بی‌ثباتی ناشی از درگیری‌ها، ظرفیت رشد این بخش را به‌شدت کاهش داده‌است
صنعت تکنولوژی اسرائیل چقدر در برابر جنگ مقاوم است؟
يک‌چهارم ماليات دريافتي دولت از شرکت‌هاي تکنولوژي و کارمندانشان تامين مي‌شود
به‌گزارش نشریه «اکونومیست» در این شرایط صنعت تکنولوژی اسرائیل انعطاف زیادی داشته‌است. همزمان با آغاز جنگ بودجه سرمایه‌گذاری خطرپذیر کاهش یافت و در فصل پایانی سال ۲۰۲۳ به ۲.۱ میلیارد دلار رسید که بدترین فصل این صنعت در پنج سال اخیر بوده است. با این حال طبق اعلام مرکز ملی استارت‌آپ اسرائیل، از آن زمان به بعد این میزان افزایش یافته و در فصل دوم سال جاری میلادی به ۴.۴ میلیارد دلار رسیده است. در واقع صنعت تکنولوژی اسرائیل با جنگ و درگیری عجین شده است. این صنعت از حملات کوچک‌تر در سال‌های ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۴ نسبتا جان سالم به در برد و آسیبی ندید و در سال گذشته میلادی هم بسیاری از شرکت‌های فعال در آن از رشد انفجاری بودجه دفاعی در داخل و خارج از مرزهای اسرائیل بهره بردند. با این وجود گسترده‌ترین و طولانی‌ترین جنگ اسرائیل در سال‌های اخیر در صورتی که زودتر به پایان نرسد، آسیب‌های ماندگاری برای صنعت تکنولوژی و دیگر صنایع آن به همراه خواهد داشت.
در حقیقت قدرت تکنولوژیک اسرائیل به دهه‌ها قبل بازمی‌گردد. دولت اسرائیل مدت‌هاست که به دنبال تقویت بخش تحقیق و توسعه صنعتی (R&D) از طریق کمک‌های بلاعوض، برنامه‌های تطبیق منابع مالی و طرح‌هایی مانند برنامه مگنت(Magnet Program) است که شرکت‌ها و دانشگاه‌ها را برای توسعه تکنولوژی‌های جدید گرد هم می‌آورد. آوی هاسون، مدیر اجرایی مرکز ملی استارت‌آپ اسرائیل و دانشمند ارشد سابق اسرائیلی، می‌گوید که دولت با این سیاست سرمایه خصوصی را به صنعت تکنولوژی‌های پیشرفته آورده است. نتیجه این اقدام آن است که اسرائیل بیشتر از هر کشور دیگری نسبت به تولید ناخالص داخلی و بیش از دو برابر میانگین کشورهای عضو سازمان توسعه و همکاری اقتصادی (OECD)، برای بخش تحقیق و توسعه هزینه می‌کند.
همچنین ارتباط نزدیک صنعت تکنولوژی اسرائیل با نیروهای مسلح آن کمک زیادی به این صنعت کرده است؛ چون نیروهای مسلح آن نه تنها خریداران محصولات پرطرفدار این صنعت، بلکه تامین‌کنندگان مالی کارآفرینان هم بوده‌اند. به عنوان مثال، اعضای سابق واحد 8200، گروه مشهور سیگنال‌های اطلاعاتی ارتش اسرائیل، بسیاری از شرکت‌های برجسته و مهم امنیت سایبری اسرائیل را راه‌اندازی کردند؛ از جمله شرکت امنیت سایبری Palo Alto Networks و سرویس نقشه و مسیریاب Wiz که در ماه ژوئیه امسال گوگل تلاش کرد آن را به قیمت 23 میلیارد دلار خریداری کند و موفق نشد. این روابط و پیوندها به خوبی توضیح می‌دهند که چرا شرکت‌های تکنولوژی اسرائیلی تمایل کمتری به تمرکز و کار در زمینه‌هایی مانند اپلیکیشن‌های موبایل دارند و بیشتر روی نوآوری‌های پیشرفته‌ای متمرکز هستند که اغلب برای نیروهای مسلح مفید است (این موضوع به‌خوبی نشان‌دهنده آن است که رژیم صهیونیستی بر پایه جنگ و توسعه روزافزون تسلیحات و نیروی نظامی بنا شده‌است).
