دولت جدید افغانستان در حوزه سیاست‌های داخلی و خارجی در چه جهتی حرکت خواهد کرد؟
برنامه‌های سه نامزد اصلی انتخابات ریاست‌جمهوری
مترجم: احسان آذری‌نیا در سال جاری میلادی، دو رویداد مهم در افغانستان قابل توجه است که یکی از آنها انتخابات ریاست‌جمهوری است که امروز برگزار می‌شود و نقشی بزرگ در شکل‌گیری آینده این کشور از جنبه‌های مختلف خواهد داشت. شکل‌گیری دولت جدید و جهت‌گیری‌های آن در حوزه اصلاحات اقتصادی، مبارزه با فساد و استفاده از ظرفیت‌های بالقوه تعیین خواهد کرد که تا چه حد می‌توان به پیشرفت اقتصادی افغانستان امیدوار بود. رویداد مهم دیگر که تا پایان سال جاری صورت خواهد گرفت خروج نیروهای خارجی از این کشور و سپرده شدن کامل امور امنیتی به نیروهای افغان است.
مترجم: احسان آذری‌نیا در سال جاری میلادی، دو رویداد مهم در افغانستان قابل توجه است که یکی از آنها انتخابات ریاست‌جمهوری است که امروز برگزار می‌شود و نقشی بزرگ در شکل‌گیری آینده این کشور از جنبه‌های مختلف خواهد داشت. شکل‌گیری دولت جدید و جهت‌گیری‌های آن در حوزه اصلاحات اقتصادی، مبارزه با فساد و استفاده از ظرفیت‌های بالقوه تعیین خواهد کرد که تا چه حد می‌توان به پیشرفت اقتصادی افغانستان امیدوار بود. رویداد مهم دیگر که تا پایان سال جاری صورت خواهد گرفت خروج نیروهای خارجی از این کشور و سپرده شدن کامل امور امنیتی به نیروهای افغان است. کاهش تعداد نیروهای خارجی در افغانستان نیز بر وضعیت اقتصادی این کشور تاثیری بزرگ خواهد داشت.
طی یک دهه اخیر، برخی تحولات مثبت اقتصادی در افغانستان صورت گرفته است، اما وضعیت اقتصاد این کشور همچنان نامطلوب است. وابستگی به کمک‌های مالی خارجی یکی از مهم‌ترین نقاط ضعف اقتصاد افغانستان است. به اعتقاد کارشناسان با اینکه افغانستان نتوانسته از فرصت‌های موجود در 12 سال گذشته حداکثر استفاده را داشته باشد، اما با این وجود اقتصاد این کشور از رشد و ثبات نسبی برخوردار است، اما توانایی دولت جدید که قدرت را در این کشور به دست خواهد گرفت عاملی مهم است. افغانستان می‌تواند با جذب سرمایهگذاریهای خارجی به‌ویژه منطقهای در سال جاری میلادی و بعد از آن، بحرانهای اقتصادی احتمالی را رفع و در مسیر پیشرفت حرکت کند. افغانستان از نظر معادن و منابع طبیعی، کشوری غنی است و می‌تواند با جذب سرمایه‌گذاری کشورهای منطقه مانند چین، روسیه، هند و ایران در این بخشها نیز درآمد خود را افزایش داده و با سرمایه‌گذاری در حوزه معادن مختلف، تعداد کافی فرصت‌های شغلی برای جمعیت عظیم بیکاران به‌وجود آورد.
تصور تیترهای منفی درباره انتخابات ریاست جمهوری افغانستان چندان دشوار نیست. برخی نامزدهای این انتخابات تلاش کرده‌اند این دیدگاه را در بین غربی‌ها به‌وجود آورند که تنها اگر در مسیر انتخابات تقلب صورت‌گیرد، آنها نمی‌توانند به دور دوم انتخابات راه پیدا کنند. در حقیقت به نظر می‌رسد عمدا تلاش می‌شود پای غربی‌ها به این انتخابات باز شود؛ حال واقعیت‌ها هر چه باشد.
