مریم عسگری
ممنوعیت صدور کالاهای تکنولوژیکی آمریکایی به دلیل تحریم سال‌ها است که بحث داغ بازار آی تی ماست.

بازاری که با وجود این سختگیری‌ها میزبان محصولات برندهای مختلف است و کشش این را دارد که محصولات جدید این برندهای ممنوعه را طی یک پروسه یکی دو ماهه به روش‌های مختلف (ورود کالای مسافری و از طریق طرف‌های واسطه در سایر کشورها) به علاقه‌مندان ارائه کند.
البته این کشور همه تلاش خود را برای جلوگیری از صدور محصولات تکنولوژیک خود به ایران می‌کند و برای تجار خود قوانین سختگیرانه‌ای وضع کرده است و آنها را از هر گونه معامله با طرف‌های ایرانی منع کرده است.
ولی به هرحال هستند واسطه‌هایی که این کالاها را به‌دست مصرف‌کنندگان ایرانی می‌رسانند و حتی تجاری که دانسته و ندانسته کالاهای آمریکایی را به سوی ایران سوق می‌دهند و سود خوبی هم از این بازار جوان و بکر عایدشان می‌شود. این اواخر خبر دستگیری سه تن از این تاجران را که به صدور کالاهای حوزه آی تی به ایران مبادرت ورزیده‌اند را شنیده‌ایم.
دستگیری تجار آمریکایی
حدود یک هفته قبل برخی از سایت‌های خبری، در مورد دستگیری سه تن از تجار آمریکایی که در زمینه صدور کالاهای حوزه آی تی به ایران فعالیت می‌کردند، اخباری منتشر کردند.
در خبرها ذکر شده است سه شهروند آمریکایی با ۳۲ مورد اتهام صادرات تجهیزات رایانه‌ای به ایران، تحت پیگیرد قرار گرفته و در نهایت دستگیر شدند.
البته دو تن از این افراد ایرانی‌الاصل بوده و با راه‌اندازی دفتری در امارات به اسم کشور آمریکا به صورت ماهانه، ۳۰۰ هزار دلار تجهیزات رایانه‌ای از طریق این شرکت به ایران صادر کرده‌اند. همچنین یکی دیگر از افراد بیش از هزار رایانه را در ماه آوریل و مه سال گذشته به ایران صادر کرده است.
به گفته فعالان این حوزه و تنی چند از واردکنندگان، اتهام اصلی این افراد این بوده است که به طور مستقیم و با تاسیس دفتری به اسم کشور آمریکا در امارات اقدام به صدور کالاهای حوزه آی تی به ایران کرده‌اند. دولت آمریکا هم اعلام کرده است هیچ کدام از افراد ذکر شده مجوز لازم را برای ثبت دفتر و ارسال کالا به ایران را نداشته‌اند.
سرچشمه این اتفاق
با انتشار خبر دستگیری این سه تاجر آمریکایی، شایعاتی که برخی از فعالان بازار آنها را نزدیک به واقعیت می‌دانند در بازار منتشر شد. یکی از شایعات یا اخبار این است که یک شرکت واردکننده که در زمینه واردات کالاهای کامپیوتری با دو برند سونی و اپل سابقه‌ای طولانی در ایران دارد، تجار آمریکایی را از طریق رابط‌های خود در آمریکا به دولت این کشور معرفی کرده است.
بر اساس اعلام تنی چند از فعالان بازار، این شرکت با توجه به زیاد شدن دست در بازار برای دو برند سونی و اپل و کاهش حاشیه سود این کالاها، از طریق رابط‌های خود در کشور آمریکا ،واسطه‌های صدور این کالاها را به دولت آمریکا معرفی کرده است و باعث بروز این اتفاقات شده است.
تاثیر زودهنگام بر بازار کامپیوتر
با وجودی که مدت کوتاهی (کمتر از یک هفته) است از انتشار این خبر می‌گذرد، می‌توان تاثیر زود هنگام این اتفاق را در بازار کامپیوتر مشاهده کرد.
بر اساس مشاهدات خبرنگار «دنیای اقتصاد» و همچنین اعلام فعالان بازار، طی روزهای اخیر قیمت محصولات برندهای اپل و سونی در حدود ۱۰۰ تا ۱۵۰ هزار تومان افزایش یافته است.
برخی فعالان بازار این افزایش قیمت را با این دستگیری تاجرها در آمریکا مرتبط می‌دانند. بیگی، مدیر فروشگاه «چک سیستم» با تایید خبر رشد قیمت‌ها به دلیل دستگیری سه تاجر آمریکایی گفت، پیش‌بینی می‌شود طی روزهای آینده بازار با کاهش موجودی و رشد قیمت‌ها مواجه شود.
محسن بهنامی یکی از فعالان بازار نیز در این باره گفت: انتشار این خبر باعث شده است قیمت کالاهای دو برند سونی و اپل در حدو۱۰۰ تا ۱۵۰ هزار تومان افزایش یابد و این موضوع رکود بازار را نیز به همراه داشته است.
نادی، مسوول فروش فروشگاه تخت جمشید در پاساژ پایتخت نیز با بیان این مطلب که این احتمال وجود دارد که طی روزهای آینده قیمت سایر برندها هم دستخوش تغییر شود، این رشد قیمت را در مورد برخی از برندها بیش از 150 هزار تومان اعلام کرد.
