سونیتا سراب‌پور
هفته گذشته سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی با هدف شفاف‌سازی و کنترل بازار فروش خدمات اینترنتی، نحوه ارائه سرویس‌های پرسرعت اینترنت (ADSL) را اعلام کرد. براساس ابلاغیه سازمان تنظیم مقررات، اپراتورهای ارائه دهنده سرویس ADSL نباید هیچ‌گونه محدودیتی در میزان حجم آپلود، دانلود و زمان اتصال در طول دوره ارائه خدمات ایجاد کنند.

در واقع براساس این ابلاغیه شرکت‌های ارائه‌دهنده اینترنت پرسرعت باید براساس تعرفه‌های مصوبه کمیسیون تنظیم مقررات خدمات خود را عرضه و به فروش برسانند و همین تعرفه‌ها را نیز باید پیش از آغاز تبلیغات و عرضه برای تایید به اداره نظارت و صدور پروانه‌های سازمان تنظیم مقررات ارائه دهند. براساس گفته مقامات سازمان تنظیم مقررات این ابلاغیه، دستور جدیدی از سوی سازمان تنظیم نبوده و پیش از این نیز این سازمان برای کنترل بازار چنین درخواستی را به شرکت‌های PAP‌ ارائه کرده، اما تاکنون تنها چند شرکت حاضر به همکاری با سازمان تنظیم شده‌اند و در همین راستا و برای کنترل و نظارت بیشتر بازار رگولاتوری با جدیت بیشتری اجرای این ابلاغیه را دنبال می‌کند.
به دنبال نظارت هدفمندتر
شرکت‌های ارائه دهنده خدمات اینترنت پرسرعت ADSL و شرکت مخابرات ایران در حال حاضر نزدیک به 5/2 میلیون خط اینترنت پرسرعت در کشور نصب کرده‌اند که از این تعداد یک میلیون و 200 هزار پورت به مشترکان واگذار شده و در حال استفاده است.
در این راستا سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی به عنوان متولی بخش نظارت و اعمال مقررات بر سرویس‌های ارائه شده از سوی اپراتورهای موجود، شفاف‌سازی و اطلاع‌رسانی درباره ظرفیت خطوط و تعرفه ارائه خدمات اینترنت پرسرعت با استفاده از فناوری ADSL توسط شرکت‌های مجاز را در دستور کار قرار داده است.آنچه موجب شده رگولاتوری شرکت‌های اینترنتی را از فروش کیلویی اینترنت بازدارد، رعایت حداقل حقوق کاربران در ضریب‌های اشتراک واگذاری اینترنت است، زیرا مطابق محاسبات رگولاتوری کاربری که از پهنای ۱۲۸ کیلوبیت با ضریب اشتراک یک به یک برخوردار است باید امکان حداقل ۴۱ گیگابایت دانلود ماهانه را داشته باشد و در صورت ضریب اشتراک یک به ۱۰ نیز کاربر باید از حداقل محدودیت ۴ گیگابایت برخوردار باشد.