انتقال آرام و صلح‌آمیز قدرت به رئیس‌جمهور جدید که به‌طور فراگیر مورد تایید مردم این کشور قرار دارد و مشروع دانسته می‌شود، به دلایل مختلف ضروری است: حفظ ثبات افغانستان در آینده، حفظ حمایت از افغانستان در کشورهای خارجی فعال در کمک‌های مالی، سیاسی و... در این کشور و درنهایت دستیابی به یک هدف بزرگ استراتژیک یعنی جلوگیری از گسترش تروریسم و تبدیل شدن این کشور به پایگاهی برای اقدامات گروه‌های تروریستی. اما در این میان تضمین حرکت این کشور در مسیر توسعه اقتصادی و مبارزه با فساد مالی عاملی است که به دستیابی به اهداف سه گانه بالا کمک می‌کند و می‌توان آن را بنیان تحقق این اهداف دانست.
انتقال مسالمت‌آمیز و عاری از تقلب قدرت به رئیس‌جمهور و دولت جدید در انتخابات یک هدف مهم است؛ زیرا تنها در این حالت دولت جدید مشروعیت لازم را در بین مردم این کشور و جهان خواهد داشت و می‌تواند در مسیر اصلاح ساختارهای معیوب اقتصادی، مبارزه با فساد مالی و سوءمدیریت و پیشرفت اقتصادی حرکت موثر داشته باشد.
پیش‌بینی شده سه نامزد یعنی عبداله عبداله، وزیر خارجه پیشین افغانستان، زلمی رسول و محمد اشرف غنی، وزیر دارایی پیشین این کشور بیشترین شانس پیروزی در انتخابات را داشته باشند. غنی و رسول مانند حامد کرزی جزو پشتون‌ها یعنی بزرگ‌ترین گروه قومی در افغانستان هستند؛ اما دکتر عبداله عبداله جزو تاجیک‌ها یعنی دومین اقلیت قوی افغانستان است؛ اکثر فرماندهان نظامی افغانستان جزو این گروه قومی هستند. در ادامه به بررسی ویژگی‌های هر یک از این سه نامزد می‌پردازیم.
دکتر عبداله عبداله. عبداله عبداله که در انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۰۹ افغانستان رقیب حامد کرزی بود نقاط قوت زیادی دارد. او در دوران‌های پرحادثه افغانستان در دهه‌های ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰ در داخل افغانستان یا نزدیک به این کشور بوده و برای مدتی به‌عنوان مشاور سیاسی ائتلاف شمال و احمد شاه مسعود، رهبر معروف مجاهدین فعالیت کرده است. او حامی سرسخت اصلاحات سیاسی است و معتقد است زنان باید در صحنه‌های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی جامعه حضوری گسترده داشته باشند. میزان هواداری از او به‌ویژه در بخش‌هایی از کشور که تاجیک‌ها زندگی می‌کنند و وضعیت امنیتی مناسب است، بالاست. در برخی بخش‌های پشتون نیز او هوادارانی دارد. وضعیت مساعد امنیتی در بخش‌های تاجیک میزان مشارکت هواداران او را بالا می‌برد و شانس او را برای پیروزی در انتخابات افزایش می‌دهد. وی در سخنرانی‌های انتخاباتی خود وعده داده اصلاحات سیاسی و اقتصادی را در اولویت برنامه خود قرار دهد و به ویژه با فساد مالی مبارزه کند.
اگر چه افغان‌ها کمتر از عراقی‌ها یا مردم سوریه قومیت‌گرا و دسته دسته هستند اما این سنت قدرتمند در افغانستان وجود داشته که یک پشتون باید رئیس‌جمهور باشد. دکتر عبداله عبداله همچنان یک نامزد تاجیک تلقی می‌شود اگر چه او از طرف پدر پشتون محسوب می‌شود. با توجه اینکه او مدتی در کنار نیروهای ائتلاف شمال با طالبان جنگیده است پیروزی‌اش در انتخابات ریاست جمهوری از دید پاکستان چندان مطلوب نیست و ممکن است این کشور حمایت خود از طالبان را افزایش دهد.
