واقعیت‌هایی که واقعی نیستند

عاقله ترابی: با پیشرفت روزافزون تکنولوژی هر روز عبارات جدیدی می‌شنویم که به‌مرور از اجزای جدانشدنی زندگی ما می‌شوند. زمان زیادی نگذشته از وقتی که عبارات اینترنت و وای‌فای و امثال آنها را برای نخستین بار می‌شنیدیم و نمی‌دانستیم به چه کار می‌آیند و فکر هم نمی‌کردیم روزی برسد که زندگی بدون آنها برایمان ناممکن شود.

این اصطلاحات و عبارات تمامی ندارد و روز‌به‌روز بر تعدادشان هم افزوده می‌شود. یکی از همین موارد که یکی دو سال می‌شود وارد دنیای تکنولوژی شده است واقعیت افزوده و واقعیت مجازی است. حالا دیگر کمتر کسی را می‌توان یافت که این عبارات را نشنیده باشد. بیشتر شرکت‌های مطرح تکنولوژی تمرکزشان را روی این موضوع گذاشته‌اند و همواره در رقابت با یکدیگرند تا در این حوزه برتری خود را ثابت کنند؛ چراکه حالا دیگر همه به این یقین رسیده‌اند که دنیا به سمت مجازی‌شدن پیش می‌رود و در آینده واقعیت مجازی و صد‌البته واقعیت افزوده است که حرف‌های زیادی برای گفتن دارد. از جمله این شرکت‌ها می‌توان مایکروسافت، اکیولس، سامسونگ، ال‌جی و اچ‌تی‌سی را نام برد. در همین راستا سرمایه‌گذاری‌های کلانی در این زمینه شده است و این امر در حال افزایش است تا حدی که کارشناسان اوایل سال ۲۰۱۶ پیش‌بینی کردند که سرمایه‌گذاری در این حوزه از مرز یک میلیارد دلار هم خواهد گذشت.

براساس اطلاعات ارائه شده، بخش بزرگی از سرمایه‌گذاری انجام‌شده در ابتدای سال جاری میلادی متعلق به مجیک لیپ است که بیش از ۸۰۰ میلیون دلار در حوزه‌ واقعیت افزوده، واقعیت مجازی و فناوری دیگری که Cinematic Reality نام دارد، هزینه کرده است. در این میان، موضوعی که در وهله نخست مهم به نظر می‌رسد تفاوت بین این دو است. واقعیت افزوده (Argumented Reality) و واقعیت مجازی (Virtual Reality) دو دنیای متفاوت با تکنولوژی‌های متفاوت دارند. اگر می‌خواهید بدانید این دو تکنولوژی چه تفاوت‌هایی با هم دارند و اساسا هریک به چه کار می‌آیند در ادامه با ما همراه باشید.

واقعیت مجازی

این تکنولوژی که اصطلاحا با عنوان VR شناخته شده است محیطی را برای کاربر شبیه‌سازی می‌کند که در دنیای واقعیت وجود ندارد. درواقع کاربر با کمک یک هدست یا یک سخت‌افزار می‌تواند خود را در محیطی ببیند که در واقعیت وجود ندارد ولی کاملا حس واقعی را به او القا می‌کند. محیط‌هایی که در واقعیت مجازی وجود دارند بیشتر تصویری هستند اما گاهی هم حسگرهای صوتی یا لمسی دارند. این محیط‌ها اغلب به‌صورت سه‌بعدی یا ۳۶۰ درجه هستند. درواقع همین ۳۶۰ درجه بودن است که باعث جذابیت این فناوری در مقایسه با حالت عادی هنگام مشاهده مانیتور است. کاربر هنگام استفاده از هدست واقعیت مجازی اگر سر خود را بچرخاند محیطی واقعی را در اطراف خود مشاهده می‌کند و با تغییر زاویه سر دقیقا مانند دنیای واقعی به همان میزان تصویر نیز تغییر زاویه پیدا می‌کند، برای نمونه اگر شما سر خود را به سمت بالا بگیرید آسمان را خواهید دید و اگر پایین بگیرید زیر پایتان را خواهید دید و این موضوع را به کاربر القا می‌کند که اکنون دقیقا در همین محیط قرار دارد. در حالی‌که هنگام مشاهده مانیتور اگر سر خود را بچرخانید اشیا و افراد اطراف خود را می‌بینید که شما را از آن فضا به بیرون می‌کشاند.