بازار مستعد برای تاثیر پذیری
اگرچه فعالان بازار دلایل خودشان را برای افزایش ناگهانی قیمت‌ها دارند. ولی به هر حال این رشد ناگهانی قیمت، آن هم یک هفته پس از بروز چنین اتفاقی در آن سوی دنیا کمی غیر منطقی و عجیب به نظر می‌رسد.به همین دلیل است که گروه اندکی از واردکنندگان معتقدند بازار کامپیوتر ما، بازاری مستعد است برای ایجاد تغییرات ناگهانی و غیرمنطقی. به گفته بکائی، عضو هیات‌مدیره شرکت همراه پردازان (اپل ایران) رشد سریع قیمت‌ها تا این حد (100 تا 150 هزار تومان) بسیار غیرمنطقی است و متاسفانه دود اتخاذ این تصمیم اشتباه تنها به چشم مصرف‌کننده می‌رود. وی با اشاره به این موضوع که اکثر کالاهای موجود در بازار محموله‌هایی هستند که طی یک ماه اخیر از گمرک ترخیص شده‌اند، گفت: به نظر می‌رسد فروشندگان در بازار برای رشد قیمت‌ها عجله دارند و از کوچک‌ترین اتفاقی برای افزایش قیمت‌ها استفاده می‌کنند.
وی همچنین در مورد پیش‌بینی برخی از فعالان بازار مبنی بر کاهش موجودی و رشد بیشتر قیمت‌ها در بازار گفت: تمام نیاز بازار ایران توسط این سه شخص تامین نمی‌شد و این کالاها از طریق واسطه‌های دیگر در سایر کشورها وارد بازار داخلی می‌شوند.
پس فعالان بازار نمی‌توانند از این موضوع به عنوان بهانه‌ای برای افزایش بیشتر قیمت‌ها استفاده کنند. بکائی دلیل رشد قیمت محصولات این دو برند را این دانست که در حال حاضر برندهای اپل و سونی در بازار مد شده‌اند و گرایش بیشتر کاربران به سمت این برندها است.
سیامک غنیمی‌فرد، رییس هیات‌مدیره شرکت نقش هم در این باره گفت: پس از انتشار خبر دستگیری سه تن از تجار آمریکایی که دو تن از آنها ایرانی بودند قیمت‌ها در بازار تا حدودی افزایش یافت، ولی این رشد قیمت دلایل دیگری نیز داشت. به گفته وی، نوسانات قیمت ارز آزاد یکی از عوامل رشد قیمت‌ها در بازار است. چرا که سهم بزرگی از بازار آی تی توسط ارز آزاد (غیردولتی) صورت می‌گیرد و این نوسانات باعث تغییرات قیمتی در بازار می‌شود.
وی همچنین با اشاره به این نکته که رشد 150 هزار تومان قیمت‌ها در بازار ظرف روزهای اخیر غیرمنطقی است، گفت: پیش‌بینی می‌شود طی روزهای آینده بازار با رشد قیمت‌ها مواجه شود. چرا که فعلا این اتفاق تنها در حد انتشار یک خبر است. ولی به احتمال زیاد تجار آمریکایی پیگیری دقیق تری در زمینه مرسولات خود به سایر کشورها خواهند داشت تا دچار دردسر نشوند و به این ترتیب حجم موجودی در بازار کشور ما تا حدودی کاهش خواهد یافت و این موضوع هم رشد قیمت‌ها را در پی خواهد داشت.
مهرانی یکی از فعالان بازار که در زمینه عرضه محصولات اپل فعال است نیز گفت: بعید به نظر می‌رسد که رشد قیمت این کالاها طی روزهای اخیر ارتباط مستقیمی به دستگیری تجار آمریکایی داشته باشد و این موضوع بهانه خوبی شده است برای رشد قیمت‌ها در بازار ما. وی همچنین گفت: رابطه‌ای بین باز شدن یک فروشگاه اپل در امارات و این موضوع وجود ندارد و فروشگاه مذکور یک RESELLER است، نه یک APPLE STORE.
ثبت اپل در ایران!
جست‌وجوهای خبرنگار ما نشان دهنده این امر است که چندی پیش فردی به نمایندگی از شرکت اپل برخی از علائم تجاری این برند را به همراه برخی از سر فصل‌های کاری این شرکت آمریکایی در ایران به ثبت رسانده است. مروری بر روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران که در حقیقت مرجع اصلی آگهی‌های ثبت شرکت‌ها است، نشان می‌دهد که در تاریخ و شماره ثبت اظهارنامه علامت ۸۶۰۱۰۱۱۵ـ۸/۱/۱۳۸۶، با نام و نشانی مالک Apple Inc به آدرس Infinite Loop Cupertion, CA ۹۵۰۱۴, US با موضوع نوع کالا و طبقه خدمات مخابراتی از قبیل تامین ارتباطات بی‌سیم به شبکه‌های ارتباطاتی الکترونیک، ارسال پیام به صورت دیجیتال و بی‌سیم، خدمات اخطار، خدمات پست الکترونیک، خدمات تابلوی اعلانات الکترونیک، اجاره تجهیزات مخابراتی و سیستم‌ها و ملزومات آنها، مخابره الکترونیک داده‌های الکترونی، پست الکترونیک، ارتباطات دیجیتال و الکترونیک و مواد تحت کپی رایت به صورت الکترونیک به صورت رمزدار و گشایش رمز، مخابره الکترونیک، نرم‌افزار رایانه‌ای سایرین به وسیله شبکه‌های ارتباطات الکترونیک، مخابرات از راه دور به ثبت رسیده است که مدت اعتبار آن ده سال از تاریخ ۸/۱/۱۳۸۶ الی ۸/۱/۱۳۹۶ است. همچنین چندی پیش نیز نشان تجاری اپل که یک سیب گاز زده است در ایران و از سوی نماینده و وکیل این شرکت ثبت شده است.