قائم‌مقام کمیسیون سخت‌افزار سازمان نظام صنفی رایانه‌ای:
کنترل‌های فیزیکی برای مقابله با قاچاق کافی نیست - ۲۸ بهمن ۸۶
مریم عسگری
سخت‌افزار شامل تمام قسمت‌های فیزیکی کامپیوتر است که از اطلاعات درون کامپیوتر، عملیاتی که روی این اطلاعات انجام می‌شود و همچنین از نرم‌افزاری که دستوراتی برای انجام وظایف سخت‌افزاری ارائه می‌شود، مجزا است و شامل کیس، صفحه‌نمایش، کی‌بورد، موس، اسکنر، وب‌کم، اسپیکر، مودم و. . . است. کارشناسان حوزه کامپیوتر معتقدند مرز روشن و مشخص بین نرم‌افزار و سخت‌افزار وجود ندارد و این کالاها در ارتباط با یکدیگر پاسخگوی نیاز کاربران هستند. از آنجا که طی ماه‌های اخیر اخبار مختلفی در زمینه نوسانات قیمت این کالاها، قاچاق تجهیزات کامپیوتری و.
مریم عسگری
سخت‌افزار شامل تمام قسمت‌های فیزیکی کامپیوتر است که از اطلاعات درون کامپیوتر، عملیاتی که روی این اطلاعات انجام می‌شود و همچنین از نرم‌افزاری که دستوراتی برای انجام وظایف سخت‌افزاری ارائه می‌شود، مجزا است و شامل کیس، صفحه‌نمایش، کی‌بورد، موس، اسکنر، وب‌کم، اسپیکر، مودم و... است. کارشناسان حوزه کامپیوتر معتقدند مرز روشن و مشخص بین نرم‌افزار و سخت‌افزار وجود ندارد و این کالاها در ارتباط با یکدیگر پاسخگوی نیاز کاربران هستند. از آنجا که طی ماه‌های اخیر اخبار مختلفی در زمینه نوسانات قیمت این کالاها، قاچاق تجهیزات کامپیوتری و... منتشر شده است به سراغ باقر بحری، قائم‌مقام کمیسیون سخت‌افزاری سازمان نظام صنفی، مدیر بخش توسعه شرکت سازگار ارقام و رییس هیات‌مدیره شرکت آگفا رفتیم تا گفت‌وگویی در زمینه وضعیت بازار قطعات سخت‌افزاری و... با وی داشته باشیم که در ذیل ملاحظه می‌کنید.
به عنوان اولین سوال در مورد جایگاه قطعات سخت‌افزاری و وضعیت خرید و فروش آن در بازار داخلی توضیح دهید.
واقعیت این است که کالاهای سخت‌افزاری روز به روز از حالت بنیادی و تخصصی بودن به سوی مردمی و عمومی شدن پیش می‌روند و امروزه کمتر فردی را می‌بینیم که با کامپیوتر و مفاهیم آن آشنایی نداشته باشد.
به عبارتی می‌توان گفت، زمانی بسیار از مردم از کامپیوتر و مفاهیم آن اطلاع چندانی نداشتند؛ اما امروزه کامپیوتر به عنوان یک وسیله که رابط مستقیمی با زندگی تک‌تک مردم دارد به حساب می‌آید و مردم از این کالا استفاده‌های مختلفی می‌کنند.
کامپیوتر امروزه به ابزاری تبدیل شده که هم یک خانم خانه‌دار یا یک کودک با آن گیم‌بازی می‌کند یا از طریق اینترنت خرید می‌کند و هم یک فرد نابغه برای اثبات فرضیه‌هایش از آن کمک می‌گیرد.
به عبارتی کامپیوتر و تجهیزات آن در سبد خانواده مردم وارد شده و باید قبول کنیم که IT نقش کلیدی در زندگی مردم دارد پس توجه ویژه مقامات دولتی را می‌طلبد. چرا که ما در حال حاضر از کشورهای بسیار کوچک منطقه از لحاظ آمادگی الکترونیکی عقب هستیم و این نشان‌دهنده این است که ما استفاده بهینه‌ای از این تجهیزات نمی‌کنیم.
در حالی‌که ایران با ضریب نفوذ ۲۷درصدی در رتبه اول استفاده از اینترنت در خاورمیانه ایستاده، باز هم معتقدید استفاده بهینه از تجهیزات نمی‌شود.
