اقتصاد سبز در گرو تکنولوژی‌های جدید

ندا لهردی: همچنان که تکنولوژی رشد می‌کند، دامنه نفوذش در بخش‌های مختلف را هم گسترش می‌دهد. به این ترتیب است که این روزها رد پای تکنولوژی را در صنایع و حوزه‌های مختلف می‌بینیم. باتری‌ها اما همیشه جزئی ثابت و جدانشدنی از صنعت دیجیتال بوده‌اند؛ موضوعی که همیشه دغدغه فعالان محیط زیست بوده است. خودروهای الکتریکی و تکنولوژی‌های وابسته به آن یکی از آخرین پدیده‌های جدید تکنولوژی است که می‌تواند خودروسازی و البته تا حد چشمگیری محیط‌زیست را تحت تاثیر خود قرار بدهد.

باتری ارزان‌قیمت Powerwall که از سوی شرکت Tesla معرفی شده است، نسل جدیدی از باتری است که یکی از آخرین پیشرفت‌ها در این حوزه است و می‌تواند تحولی بزرگ در این زمینه ایجاد کند. این در حالی است که پیشرفت‌هایی در زمینه تولید باتری‌های آلومینیوم یونی هم اتفاق افتاده است که احتمالا باعث می‌شود این نوع باتری‌ها ساختاری ایمن‌تر، سبک‌تر و ارزان‌تر از باتری‌های لیتیوم یونی شرکت Tesla و اغلب شرکت‌های دیگر تکنولوژی و تولیدکنندگان خودروهای الکتریکی داشته باشند.این پیشرفت‌ها به دو دلیل وجود دارند؛ اول اینکه هزینه ذخیره انرژی در باتری‌ها به طرز قابل توجهی در حال کاهش است. این روند باعث می‌شود خودروهای الکتریکی و باتری‌های هوشمند خانگی ارزان‌تر شده و راحت‌تر و بیشتر در دسترس افراد قرار بگیرند. دومین دلیل این است که تکنولوژی‌های سبز ارزان‌قیمت می‌توانند گذار و تغییر به یک اقتصاد سبزتر را به روندی راحت‌تر و سریع‌تر از آنچه تا به حال تصور می‌کردیم، تبدیل کند.

گزینه‌های صنعتی موثر

این پیشرفت‌های تکنولوژیک و اغلب شور و هیجاناتی که اطراف آنها وجود دارد، ایده‌هایی را برای حل مشکلات محیط زیستی مانند تغییرات آب و هوایی که در درجه اول یک مورد اصلاحی تکنولوژیکی است، می‌دهد. این کاربرد اما یک استراتژی فوق صنعتی‌سازی را ترغیب می‌کند که تکنولوژی و صنعت آن را برای حل مشکلات مربوط به تغییرات آب و هوایی و از طریق بهره‌وری منابع، کاهش زباله و ضایعات و کنترل آلودگی هوا برای حل مشکلات مربوط به تغییرات آب و هوایی به همراه می‌آورند. در این زمینه، اقتصاد سبز به‌عنوان یک موج قریب‌الوقوع اقتصاد مبتنی بر تکنولوژی سبز معرفی می‌شود.با این حال لازم است چشم‌انداز موج اقتصاد سبز در طول یک شرایط اجتماعی و محیطی گسترده‌تر مورد بررسی قرار بگیرد که منجر به حل مشکلات بسیار پیچیده‌تر می‌شود. بگذارید خودروهای الکتریکی را به‌عنوان یک مثال بررسی کنیم. آسیب‌های زیست محیطی خودروهای الکتریکی یا غیر الکتریکی تا حدودی ناشی از این حقیقت است که صنعت خودرو هر سال بیش از ۳ میلیون تن قراضه و ضایعات تولید می‌کند. در سال ۲۰۰۹ تنها در ایالات‌متحده آمریکا ۱۴ میلیون خودرو قراضه و اسقاط شدند.انتظار می‌رود تعداد خودروهای در حال کار در جهان از رقم فعلی ۸۹۶ میلیون دستگاه به ۲/ ۱ میلیارد دستگاه تا سال ۲۰۲۰ برسد. زیرساخت‌های مرتبط با رشد خودروهای مورد استفاده به خصوص جاده‌ها هم کمک بزرگی به تخریب اکوسیستم‌ها می‌کند و مسلما هزینه‌های اجتماعی مهمی هم دارد. وسایل نقلیه الکتریکی به خاطر مجهز بودن به موتور احتراق داخلی، بهبود قابل توجهی در انتشار گازهای گلخانه‌ای ایجاد می‌کنند. البته این بهبود و پیشرفت تا حد زیادی به تولید الکتریسیته و برق سبز وابسته است. یک خودروی الکتریکی با متوسط تولید برق اروپایی، در طول چرخه عمر خود احتمالا پتانسیل گرمای جهانی را تا ۲۰ درصد کاهش می‌دهد. این میزان ناچیز نیست، اما انتشار گازهای گلخانه‌ای را هم به صفر نزدیک نمی‌کند. در دیدگاه بزرگ‌تر، گازهای گلخانه‌ای که یک خودروی الکتریکی در چرخه عمرش منتشر می‌کند، از طبیعت مشتاقانه و پررونق تولید باتری و فرآیندهای معدنی مرتبط با آن می‌آید. در واقع سوالاتی درباره تولید باتری و کاهش و تقلیل منابع وجود دارد، اما شاید نگرانی بیشتر از تاثیرگذاری استخراج لیتیوم و دیگر مواد لازم برای همراهی با اقتصاد رو به رشد باتری است که می‌تواند سلامت کارگران و جوامع درگیر در این شبکه تولید جهانی را تهدید کند.

