تغییر واحد پول برای تحقق اهداف کمونیستی

منبع: اکونومیست

مترجم: مصطفی جعفری

انگار که مردم کره شمالی کم بدبختی دارند، دولت هم روز سی‌ام نوامبر با یک حکم، تمام پس‌اندازهای آنها را باطل کرد. مردم کره شمالی تا ششم دسامبر فرصت دارند که هر ۱۰۰ وون (واحد پول کره شمالی) قدیمی خود را به یک واحد وون جدید تبدیل کنند. آنها نمی‌توانند بیش از ۱۰۰۰۰۰ وون قدیمی را با وون‌های جدید معاوضه کنند (۱۰۰۰۰۰ وون قدیمی معادل ۷۴۰ دلار با نرخ ارز رسمی سابق و بین ۳۰ و ۵۰ دلار با نرخ ارز بازار سیاه است). مردم از این امر بسیار عصبانی‌اند. خبرهایی به گوش می‌رسد که این محدودیت قرار است تنها به ۱۵۰۰۰۰ وون افزایش پیدا کند.

تغییر ارزش پول در این کشور آخرین بار در سال ۱۹۹۲ و به منظور کنترل تورم اجرا شد، اما حقیقت آن است که هزینه‌های زندگی در پیونگیانگ، پایتخت این کشور، از آن زمان تا به حال چندان افزایش نیافته است. در واقع این بار دولت تصمیم گرفته دو صفر از پول ملی حذف کند تا پول‌های مقامات فاسد یا بازرگانانی که در طول این سال‌ها از طریق تجارت به خصوص با چین، ثروتمند شده‌اند را از چنگشان درآورد، اما در کل کره شمالی تعداد چنین افرادی از چند صد نفر فراتر نمی‌رود؛ آنها هم پول خود را به یوآن چین، دلار یا ین نگهداری می‌کنند نه وون کره شمالی؛ بنابراین افرادی که درآمدی حول حوش ۵۰۰۰۰ دلار در ماه دارند و جزو طبقه متوسط محسوب می‌شوند بیشترین ضربه را از این سیاست می‌خورند.

اقتصاد برنامه‌ریزی شده در اوایل دهه نود از هم پاشید. قحطی به مرگ صدها هزار نفر منجر شده است. تولید در کارخانه‌های تحت تملک دولت نابود شد. حالا هم ناتوانی رژیم در فراهم کردن ضروریات اولیه اعتبار آن را به شدت خدشه‌دار کرده و جرقه‌های ایجاد یک اقتصاد بازار بدوی را فراهم کرده است. به جرات می‌توان گفت بسیاری از مردم کره شمالی با مبادله پایاپای، قاچاق و فروش دارایی‌هایشان زنده مانده‌اند.

برای زنجیر کردن آنچه که مقامات کره شمالی هجوم کاپیتالیسم می‌دانند دولت هر از گاهی بازارها را ممنوع می‌کند، معامله‌گرها را آزار می‌دهد و کسانی که با چین تجارت می‌کنند را دستگیر می‌کند. زندگی روزانه در شهرها همچنان به شدت تحت کنترل است و مردم به شدت تحت فشارند. در پیونگیانگ می‌بینید که بسیاری برای پول درآوردن مجبورند که در هوای به شدت سرد این شهر ساعت‌ها کار کرده و تابلوهای خیابان‌ها را رنگ کنند.

برخی می‌گویند که همراه شدن این اقدامات با باطل کردن پول در دست مردم به نارضایتی‌ها دامن می‌زند. یکی از فعالان حقوق بشر که اهل کره شمالی است، می‌گوید«در حال حاضر در کره شمالی تقاضای زیادی برای یک اقتصاد و جامعه بازتر وجود دارد». در میانمار که تحت سلطه جانیان است و وضعیتی کاملا شبیه به کره شمالی دارد ابطال اسکناس‌های با ارزش در سال ۱۹۸۸ به شورش‌های گسترده‌ای در سطح کشور منجر شد. چنین آشفتگی‌هایی در کره شمالی نیز محتمل است، اما به نظر می‌رسد که پیونگیانگ از آینده مطمئن است.