بله درست است ایران با ۱۸میلیون کاربر اینترنت، رتبه اول استفاده از اینترنت در خاورمیانه را به خود اختصاص داده و این نشان دهنده این موضوع است که مردم از اینترنت و کامپیوتر استقبال می‌کنند و این قابلیت را دارند که از این کالاها استفاده بهتری را کنند.
به نظر من باید مسوولان مملکتی درک معینی پیدا کنند که این ضرورت وجود دارد که به IT توجه ویژه‌ای شود. چون بستر اصلی IT در جامعه سخت‌افزار است. پس باید پایه‌های اساسی حضور سخت‌افزار را در جامعه روان‌تر کنیم. به عبارتی باید بتوانیم کالای ارزان قیمت را به‌دست مصرف‌کننده برسانیم و از شفاف‌سازی در عرضه کالا در کشور حمایت کنیم.
در زمینه تولیدات داخلی توضیح دهید و اینکه آیا تولید سخت‌افزار در کشور صرفه اقتصادی دارد؟
مساله‌ای که در حال حاضر به طور جدی مطرح است این است که با توجه به مشکلات عدیده‌ای که در راه واردات این کالاها وجود دارد و همچنین بحث قاچاق کالا و موانع تولید، ساخت این کالاها در کشور چندان صرفه اقتصادی ندارد. این تجربه بارها و بارها در تولید برخی کالاها ثابت شده است. پس ما باید واردات این کالاها را به کشور روان‌تر کنیم و در عرصه‌های دیگر IT مانند خدمات، نرم‌افزار و ... فعالیت داشته باشیم و تلاش کنیم اگر در تولید سخت‌افزاری نمی‌توانیم موفق باشیم در صادرات نرم‌افزار حرفی برای گفتن داشته باشیم.
ما باید تلاش کنیم سطح دسترسی مردم را به IT در کشور بالا ببریم و با توجه به نیروهای فعال و با استعداد داخل کشور و آموزش صحیح آنها باعث اشتغالزایی در کشور شویم و به یک صادرکننده غیرنفتی تبدیل شویم و این ممکن نمی‌شود مگر با این شیوه که امر واردات سخت‌افزار را تسهیل کرده و کالاهایی که ایجاد فکر می‌کند، بدون مشکل وارد کشور کنیم.
نظر قطعی من این است که هرگونه تسهیل در امر واردات سخت‌افزار باعث تسهیل صادرات دانایی به کشورهای دیگر می‌شود؛ چرا که هرقدر روند واردات کالاهای سخت‌افزاری به کشور غیرشفاف، کند و پردردسر باشد، مردم به قاچاق، نیمه قاچاق و روش‌های غیرشفاف رو می‌آورند و این اتفاقی است‌که در حال حاضر شاهد آن هستیم. علت هم این است که مردم به این کالاها نیاز دارند و وقتی کالاهای سخت‌افزاری به سختی وارد کشور می‌شوند، مجبور می‌شوند سراغ راه‌های غیرشفاف بروند.
به نظر شما با تسهیل واردات سخت‌افزار، این مشکل به طور قطع حل می‌شود؟
من اعتقاد دارم بسیار مهم است که مبادی ورودی ما شفاف باشد و با هر نوع قاچاق و شبه قاچاق به شدت برخورد شود.
یک واقعیت مهم را نیز باید قبول کنیم. وقتی جایی نیازی وجود دارد و به دلایلی این نیاز از مبادی رسمی و به طور صحیح رفع نمی شوند یا به عبارتی نمی‌توانیم مسیر واردات را درست تنظیم کنیم، مسیرهای میان‌بر و راه‌های غلط رشد می‌کنند و این به اقتصاد کشور ضربه می‌زند.
به عنوان مثال اتفاقی که اخیرا در زمینه واردات نوت‌بوک و برخی کالاهای سخت‌افزاری افتاد نشان‌دهنده این است که توجه مردم به استفاده از نوت‌بوک افزایش یافته؛ ولی به علت مشکلات موجود برای واردات این کالا واردکنندگان به روش‌های غلط برای واردات این کالا روی آوردند.
پس باید راه‌حل‌هایی پیدا کنیم که این کالاها در کمال سرعت و شفافیت وارد کشور شوند و ما بتوانیم از کانال درست کالاهای IT را وارد کشور کنیم.
