با رشد چین و افت آمریکا در صنعت نیمهرسانا رخ داد
رونق بازار تراشه در دوران کرونا
سال گذشته شرکت‌های آمریکایی ۴۷درصد از کل فروش جهانی پردازنده‌ها را به خودشان اختصاص دادند تا همچنان این کشور جایگاه خودش را به‌عنوان خانه بزرگ‌ترین شرکت‌های تولیدکننده پردازنده در اختیار داشته باشد. با این حال اما میزان تولید پردازنده در آمریکا همچنان رو به کاهش است. بر اساس آمار، در سال ۲۰۲۰ تنها ۱۲درصد از تولید تراشه‌ها در کارخانه‌های آمریکا انجام شده، درحالی‌که این رقم در سال ۱۹۹۰ برابر ۳۷ درصد بوده است. «جان نوفر» مدیرعامل بنیاد جهانی صنعت پردازنده در این مورد گفته است: «این اختلاف و تفاوت بدون اقدام دولت آمریکا برای متعادل‌سازی زمین بازی جهان، تشدید خواهد شد. دولت فدرال باید اقدام ضروری در جهت ارائه مشوق‌های مالی به تولیدکنندگان پردازنده داخلی انجام داده و در زمینه تحقیقات این صنعت سرمایه‌گذاری کند تا به این ترتیب آمریکا بتواند از این رشد تقاضا و بازار پررونق فعلی بهره برده و پردازنده‌های بیشتری تولید کند تا علاوه بر بهبود زیرساخت‌ها، اقتصاد ملی هم تقویت شود.»
صنعت پردازنده حالا در جنگ‌تجاری میان چین و آمریکا گرفتار شده است. پکن اعلام و تعهد کرده است که بیش از ۱۶۰ میلیارد دلار برای ایجاد صنعت پردازنده سرمایه‌گذاری کرده و قدرت آمریکا برای ضربه‌زدن به شرکت‌هایی مانند هوآوی به بهانه آسیب به امنیت ملی آن کشور را محدود کند. این تنش به‌خوبی نشان می‌دهد که تولیدکنندگان پردازنده‌های آمریکایی، فرآیند تولید خودشان را برون‌سپاری کرده و به‌طور عمده به شرکت بزرگ تایوانی سازنده پردازنده واگذار کرده‌اند. کارخانه‌های شرکت TSMC در جزیره‌ای در سواحل سرزمین اصلی چین واقع شده‌اند؛ جایی‌که دولت پکن آن را استان مستقل می‌نامد. این کارخانه‌ها اما حالا حلقه مهمی از زنجیره تامین قطعات اولیه برای شرکت‌های بزرگی مانند اپل، کوالکام، انویدیا و کل صنعت تکنولوژی جهان به‌حساب می‌آیند.
درد مشترک خودروسازان
اما شرایط حاکم بر صنعت جهانی پردازنده، تنها دنیای تکنولوژی را تحت‌تاثیر قرار نمی‌دهد، حالا دایره تاثیرگذاری این صنعت بسیار فراتر از بازار محصولات دیجیتال رفته است. در روز سیزدهم ژانویه هوندا، خودروساز ژاپنی اعلام کرد که ناچار است برای مدتی کارخانه‌اش در شهر سویندون در جنوب انگلستان را تعطیل کند. جالب آنجاست که این اتفاق نه به‌خاطر برگزیت یا شیوع ویروس‌کرونا، بلکه به‌خاطر کمبود میکروپردازنده‌های مورد نیاز این شرکت بوده است. شرکت‌های خودروساز دیگر هم شرایط مشابهی را دارند. فولکس واگن که حجم تولید بیشتری نسبت به خودروسازهای دیگر دارد، اعلام کرده است که به‌دنبال شرایط پیش‌آمده، در فصل جاری صد‌هزار خودرو کمتر تولید خواهد کرد. تعجبی هم ندارد؛ مثل هر چیز دیگری- از بانک‌ها گرفته تا ماشین‌آلات کشاورزی- در این روزها خودروها هم نمی‌توانند بدون کامپیوترها کار کنند.
صنعت پردازنده در مسیر رشد انفجاری است. با این اوصاف است که ارزش بازار شرکت‌های تولیدکننده پردازنده در جهان حالا تا ۴ تریلیون دلار رشد کرده که این میزان ۴ برابر بیشتر از ارزش این شرکت‌ها در پنج سال گذشته است. این درحالی است که قیمت سهام شرکت‌های تولیدکننده پردازنده هم در طول همه‌گیری ویروس کرونا به سرعت رشد کرده و کارشناسان معتقدند که این اتفاق به‌خاطر افزایش دورکاری، آموزش از راه دور، رشد خرید کنسول‌های بازی و دستگاه‌های دیجیتال شخصی در سراسر جهان بوده است.
در ماه سپتامبر گذشته شرکت انویدیا که طراح و تولیدکننده پردازنده‌های ویژه گیمینگ و هوش مصنوعی است، اعلام کرد که شرکت بزرگ ARM را خواهد خرید؛ شرکت بریتانیایی که پردازنده‌های تولیدی‌اش تقریبا در همه موبایل‌های هوشمند به‌کار رفته است. این خرید قرار است به قیمت ۴۰ میلیارد دلار انجام شود. در ماه اکتبر هم شرکت AMD که تولیدکننده پردازنده‌های گرافیکی و پردازنده‌های با کاربرد معمول و رایج است، از یک خرید بزرگ دیگر در این صنعت خبر داد. این شرکت اعلام کرد که به‌زودی Xilinx را که تولیدکننده پردازنده‌های قابل‌برنامه‌ریزی است، با قیمت ۳۵ میلیارد دلار می‌خرد.
این درحالی است که سرمایه‌در‌گردش در این صنعت رو‌به‌افزایش است. شرکت سامسونگ تصمیم دارد ۱۰ میلیارد دلار بیشتر روی تجارت پردازنده‌هایش سرمایه‌گذاری کند. در نیمه ژانویه امسال هم شرکت بزرگ تایوانی TSMC از تصمیم خود برای افزایش سرمایه‌گذاری خود از ۲/ ۱۷ میلیارد دلار به ۲۸ میلیارد دلار در سال‌جاری میلادی خبر داد تا به این ترتیب با افزایش ظرفیت تولید خود بتواند جوابگوی تقاضای رو به رشد این بازار باشد. این یکی از بزرگ‌ترین بودجه‌هایی است که یک شرکت خصوصی در سراسر جهان برای افزایش ظرفیت تولید خود صرف کرده است.
حالا دیگر رقابت در صنعت پردازنده که تا سال‌های سال در اختیار غول‌هایی مانند Intel و AMD بود، تغییر ماهیت داده و به سمت شرق نقشه جهان متمایل شده و بازیگرانی نه‌چندان قدیمی اما مهم را هم وارد این جریان کرده است. دامنه تاثیرگذاری صنعت پردازنده هم دیگر تنها به دنیای کامپیوتر و دستگاه‌های دیجیتال شخصی محدود‌نشده و می‌تواند بخش‌ها و صنایع بسیار بیشتری را هم درگیر کند.