نمونه ساده این تکنولوژی هدست‌هایی است که در برخی مکان‌های تفریحی توریستی می‌توان مشاهده کرد. در این نوع هدست‌ها اغلب برای ایجاد هیجان در کاربر از واقعیت مجازی ترن هوایی استفاده می‌کنند و کاربر با استفاده از این هدست می‌تواند خود را در پیچ‌وخم‌های پر فراز و نشیب ترن هوایی ببیند و ای دیدن تا حدی واقعی است که شخص اگر ایستاده باشد در پیچ‌های شدید تعادلش را از دست می‌دهد. یکی از اولین شرکت‌هایی که قدم در این حوزه گذاشت Oculus بود که به دنبال تجربه در حوزه هدست‌های واقعیت مجازی رفت. این شرکت تلاش‌های بسیاری در این زمینه کرده است؛ برای نمونه کاربران با استفاده از اپلیکیشن Oculus Cinema می‌توانند فیلم مورد علاقه خود را روی یک پرده بزرگ مجازی تماشا کنند. درواقع از این طریق کاربر خود را درون فیلم و میان افکت‌های صوتی و تصویری فیلم می‌بیند. شرکت گوگل هم با هدست‌های واقعیت مجازی مقوایی طرفداران زیادی برای خود پیدا کرد. این هدست‌‌های مقوایی که در سال ۲۰۱۴ رونمایی شد و در زمان خود نوآوری جالب توجهی به شمار می‌رفت به این صورت بود که باید گوشی هوشمند را در آن می‌گذاشتید و جعبه مقوایی را دربرابر چشمانتان قرار می‌دادید. سپس با استفاده از اپلیکیشن مربوط به این کار تجربه‌ هدست واقعیت مجازی برای شما شبیه‌‌سازی می‌شد. به این ترتیب گوگل این امکان را فراهم کرده بود که شما با استفاده از یک مقوا خودتان هدست واقعیت مجازی بسازید و از آن لذت ببرید.

پس از آن به‌مرور هدست‌های دیگری پا به عرصه گذاشتند و با اینکه هنوز آن‌طور که باید به رشد مقبول خود نرسیده‌اند و عیب و ایرادهایی دارند اما همچنان تولید‌کنندگان و محققان در تلاش هستند تا با رفع این اشکالات محصولی قابل قبول برای کاربران و طرفداران خود عرضه کنند. یکی دیگر از جذابیت‌هایی که این هدست‌ها فراهم کرده‌اند در دنیای ورزش است؛ شما با استفاده از این هدست‌ها می‌توانید هنگامی‌که در خانه نشسته‌اید حضور در محیط استادیوم را تجربه کنید و به تشویق تیم مورد علاقه‌تان بپردازید. همچنین شما می‌توانید با کمک این هدست‌ها در کنسرت‌هایی شرکت کنید که می‌خواهید بروید و به هر علتی شرایط حضور فیزیکی در آنها را ندارید. جدا از سرگرمی، یکی از مواردی که استفاده چشمگیری از این هدست‌های واقعیت مجازی دارد در حوزه فضانوردی است. همان‌طور که می‌دانید ناسا در سال‌های اخیر تلاش‌های بسیاری کرده و می‌کند تا زندگی بشر را در سیاره‌های دیگر فراهم آورد. این دانشمندان در راستای رسیدن به اهداف خود به دنبال تکنولوژی واقعیت مجازی هستند تا بتوانند از طریق آنها روبات‌ها را روی مریخ کنترل کنند و به راه‌های بهتری برای حضور انسان در این مناطق دست یابند.

واقعیت افزوده

حالا که به آگاهی کافی درباره واقعیت مجازی رسیدیم به سراغ واقعیت افزوده می‌رویم. این تکنولوژی برخلاف ظاهرش با واقعیت مجازی تفاوت بسیار و البته تکنولوژی پیچیده‌تری هم دارد. واقعیت افزوده به کاربر این امکان را می‌دهد تا در دنیای واقعی دنیای مجازی را تجربه کند. به این صورت که محتوای شبیه‌سازی‌شده به دنیای واقعی فرد افزوده می‌شود. در واقعیت افزوده اطلاعاتی مانند تصویر یا متن به دنیای واقعی و محیط اطراف اضافه می‌شود که البته همین موضوع باعث ایجاد محدودیت‌هایی برای شرکت‌های تولید‌کننده می‌شود و باعث شده که این فناوری هنوز آن‌طور که باید رشد جالب توجهی نکند. بهترین نمونه برای واقعیت افزوده بازی مشهور پوکیمون‌گو است که چندی است سر و صدای زیادی به پا کرده است. یکی از بزرگ‌ترین علل محبوبیت این بازی همین استفاده از فناوری واقعیت افزوده است. شما در حین بازی در دنیای واقعی خود هستید و همین‌طور که در خانه یا خیابان قدم می‌زنید موجوداتی را می‌بینید که به محیط اطرافتان اضافه شده‌اند.