من معتقدم ورود هر گونه کالای قاچاق به کشور، تاثیر مخرب و اساسی در رشد و توسعه کشور می‌گذارد. به عبارتی هر نوع دملی که در کشور شکل بگیرد، راه توسعه را می‌بندد و هر نوع شفاف‌سازی و به روزرسانی آگاهی می‌تواند عامل توسعه کشور باشد.
روند واردات سخت‌افزار در حال حاضر در کشور به چه صورت است؟
به عقیده من در حال حاضر واردات سخت‌افزار به کشور با سختی و مشکلات فراوان صورت می‌گیرد و نگاه‌هایی که ایجاد شده و اتفاقات اخیر که در واردات لپ‌تاپ رخ داده این روند را سخت‌تر کرده است.
وقتی یک عده با کم اظهاری به گمرک، قاچاق کالا و روش‌های دیگر باعث می‌شوند کنترل روی واردات شدیدتر شود، سایر واردکنندگان در انجام امور خود دقت بیشتری می‌کنند و گمرک نیز در زمینه ترخیص کالاها کنترل را بیشتر می‌کند که این جریان روند واردات را کند می‌کند.
البته من با کنترل شدید گمرک و دولت مخالف نیستم؛ ولی معتقدم این شیوه‌ها لحظه‌ای هستند و در درازمدت فراموش می‌شوند.
پس ما باید امر واردات را سیستماتیک کنیم و راه‌های واردات را روان کنیم تا بحران از جای دیگر رشد نکند.
آیا بحث تحریم ایران نیز می‌تواند مشکلاتی در زمینه واردات یا قاچاق کالا به وجود آورد؟
ما به هر طریق با تحریم مواجه هستیم و مشکل ما فقط گمرک نیست.
در حال حاضر حمل‌ونقل هوایی و دریایی به سختی صورت می‌گیرد و مشکلات خاص خود را دارد.
به عبارتی ما به راحتی از بسیاری از بخش‌های حمل‌ونقل جهان نمی‌توانیم استفاده کنیم و طبیعتا انبارهای ما آمادگی لازم برای پذیرش حجم بالای بار را ندارند.
از طرفی در انتقال جنس از انبار به بازار نیز دچار مشکلات فراوانی هستیم. زیرا ما فاقد یک سیستم منظم برای واردات و عرضه کالا هستیم و در بخش واردات دچار نقاط ضعف فراوانی هستیم.
ما باید یک سیستم برنامه‌ریزی کنیم که با مفاهیم جهانی سازگار و همسو باشد.
اکثر کالاهای سخت‌افزاری از چه کشورهایی وارد می‌شوند؟
۹۰درصد تولیدات سخت‌افزاری به منطقه آسیای شرقی مانند، چین، مالزی، سنگاپور، هنگ‌کنگ، تایوان و... مربوط می‌شود.
واردات این کالاها به ایران نیز به دلیل سیستم مالی ضعیف و کند کشور به سختی صورت می‌گیرد. یعنی اجناس ابتدا به دبی و از آنجا به ایران فرستاده می‌شود و این موضوع که دبی به عنوان واسطه بین ایران و کشورهای تولیدکننده عمل می‌کند از نقاط ضعف ما است.
خریدها به چه صورتی انجام می‌شود؟
با توجه به مشکل تحریم ایران، بانک‌ها مشکلات اساسی برای شرکت‌های ایرانی در جهت باز کردن LC قائل می‌شوند که این موضوع کار را برای واردکنندگان ایرانی سخت کرده است.
روند قیمت‌ها به چه صورتی است؟
همان‌طور که می‌دانید بازار در وهله اول تحت‌تاثیر روند عرضه و تقاضا است و مسائل مختلفی مانند نوسانات ارزی، تغییرات جهانی نرخ قطعات سخت‌افزاری و نوسانات ارزی روی قیمت‌ها در بازار و عرضه و تقاضای کالاها تاثیر می‌گذارند.
یک مشکل اساسی دیگر که داریم این است که در ایران پیش‌بینی و آمار و اطلاعات معنی چندانی ندارد و بسیاری از واردکنندگان بدون برنامه‌ریزی و با حدس و گمان به تولیدکنندگان سفارش می‌دهند که این موضوع باعث بروز مشکلاتی می‌شود.
