فورد مدل تی، آغاز تولید انبوه

گروه تاریخ و اقتصاد: فورد مدل تی در اواخر سپتامبر روزی به سال ۱۹۰۸ در خط تولید قرار گرفت. هنری فورد این مدل را به‌منظور تامین خواست طبقه متوسط آمریکا طراحی کرده بود. فورد مدل تی به سرعت اقبال عمومی یافت و به یکی از خودروهای محبوب آمریکایی‌ها تبدیل شد.

فروش بالای ماشین فورد مدل تی، هنری فورد را به فکر یافتن راهی انداخت تا ماشین‌ها را با شتابی بیشتر تولید و روانه بازار کند. در آن سال‌ها نوار نقاله مونتاژ برای ساخت چیزهایی مثل قوطی کنسرو استفاده می‌شد؛ اما مشکل اینجا بود که هر قوطی کنسرو از سه قطعه تشکیل می‌شد و یک فورد مدل تی از هزاران قطعه! ولی فورد و تیمش توانستند به‌زودی موانع را کنار بزنند و در سال ۱۹۱۳ کارخانه فورد در هایلند پارک را به نوار نقاله‌های خط مونتاژ مجهز کنند. این خط مونتاژ، روند ساخت خودروها را به ۸۴ قدم کوچک و پی‌درپی تجزیه می‌کرد.

یک سال بعد، مراحل ساخت هر خودرو تنها یک و نیم نفر- ساعت کار می‌برد. قیمت خودرو تا کمتر از نصف کاهش یافت و میزان تولید آن جهشی سرسام‌آور پیدا کرد و به ۳۰۰ هزار دستگاه در سال رسید؛ درحالی‌که ۳۰۰ خودروساز دیگری که در آن زمان فعال بودند، روی‌هم‌رفته در سال ۲۸۰ هزار خودرو می‌ساختند. به این ترتیب، فورد مدل تی به اتومبیلی به‌صرفه تبدیل شد که عده بسیار بیشتری از عهده خرید آن برمی‌آمدند.

اما اینها فقط رویه خوش ماجرا است! تسمه نقاله‌ها کاری می‌کردند که هر کارگر سر جای خود بایستد و در تمام ساعات حضورش صرفا یک کار تکراری و یکنواخت را پشت سر هم تکرار کند. هر چند که کارگران فورد در سال ۱۹۱۴ بیشترین دستمزد را در جهان می‌گرفتند، یعنی ۵ دلار در روز، اما چیزی که فورد از آنها می‌خواست این بود که پشت خطوط نقاله - که گفته می‌شود ایده آن را از کشتارگاه شیکاگو گرفته بود - بایستند و صرفا همان کار تکراری‌ را که برای آن استخدام شده‌اند انجام دهند. نمایش هجوآمیزی از این وضعیت را چارلی چاپلین در فیلم «عصر جدید» به‌خوبی تصویر کرده است: ساختاری که در آن تولید اهمیتی فراتر از افراد پیدا می‌کند و کارگرانی که خودشان به‌تدریج به بخشی و مهره‌ای از ماشین عظیم صنعت تبدیل می‌شوند. با این حال طی دو دهه حدود ۱۵ میلیون دستگاه از این نوع خودرو تولید شد؛ خودرویی که پس از پایان تولیدش در سال ۱۹۲۷ یک روزنامه‌نگار معروف آمریکا آن را معجزه خداوند در کارخانه فورد نامید.