حمید بابادی نیا

عضو هیات مدیره سازمان نظام صنفی رایانه ای استان تهران

این روزها سفرهای دوره‌ای بین ایران و کشورهای اروپایی آغاز شده است. بر همین اساس چندی پیش رئیس‌جمهوری کشورمان با رئیس‌جمهوری فرانسه دیدار کرد و طی همین دیدارها هم شرکت‌های فرانسوی به‌طور مستقیم برای عقد قراردادهای تجاری با ایران وارد مذاکره شدند. در این دیدارها اما طیف گسترده‌ای از قراردادها متوجه آن دسته از شرکت‌های آمریکایی بود که به واسطه نمایندگی شرکت‌شان در اروپا با ایران وارد مذاکره با ایران شدند. این دسته از شرکت‌ها به‌عنوان بزرگ‌ترین کشورهای واردکننده و انتقال تکنولوژی به وسیله واسطه با ایران طرف قرارداد می‌شوند و در همین روند منافع کشور واسط نیز تامین می‌شود. به‌طور مثال در حوزه‌ آی‌تی شرکت اچ پی با نماینده اروپایی‌اش از سوی این کمپانی با ایران وارد مذاکره شده است.

ایران کشوری ۸۰ میلیونی است که به‌عنوان قطب اقتصادی، نظامی و سوق‌الجیشی در منطقه خاورمیانه مطرح است و همین مزایا موجب می‌شود که شرکت‌های بزرگ فناوری و بازرگان‌ها به‌صورت مستقیم وارد مذاکره با ایران شوند نه اینکه شرکت‌های بزرگ آمریکایی با غرور آمریکایی شان به واسطه کشورهای انگلیس یا فرانسه با ایران مذاکره کنند. در این زمینه وزارت صنعت باید با سنجش شرایط موجود تصمیم بگیرد در صورت بروز چنین رفتاری از سوی شرکت‌های آمریکایی محدودیت‌هایی برای طرف‌های مذاکره که به‌عنوان نماینده اروپایی با ایران تجارت می‌کنند، قائل شود، چراکه این موضوع خواسته اکثریت فعالان صنف‌ آی تی است. با این وضعیت هزینه تمام شده برای مصرف‌کننده بالا می‌رود و کالا با چرخیدن دوباره دراروپا به بازار ایران می‌رسد و همچنین عقد قرارداد با یک کشور واسط موجب می‌شود که کشور طرف قرارداد متعهد به آنچه در قوانین شرکت در کشور مبدا است، نباشد و در این مسیر بسیاری از تعهدها زیرپا گذاشته شود.در چنین شرایطی این سوال مطرح است که اگر قرار باشد بازار ایران با طیف گسترده‌ای از نمایندگان و واسطه‌ها مواجه شود چه لزومی به قرارداد جدید هست؟ چراکه ما در ۳۷سال گذشته مشکلی از نظر تجارت با دیگر کشورها به وسیله واسطه‌ها نداشتیم. بنابراین شرط لازم این است که استراتژی وزارت صنعت، معدن و تجارت در عقد قرارداد با شرکت‌ها بی‌واسطه بودن آنها باشد، چراکه با وجود رفع تحریم‌ها دیگر زمان واسطه‌گری به سر رسیده است.

بهتر این است که شرکت‌های آمریکایی پیش از هرچیز مشکل را با دولتشان برطرف کنند و بعد وارد مذاکره با دولت ایران شوند چراکه تازمانی‌که این مشکل برطرف نشود این اجازه به بازرگانان اروپایی داده می‌شود که با نام واسطه وارد بازار ایران شوند درحالی‌که در این موقعیت مثبت نباید امتیاز از دست داد بلکه باید امتیاز گرفت. دیگر کشورها هم باید بپذیرند که تحریم تمام شده است. هم اکنون اروپایی‌ها در ۵۰ تا ۶۰ درصد از مذاکرات تجاری شان به‌صورت مستقیم و در ۵۰ درصد دیگر برای کمپانی‌های آمریکایی وارد مذاکره می‌شوند. بهتر است تا زمانی‌که کار به نتیجه نهایی نرسیده این محدودیت از سوی وزارت صنعت برای این کشورها ایجاد شود که اگر قرار است وارد مذاکره شوند به‌صورت مستقیم بیایند و به قوانین تجارت بین‌الملل ایران احترام بگذارند؛ چراکه نه برای بازرگانان و نه مصرف‌کننده نهایی در ایران خرید کالای آمریکایی با واسطه اروپا پذیرفتنی نیست.