گاه نیز صدور یک آیین‌نامه یا بخشنامه باعث می‌شود بسیاری از خریدها متوقف شود، در حالی که به این کالاها در بازار نیاز است در نتیجه کالا در بازار کمیاب و قیمت‌ها افزایش می‌یابد و وقتی مشکل ترخیص حل می‌شود کالاها به یک‌باره وارد بازار شده و قیمت‌ها کاهش می‌یابد که این موضوع نوسانات قیمت را در پی دارد.
در زمینه مقابله با ورود کالاهای قاچاق چه راهکارهایی را توصیه می‌کنید؟
قاچاق فقط یک جریان یک‌سویه نیست که یکسری از کالاها از مبادی غیررسمی وارد کشور شوند، بلکه در‌حال‌حاضر بسیاری از کالاها مانند دارو، گندم، گاز، بنزین و... (هرکالای یارانه‌ای که در کشور وجود دارد) از داخل کشور به کشورهای دیگر قاچاق می‌شود.
به عقیده من، بزرگ‌ترین معضل ایران این است که ایران یک کشور بسیار وسیع و غیرقابل کنترل است و ما نمی‌توانیم با کنترل‌های فیزیکی از ورود کالای قاچاق به کشور جلوگیری کنیم.
ما باید کاری کنیم که قاچاقچی انگیزه‌ای برای قاچاق کالا نداشته باشد و قاچاق کالا برایش صرفه اقتصادی نداشته باشد و این مقدور نیست مگر با تسهیل امر واردات.
در زمینه قاچاق مانیتور به داخل کشور چه توضیحی دارید؟ این کالا در ایران تولید می‌شود و تولیدکنندگان نیز در این زمینه موفق بوده‌اند. چرا شاهد حضور مانیتورهای قاچاق در بازار هستیم؟
مشکل ما این است که ما برای داخل کشور تولید می‌کنیم (تولید محلی) و این بسیار بد است.
ما باید کالایی تولید کنیم که قابلیت صدور داشته باشد. هر چقدر تولید کالای باکیفیت
بیشتر باشد و بتوانیم این کالاها را صادر کنیم سربار قیمت‌ها شکسته می‌شود و طبیعتا می‌توانیم قیمت مناسب‌تری را برای مصرف‌کننده داخلی در نظر بگیریم.
تولیدکنندگان ایرانی مانیتور باید اقدامی انجام دهند تا تولیدکنندگان زیرپله‌ای، که عملیات مونتاژ را در محیط غیراستاندارد انجام می‌دهند، نتوانند کالاهایی مشابه کالای تولیدکنندگان رسمی ایرانی تولید کنند.
وقتی افراد غیرمتخصص می‌توانند در کارگاه‌های غیرمجاز همان کاری را انجام دهند که تولیدکنندگان بزرگ در کارخانه‌های بزرگ انجام می‌دهند نمی‌توان سدی مقابل آنها ایجاد کرد.
البته در این رابطه هم معتقد هستیم باید از تولیدکنندگان حمایت شود تا بتوانند محصولاتی با کیفیتی بالاتر از آنچه اکنون تولید می‌کنند روانه بازار کنند و حتی بتوانند این کالاها را صادر کنند.
در زمینه تعرفه‌های گمرکی آیا به نظر شما تعرفه‌ها منطقی تعیین شده‌اند؟
نرخ تعرفه در حال حاضر در مورد اکثر کالاها معقول است. البته بسیاری از افراد تلاش می‌کنند این نرخ را افزایش دهند. در مورد برخی کالاها تعرفه صحیح اعمال نشده است که در وزارت بازرگانی و دولت این تفکر وجود دارد که تعرفه‌ها را تغییر دهند.
ختم کلام
به عقیده من IT احتیاج به یک همت ملی دارد تا نقش واقعی خود را در توسعه کشور پیدا و ایفا کند.
متاسفانه در کشور ما به این حوزه کم‌توجهی شده است و به جای پرداختن به مسائل اصلی به مسائل حاشیه‌ای توجه می‌شود.
کشور ما برای رشد و توسعه در همه زمینه‌ها احتیاج به نگاه دقیق به مبحث IT دارد. خواهش من از دست‌اندرکاران و بخش‌خصوصی این است که یک همت ملی تشکیل دهند تا در زمینه IT به سطح جهانی برسیم.
ما این پتانسیل را داریم که در ردیف کشورهای اول استفاده از IT و صادرات آن باشیم نه جزو نفرات آخر!
ارسال نظر