براین اساس مبنای محاسبه ظرفیت یک خط، حداکثر سرعت دانلود در حالت نرخ اشتراک ۱ به ۱ است و اپراتورها برای ارائه این خدمات مطابق مصوبه کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات، مجاز به اشتراک سرویس با نرخ حداکثر ۱ به ۱۰ خواهند بود.
براساس مصوبه کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات، شرکت مخابرات ایران در صورت ارائه خدمات به صورت مشارکتی یا غیرمشارکتی با شرکت‌های PAP، ملزم به رعایت تعرفه‌های ابلاغی است و تنها شرکت‌هایPAP آن‌هم در حالت غیرمشارکتی می‌توانند خدمات مورد اشاره را حداکثر تا سقف 20 درصد بیشتر از تعرفه‌های مذکور ارائه کنند.
علی اصغریان، مدیرکل دفتر نظارت بر سرویس‌های فناوری اطلاعات سازمان تنظیم مقررات در توضیح این ابلاغیه می‌گوید: «آن‌طور که این خبر در رسانه‌ها مطرح شده سازمان قصد توقف فروش حجمی اینترنت را ندارد. در پروانه شرکت‌های PAP به صورت واضح ذکر شده است که اگر آنها بسته به نیاز مشتری تصمیم داشته باشند بسته‌های خاص شامل محدودیت حجمی و زمانی را به مشتریان‌شان ارائه کنند باید بسته پیشنهادی خود را قبل از ارائه برای تایید به سازمان تنظیم مقررات ارسال کنند تا سازمان هم در زمان مشخص این بسته پیشنهادی را بررسی و آن را تایید کند.» وی در ادامه می‌افزاید: «براساس مصوبه ۴۹ سازمان، حداکثر ضریب اشتراک پهنای باند بین ۱۰ نفر است یعنی اینترنت با سرعت ۱۲۸ نامحدود باید بین ۴ تا ۴۱ گیگ حجم دانلود داشته باشد که حجم ۴ گیک باید به صورت تضمینی بین ۱۰ کاربر حتما به اشتراک گذشته شود. در این بین ممکن است کاربر پر مصرفی وجود داشته باشد که نیاز به حجم دانلود بیشتری داشته باشد که در این صورت شرکت‌های اینترنتی نباید از حجم اشتراک ۱۰ کاربر استفاده کنند و باید برای دریافت پهنای باند اضافی درخواست خود را به سازمان ارائه کنند.» بنا بر اظهارات وی ارائه حجم دانلود نامحدود منوط به این است که شرکت‌های اینترنتی بسته پیشنهادی خود را برای بررسی و تایید به بخش فنی و صدور پروانه سازمان تنظیم ارسال کنند تا بتوانند بعد از تایید پهنای باند مورد درخواست خود را دریافت و به مشتریان خود ارائه کنند.
هدف، ارتقای حقوق ذی‌نفعان بازار
اصغریان هدف سازمان برای پافشاری به انجام این ابلاغیه را ساماندهی بازار و ارتقای حقوق مشتریان ذکر می‌کند و می‌گوید: «با اجرای درست این ابلاغیه از این پس مشتریان به طور دقیق می‌دانند که چه سرویسی، با چه سرعت، حجم واقعی و با چه تعرفه‌ای خریداری می‌کنند و فروشنده نیز می‌داند که چه سرویسی با چه کیفیتی به دست مشتریان خود می‌رساند.»
وی در پاسخ برخی شرکت‌ها که این کار سازمان را مانعی برای رقابت در بازار عنوان می‌کند، می‌گوید: «این ابلاغیه به هیچ وجه قصد وارد کردن ضربه به فعالیت شرکت‌های اینترنتی یا از بین بردن رقابت در بین آنها را ندارد، بنا بر اظهارات وی سازمان تمام تلاش خود را انجام می‌دهد تا مشتریان به حق واقعی خود برسند و در این بین نیز شرکت‌ها متضرر نشوند.»
نرخ اشتراک و میزان دانلود
براساس توضیحات اصغریان، مشترکان ADSL باید توجه داشته باشند سرعت اینترنت 128نامحدود به معنای داشتن حجم دانلود بین 4 تا 41 گیگ است که نرخ اشتراک پهنای باند 1 به 10 به معنای استفاده همزمان حداکثر 10 نفر از ظرفیت یک خط است و در این بین باید به صورت تضمینی حجم دانلود 4 گیک به هر یک از کاربران برسد.
عموما ظرفیت خطوط اینترنت براساس کیلوبیت بر ثانیه (kbps) سنجیده و سرعت دانلود براساس کیلوبایت (kBps) اندازه‌گیری می‌شود که روش تبدیل آنها به یکدیگر با استفاده از فرمول ظرفیت تقسیم بر ۸ مساوی سرعت قابل حصول است و لازم است کاربران در زمان اندازه گیری ظرفیت خط یا سرعت دانلود خود به این واحدها توجه کنند.


اما در این میان شرکت‌هایی هستند که نه‌تنها ضریب اشتراک آنها پا را فراتر از اشتراک ۱۰ نفره گذاشته، بلکه حداقل حجم دانلود آنها با تلفیقی از دانلود و آپلود در کنار هم عدد حداقلی و حتی کمتر از آن را تشکیل می‌دهند و امکان دانلود آنها به مراتب کمتر از آن چیزی است که باید در واقعیت انجام شود. به گفته مسوولان سازمان تنظیم، این سازمان با این ابلاغیه به دنبال جلوگیری از این اتفاق است و اینکه در صورت نیاز مشتری به پهنای باند شرکت‌ها موظف به خرید پهنای باند بیشتر باشند.