های تبلیغاتی پس از ساعت ۱۲ شب ارسال نمی‌شود و امکان دریافت آن در ساعات نیمه شب بعید به نظر می‌رسد مگر آنکه موبایل مشترک مقصد خاموش بوده یا خارج از محدوده سرویس‌دهی باشد که پیامک در سیستم ذخیره شده و بعد از این زمان به مشترک می‌رسد.
داوود زارعیان می‌گوید: برخی پیمانکاران فرعی ارسال پیامک نسبت به پیامک‌های با محتوای غیرقانونی اقدام می‌کنند، اما شرکت ارتباطات سیار در چارچوب برخی قوانین فعالیت پیمانکاران را تعیین می‌کند به این معنی که همانند قوانین حوزه مطبوعات، قوانینی برای پیامک‌های انبوه نیز جاری است. وی گفت: پیامک‌های ارسالی نباید مغایر با قوانین کشور باشد، تشویش اذهان عمومی را در پی نداشته باشد و روحیه مصرف‌گرایی
را ترویج ندهد و نگرانی و استرس برای مشترکان به همراه نداشته و با مسائل شرعی در تناقض نباشد.
برخی از شرکت‌های فعال در این بخش چندی پیش در اعتراضی عنوان کرده بودند که پیامک‌های ارسالی آنها به شکل خودکار فیلتر شده و هزینه ارسال از آنها کسر شده است. آنها می‌گویند که از سوی اپراتورها قوانین یا کلماتی که منجر به فیلتر شدن پیامک می‌شود، اعلام نمی‌شود.
چگونه از پیامک تبلیغاتی راحت شویم؟
برای عدم ارسال پیامک‌های تبلیغاتی نیاز است که با شماره 09990 تماس بگیرید، اما این نکته را در نظر داشته باشید که قبل از تماس با این شماره حتما شماره پرونده سند سیم‌کارت خود را آماده کرده باشید؛ چرا که برای درخواست عدم ارسال پیامک‌های تبلیغاتی ارائه شماره پرونده الزامی است.
البته این نکته را هم در نظر داشته باشید که بازهم ممکن است برای شما پیامک‌های تبلیغاتی ارسال شود؛ چرا که علاوه بر اپراتورهای اصلی که در این بخش فعال هستند برخی شرکت‌های خصوصی نیز به عنوان نمایندگان شرکت‌های اصلی اقدام به فروش و ارسال پیامک‌های تبلیغاتی می‌کنند که شماره شما قطعا از لیست آنها حذف نمی‌شود. علاوه بر آن، دستگاه‌های سخت افزار و بانک‌های نرم‌افزاری زیادی هم‌اکنون در بازار وجود دارد که می‌توان با تهیه هرکدام از آنها و نیز اخذ یک شماره اختصاصی ارسال پیامک یا حتی یک سیم‌کارت به ارسال پیامک پرداخت.