مترجم: گلچهره پاکدل

برای چندین دهه سیستم تعیین قیمت سنگ‌آهن که خوراک لازم برای کارخانه‌های فولاد سراسر جهان را فراهم می‌کند، به‌اندازه‌ خود سنگ‌آهن مستحکم و با ثبات بوده است. مذاکرات سالانه میان سه معدنکار بزرگ جهان - شرکت‌های ریو تینتو، بی. اچ. پی. بیلیتون و ویل - و فولادسازان، قیمت قراردادهای بلندمدت تحویل سنگ‌آهن را تعیین می‌کرده است. اما اخیرا ورود چین به بازار سنگ‌آهن به عنوان یکی از بزرگ‌ترین خریداران جهان و از سویی تمایل شدید این کشور به برخورداری از توان تاثیرگذاری بر سطح قیمت‌ها، به زوال هرچه سریعتر این نظام انجامیده است. این سقوط ضربه‌ هولناکی خواهد بود بر پیکر فولادسازانی که برای سال‌ها به قیمت‌های قابل پیش بینی سنگ‌آهن خو‌گرفته‌اند. معدنکاران اکنون در بازار نقد یا با قراردادهای سه ماهه که آن هم بر اساس قیمت‌های نقدی عقد می‌شود، محصولات خود را به فروش می‌رسانند و از این طریق ضمن اجتناب از روند مذاکرات پیچیده و طولانی خیلی ساده‌تر از مزایای افزایش دائمی قیمت سنگ‌آهن بهره‌مند می‌شوند. این تغییر همچنین برای معامله‌گران بازار مشتقات خوش یمن بوده و آنها را از رونق روزافزون ابزار مشتقه‌ سنگ‌آهن منتفع‌گردانیده است. با این وجود فولادسازان همچنان محصولات خود را با قراردادهای بلندمدت می‌فروشند. آنها از نوسانات قیمتی شدید در بازار این محصول نگرانند. مثلا همین یک ماه پیش قیمت نقدی فروش فولاد به ۱۹۰‌دلار در هر تن رسید، درحالی که اکنون از حدود ۱۴۰‌دلار هم فراتر نمی‌رود. در ماه جولای باز انتظار می‌رود که شاهد یک کاهش ۱۵‌درصدی در بهای قراردادهای چهارماهه باشیم. در ژاپن، یکی از تالارهای معاملاتی که نقش واسط میان معدنکاران و فولادسازان را بر عهده دارد، در ۲۸ ژوئن اعلام کرد برای مقابله با چنین نوساناتی به دنبال ایجاد یک سیستم سواپ با شرایط اعتباری است. در کنار دویچه بانک، «سوییس بانک» از جمله پیشتازان ابزار مشتق سنگ‌آهن بوده است که اولین سواپ‌های نقدی خارج از بورس را در مه ‌۲۰۰۸ به اجرا گذاشت، با این امید که ابتکار او در بازارهای دیگر نیز فراگیر شود. تا پایان سال ۲۰۱۰ حجم معاملات سنگ‌آهن که در قالب ابزار مشتقه انجام می‌شوند، می‌تواند به حدود ۶۰ میلیون تن یا به عبارتی ۷‌درصد کل حجم معاملات جهانی برسد. پیش‌بینی‌ها می‌گویند اگر سنگ‌آهن همان مسیر زغال‌سنگ را بپیماید که چند سال پیش سیستم قیمتی‌اش دچار تحولات بنیادین شد، رقم مبادلات سواپ تا ۲۰۱۳ به ۷۰۰ میلیون تن در سال هم خواهد رسید.

دیگران گویا بوی سود به مشام شان رسیده است. مورگان استنلی اکنون به بازار معاملات سواپ وارد شده و کارگزارانی چون ICAP و فرایت اینوستور در راهند. CME که اکنون بزگترین تالار معاملات ابزار مشتقه است، تا اواسط جولای به LCH خواهد پیوست. LCH اکنون وظیفه تسویه معاملات سواپ سنگ‌آهن از لندن‌گرفته تا سنگاپور و نیویورک را بر عهده دارد.با این حال اگر بازاری بخواهد توجه فولاسازان، این تولیدکنندگان به طور سنتی محافظه‌کار را جلب کند، باید ابتدا سودمند بودن خود را بی‌هیچ شک و شبهه‌ای اثبات نماید.