افزایش هزینه‌های دفاعی طی سال گذشته، چه در داخل و چه در خارج از مرزهای آن، توضیحی برای انعطاف‌پذیری بسیاری از شرکت‌های تکنولوژی اسرائیلی ارائه می‌دهد. شرکت السایت (Elsight) به یک شرکت متمرکز روی امور دفاعی تبدیل شده است و به گفته رئیس آن، این شرکت در حال حاضر بیش از نیمی از درآمد خود را از قراردادهای نظامی کسب می‌کند، در حالی که قبل از 7 اکتبر سال گذشته این میزان کمتر از 5 درصد بود. شرکت اسرائیلی XTEND که تولیدکننده نرم‌افزارهایی برای پهپادها و روبات‌هایی است که ساختمان‌ها و سایر زیرساخت‌ها را بازرسی می‌کنند، قراردادهایی را با ارتش اسرائیل امضا کرده است و در ماه مه امسال توانست 40میلیون دلار سرمایه جذب کند.
شرکت‌های تکنولوژی اسرائیلی در دیگر حوزه‌های پررونق و رقابتی صنعت تکنولوژی همچنان با روند قبلی خود، عملکرد قابل‌قبولی را ادامه داده‌اند. حدود 460 شرکت اسرائیلی فعال در زمینه امنیت سایبری با تقاضای زیادی از سوی شرکت‌هایی مواجه هستند که می‌خواهند نیروی دفاعی خود را در برابر هکرها تقویت کنند. گفته می‌شود که در اوایل سال جاری میلادی غول تراشه‌سازی انویدیا یک میلیارد دلار روی دو استارت‌آپ اسرائیلی فعال در زمینه هوش مصنوعی، یعنی دو شرکت Deci و Run: ai سرمایه‌گذاری کرده است. تکنولوژی پزشکی هم بخش روشن و پررونق دیگری در صنعت تکنولوژی اسرائیل به حساب می‌آید. در ماه اوت امسال غول داروسازی آمریکایی جانسون‌اند‌جانسون اعلام کرد که شرکت V-WAVE را که یک سازنده اسرائیلی ایمپلنت‌های قلبی است، با قیمت 1.7 میلیارد دلار خواهد خرید. در ماه ژوئیه امسال هم شرکت سوئیسی Alcon که در زمینه مراقبت‌های چشمی فعالیت می‌کند، استارت‌آپ اسرائیلی Belkin Vision را خرید که تکنولوژی‌های مبتنی بر لیزر را برای درمان آب‌سیاه چشم (گلوکوم )توسعه داده است.
با این حال شرکت‌های تکنولوژی دیگر به‌طور فزاینده و مشهودی نشانه‌هایی از فشار را نشان می‌دهند. آنهایی که به‌طور مستقیم با مشتریان سروکار دارند آسیب بیشتری از این جنگ دیده‌اند. در ماه گذشته میلادی شرکت اسرائیلی One Zero که در صنعت فین‌تک فعال است، اعلام کرد که پس از تعلیق قراردادی با شرکت ایتالیایی ارائه خدمات مالی Generali برای تاسیس یک بانک دیجیتالی در ایتالیا، 6 درصد از کارمندانش را اخراج خواهد کرد. گال‌بار‌دی، رئیس شرکت One Zero در نامه‌ای به کارمندان «بی‌ثباتی ناشی از شرایط جنگی» را مقصر وضعیت فعلی این شرکت دانست. استارت‌آپ Aleph Farms که در زمینه توسعه راهکارهایی برای تولید گوشت‌های آزمایشگاهی فعالیت می‌کند، در ماه ژوئن امسال یک‌سوم کارمندانش را تعدیل و اخراج کرد. حتی در شرکت‌های اسرائیلی فعال در حوزه‌هایی از تکنولوژی که عملکرد بهتری داشته‌اند، مدیران و روسا تاکید می‌کنند که جنگ دارد به تدریج روحیه، خلاقیت و بهره‌وری افراد را تضعیف می‌کند. علاوه بر این‌ها، شرکت‌های تکنولوژی خارجی مانند شرکت Dropbox که خدمات ذخیره‌سازی ابری ارائه می‌دهد و Verily که یک شرکت بیوتکنولوژی متعلق به گوگل است، فعالیت‌های خود را در اسرائیل تعطیل کرده‌اند.
شرایط جنگی فعلی در اسرائیل مشکل جدی برای تمام بخش‌های اقتصادی آن است. جالب آنجاست که حدود یک‌چهارم مالیات دریافتی دولت از شرکت‌های تکنولوژی و کارمندان آنها تامین می‌شود. در پایان ماه سپتامبر امسال، آژانس رتبه‌بندی Moody’s، رتبه اسرائیل در بدهی‌های دولتی را تا دو پله کاهش داد و در توضیح این اقدامش به «ابهام و بی‌ثباتی زیاد در مورد ظرفیت رشد بخش تکنولوژی پیشرفته» اسرائیل اشاره کرد. با این اوصاف به وضوح مشخص است که هرچه جنگ و درگیری طولانی‌تر و گسترده‌تر شود، آسیب‌های وارده به صنعت تکنولوژی اسرائیل و طبیعتا اقتصاد آن بیشتر خواهد بود.