اشرف غنی: اشرف غنی سال‌های زیادی را در غرب سپری کرده و پس از سرنگونی حکومت طالبان به افغانستان بازگشته است. طی سال‌های اخیر او یک شخصیت مهم در دولت افغانستان بوده و می‌توان گفت اشرف غنی بهترین اقتصاددان دولت حامد کرزی بود. برای دورانی که نیروهای خارجی از این کشور خارج می‌شوند و ممکن است وضعیت اقتصادی افغانستان وخیم‌تر شود اشرف غنی توانایی‌های علمی لازم برای سامان دادن به شرایط اقتصادی را دارد. او طی ماه‌های اخیر توانسته تلاش‌های موفقیت‌آمیزی برای جلب هواداران انجام دهد. اما او نقاط ضعفی هم دارد. بسیاری از تحلیلگران نگران این هستند که جهت‌گیری‌های سیاسی اشرف غنی اجازه ندهد او با مراکز اصلی قدرت در افغانستان همکاری کند. چالش اصلی اشرف غنی این است که او ژنرال عبدالرشید دوستم را که یک ازبک است به عنوان معاون اول رئیس‌جمهور انتخاب کرده است (این اقدام بدون تردید برای جلب رای ازبک‌ها صورت گرفته است). عبدالرشید دوستم یک جنایتکار جنگی محسوب می‌شود و بسیاری از پشتون‌ها مخالف او هستند. نقطه ضعف دیگر اشرف غنی این است که در اطرافیان خود هیچ شخصیت تاجیکی ندارد و از دید برخی یک فرد ضد تاجیک محسوب
می‌شود.
زلمی رسول: زلمی رسول بخش بزرگ از زندگی خود را در ایتالیا گذرانده و تا سال پیش وزیر خارجه افغانستان بود یعنی سمتی که عبداله پیش‌تر در دولت حامد کرزی به عهده داشت. بزرگ‌ترین نقطه قوت او این است که وی نامزدی محسوب می‌شود که پیروزی‌اش در انتخابات کمترین احتمال ایجاد تغییرات عمیق را در بر خواهد داشت. از این نظر، او برای مرکز قدرت و بازیگران صحنه‌های سیاسی و اقتصادی افغانستان نه تنها یک تهدید محسوب نمی‌شود بلکه عاملی برای حفظ شرایط کنونی تلقی می‌شود. از دید مردم عادی افغانستان هم که تغییرات مداوم زندگی شان را دچار اختلال کرده زلمی رسول عاملی برای ثبات است. اطرافیان او در انتخابات افرادی مشهور و از قومیت‌های مختلف هستند که می‌توانند رای اقوام گوناگون را برای او جذب کنند.
اما زلمی رسول نیز مانند دو نامزد دیگر نقاط ضعفی دارد. برای مثال، او برای مقابله با مشکلاتی که در برابر این کشور قرار دارد به اندازه کافی قدرتمند محسوب نمی‌شود. او اخیرا وارد رقابت‌های انتخابات ریاست جمهوری شده و نامزد مورد نظر حامد کرزی تلقی می‌شود. به ویژه آنکه عبدالقیوم برادر حامد کرزی اخیرا از رقابت در این انتخابات به نفع زلمی رسول انصراف داده است. این به آن معنا است که احتمالا کرزی نفوذ قابل ملاحظه‌ای بر دولت رسول خواهد داشت و او علیه فساد مالی و سوء مدیریت مبارزه قاطعی نخواهد کرد.
همچنین این نگرانی به‌وجود خواهد آمد که پیروزی رسول حاصل تقلب دولت کنونی در انتخابات است. این در حالی است که بررسی‌ها نشان می‌دهد رسول در بخش‌های وسیعی از افغانستان مورد حمایت مردم است.
سهم بخش‌های مختلف از اقتصاد افغانستان
هر یک از سه نامزد معرفی شده در اینجا می‌توانند رئیس‌جمهوری مناسب برای افغانستان باشند. در حقیقت پیروزی هر یک از این سه نامزد بیش از آنکه برای کرزی مطلوب باشد برای غرب راضی‌کننده است به همین دلیل هنگامی‌که ادعای تقلب از سوی هر نامزدی که در دور نخست انتخابات رای ناکافی کسب نکرده مطرح شد نباید خیلی سریع به این نتیجه رسید که انتخابات ریاست‌جمهوری درست برگزار نشده است. مهم آن است که میزان تقلب کمتر از انتخابات سال ۲۰۰۹ باشد و نهادهای برگزار کننده انتخابات وظایف خود را به درستی انجام دهند. همچنین مهم است که پیروز انتخابات در مسیر ثبات و توسعه اقتصادی، مبارزه با فساد و استفاده از ظرفیت‌های بالقوه کشور با جدیت حرکت کند.
منبع: لس آنجلس تایمز
ارسال نظر