یکی از شرکت‌هایی که در زمینه واقعیت افزوده فعالیت بسیاری کرده و در تلاش است تا رقبا را کنار بزند مایکروسافت است. این شرکت با هدست معروف خود با عنوان HoloLens سعی دارد این تکنولوژی را به کار بگیرد. هدست هولولنز و دیگر هدست‌های واقعیت افزوده با هدست‌های واقعیت مجازی مانند Oculus یک تفاوت بزرگ دارد و آن این است که شما در هدست واقعیت افزوده محیط اطراف خود را می‌بینید و اگر مثلا کسی کنار شما ایستاده باشد او را می‌توانید ببینید ولی زمانی‌که هدست واقعیت مجازی را در چشم خود دارید دیگر هیچ ‌چیزی از محیط اطراف خود نمی‌بینید و هرآنچه در نرم‌افزار برای شما طراحی شده در مقابل چشمانتان قرار می‌گیرد. در حالی‌که در هدست واقعیت افزوده کاربر می‌تواند حین استفاده از هدست نه‌تنها محیط اطراف خود را ببیند بلکه با آن ارتباط برقرار ‌کند.

عینک گوگل نیز که چند سالی است از ظهور آن می‌گذرد یکی دیگر از نمونه‌های واقعیت افزوده است. با استفاده از این عینک صفحه‌نمایشی در مقابل چشمان کاربر ظاهر می‌شود که در آن اطلاعاتی از قبیل آب‌وهوا و وضعیت ترافیک ظاهر می‌شود. گوگل اولین نسخه از عینک هوشمند خود را در سال ۲۰۱۲ عرضه کرده و نسخه جدید آن را با امکانات و طراحی متفاوت روانه بازار کرده است که با عبارت OK Glass فرمان صوتی می‌گیرد. سپس کارهایی که می‌توان انجام داد در قالب یک لیست در برابر چشمان شما ظاهر می‌شود که با بالا و پایین کردن سر می‌توانید روی منوها اسکرول کنید. برای مثال اگر بپرسید که ارتفاع برج ایفل چقدر است علاوه بر اینکه می‌گوید ۳۲۴ متر، عکس آن را در مقابل چشمان شما می‌آورد. همچنین شما هنگام کار با این عینک می‌توانید دست خود را در چهار جهت روی دسته عینک بکشید و به این ترتیب روی منوها حرکت کنید.

اپلیکیشن مربوط به این عینک My glass نام دارد که هم برای اندروید و هم برای آی‌او‌اس عرضه شده است. یکی دیگر از شرکت‌هایی که پا به عرصه عینک‌های واقعیت مجازی گذاشته است Epson نام دارد. عینک‌های اپسون از نمایشگرهای OLED ساخته شده‌ است. این عینک از پردازنده‌ چهار هسته‌ای اتم X۵ اینتل و اندروید ۵.۱ به‌عنوان سیستم‌عامل استفاده می‌کند. این محصول عنوان سبک‌ترین عینک واقعیت افزوده را به خود گرفته است. به‌طور کلی باید گفت این واقعیت‌هایی که هم هستند و هم نیستند آینده دنیا را در اختیار خود خواهند گرفت. با اینکه این تکنولوژی هنوز آن‌طور که باید رشد چشمگیری نکرده، شکی نیست که در آینده‌ای نه‌چندان دور جزئی از زندگی همه ما خواهد شد. دیری نمی‌پاید که با عرضه گسترده این سخت‌افزارها از سوی اغلب شرکت‌های تولیدکننده قیمت آن هم به حدی می‌رسد که برای همه در دسترس خواهد بود و مانند بسیاری موارد دیگر در دنیای تکنولوژی روزی خواهد رسید که برایمان عجیب است که چطور در گذشته بدون این فناوری زندگی می‌کردیم.