فرآیندهای مربوط به تولید باتری‌های لیتیومی ممکن است تاثیرات مختلفی در ایجاد مشکلات تنفسی، ریوی و عصبی داشته باشد. آلودگی ناشی از استخراج گرافیت در چین منجر به گزارش‌های مختلفی از باران‌های گرافیتی شده است که به طرز چشمگیری کیفیت آب و هوای محلی را تحت تاثیر خود قرار می‌دهد. تولید تکنولوژی‌های سبز تناقضات جالب زیادی را میان مزایای محیطی از نظر کاربرد در مقابل هزینه‌های انسانی و محیطی در پایان تولید، ایجاد می‌کند. شهر «بودینگ» که در جنوب و شرق پکن در چین قرار دارد به‌عنوان سبزترین شهر جهان یا تنها شهر کربن مثبت جهان شناخته می‌شود. این نام‌گذاری به خاطر آن است که بودینگ تعداد بسیار زیادی توربین‌های بادی و سلول‌های خورشیدی برای ایالات متحده آمریکا و اروپا تولید می‌کند و حدود ۱۷۰ شرکت فعال در زمینه سوخت‌های جایگزین در آن قرار دارند. با این حال شهر بودینگ در سال ۲۰۱۴ به‌عنوان آلوده‌ترین شهر چین لقب گرفت تا در نهایت گزارش‌ها نشان بدهند که کیفیت هوا در چین باعث مرگ ۲/ ۱ میلیون نفر در سال می‌شود. این اتفاقات به تصمیم‌گیری درست یا ایجاد کارگروه‌های سیاست‌گذاری برای آینده‌ای سبزتر نیاز دارد.

مشکلات جدید از راه‌حل‌های جدید

ما باید از تغییر به سمت خودروهای سبزتر و باتری‌های هوشمند خانگی ارزان‌قیمت استقبال کنیم و هیجان‌زده بشویم، اما در روند آغاز حل چالش‌های تکنولوژیک مربوط به تغییرات آب و هوایی باید تضمین کنیم که همزمان در حال ایجاد مشکلات زیست محیطی نیستیم؛ به خصوص برای کارگرها و جوامعی که معمولا نادیده گرفته می‌شوند. واکنش ما به تغییرات آب و هوایی باید بیشتر از اصلاحات و تغییرات تکنولوژیکی به تنهایی باشد. ما دلیل می‌آوریم که تغییر به سمت اقتصاد سبز به اقدامات اصلاحی سیاسی اجتماعی از طریق آموزش مهارت‌ها، مشارکت کارگران و گرد هم آوردن سازمان‌ها، اتحادیه‌ها و کسب و کارهای محیط‌زیستی در کنار دولت، نیاز دارد. در واقع، جهان کاری محیطی مهم و حیاتی برای کاهش گازهای گلخانه‌ای است؛ آمارها در این زمینه نشان می‌دهند که ۸۰ درصد از انتشار کربن در اروپا مرتبط به محیط‌های کاری است. همچنان که ما تکنولوژی‌های نوظهور سبزتر را به‌کار می‌گیریم، باید نگاه مان را فراتر از باتری‌های هوشمند خانگی Powerwall یا خودروهای الکتریکی پارک شده در پارکینگ خانه‌مان ببریم تا بتوانیم تضمین کنیم که تغییرات زیست محیطی و اجتماعی که قرار است تکنولوژی‌های سبز آنها را به وجود بیاورند، وهم و خیال نیستند.

منبع: مجمع جهانی اقتصاد