سالروز آتش‌بس جنگ ۸ ساله ایران و عراق
شادی آذری: جنگی که رژیم بعث عراق به سرکردگی صدام تکریتی به ایران تحمیل کرد، به طولانی‌ترین جنگ کلاسیک قرن بیستم تبدیل شد. این جنگ به‌طور رسمی از ۳۱ شهریور سال ۱۳۵۹ آغاز شد و سازمان ملل متحد، آتش‌بس آن را دقیقا ۲۷ سال پیش در چنین روزی یعنی روز ۲۹ مرداد سال ۱۳۶۷ اعلام کرد.
این جنگ که عراق در سال ۵۹ در پی ادعاهای ارضی و با تهاجم به مرزهای ایران و حملات همزمان هوایی به فرودگاه‌های نظامی و غیرنظامی ایران آغاز کرد پس از ۸ سال بیش از یک میلیون نفر کشته و زخمی و ۱۱۹۰ میلیارد دلار خسارت بر جای گذاشت.
شادی آذری: جنگی که رژیم بعث عراق به سرکردگی صدام تکریتی به ایران تحمیل کرد، به طولانی‌ترین جنگ کلاسیک قرن بیستم تبدیل شد. این جنگ به‌طور رسمی از ۳۱ شهریور سال ۱۳۵۹ آغاز شد و سازمان ملل متحد، آتش‌بس آن را دقیقا ۲۷ سال پیش در چنین روزی یعنی روز ۲۹ مرداد سال ۱۳۶۷ اعلام کرد.
این جنگ که عراق در سال ۵۹ در پی ادعاهای ارضی و با تهاجم به مرزهای ایران و حملات همزمان هوایی به فرودگاه‌های نظامی و غیرنظامی ایران آغاز کرد پس از ۸ سال بیش از یک میلیون نفر کشته و زخمی و ۱۱۹۰ میلیارد دلار خسارت بر جای گذاشت.
آمار شهدای ایران به بیش از ۲۱۳ هزار نفر رسید، بسیاری از رزمندگان اسیر شدند و بسیاری دیگر مجروح. بعدها خاطرات اسرای ایرانی بازگشته از جنگ تحمیلی فاش کرد که رفتار ایران با اسرای عراقی با رفتاری که بعثی‌ها با اسرای ایرانی داشتند به هیچ‌وجه قابل مقایسه نبود. پیکر بسیاری از شهدا به‌عنوان شهید گمنام به وطن بازگشت و بسیاری دیگر مفقودالاثر شدند.
هزینه‌های اقتصادی
در دانشنامه ویکی‌پدیا آمده است آمار و ارقام بین‌المللی حکایت از آن دارد که بر اثر جنگ تحمیلی، ایران ۶۲۷ میلیارد دلار و عراق ۵۶۱ میلیارد دلار خسارت دید. هزینه‌های بازسازی ویرانی‌های جنگ هزینه‌ای ۶۴۴ میلیارد دلاری برای ایران و ۴۵۲ میلیارد دلاری برای عراق بر جای گذاشت. هزینه مالی مستقیم جنگ برای عراق شامل ۷۴ تا ۹۱ میلیارد دلار برای هدایت جنگ و ۹۴/ ۴۱ میلیارد دلار واردات اقلام نظامی بود. ایران نیز حدود ۹۴ تا ۱۱۲ میلیارد دلار برای هدایت جنگ و ۲۶/ ۱۱ میلیارد دلار برای واردات نظامی هزینه کرد. هزینه غیرمستقیم ناشی از کاهش درآمدهای نفتی و تولیدات کشاورزی دو کشور نیز حدود ۵۶۱ میلیارد دلار برای عراق و ۶۲۷ میلیارد دلار برای ایران برآورد شده‌است.
گر چه ابعاد اقتصادی این جنگ طولانی و منحصربه‌فرد بسیار گسترده بود تا جایی که طی ۸ سال به یک جنگ مقاومتی تبدیل شد و جای زخم خود را بر پیکره اقتصاد طرفین بر جای گذاشت، اما ابعاد تلفات انسانی آن چنان عمیق و گسترده‌تر بود که مردم ایران آن را به نام دفاع مقدس می‌شناسند، دفاعی تمام قد از سرزمینی که همه اقوام و گروه‌هایش برای دفاع از آن همدل شدند تا جایی که اقلیت‌های مذهبی هم در این جنگ شهید دادند.
حاصل همه این همدلی‌ها این بود که در نهایت هیچ تغییری در نقشه ایران به‌وجود نیامد و حتی یک وجب از خاک این کشور به دست مهاجمان نیفتاد. همان‌طور که بعدها بسیاری از محافل سیاسی جهان به آن اعتراف کردند، رژیم وقت عراق و حامیانش ارزیابی درستی از توان دفاعی ایران نداشتند و گمان می‌کردند با یک حمله سریع می‌توانند به پیروزی قاطع در برابر ایران که نظامی نوپا در آن حاکم شده بود، دست یابند. گر چه در اوایل جنگ، ایران با مشکلاتی در رابطه با هماهنگی و سازماندهی مواجه شد، اما خیلی خوب توانست با کمک نیروی هوایی قدرتمند خود نشان دهد که دستیابی به یک پیروزی سریع و قاطع برای عراق چیزی جز یک خیال باطل نیست.
تحلیلگران سیا پیش‌بینی می‌کردند که ممکن است سایر اعراب در جنگ مداخله کنند و این جنگ به یک جنگ منطقه‌ای تبدیل شود. در اوایل تیرماه سال ۱۳۶۱، رونالد ریگان، رئیس‌جمهوری وقت آمریکا به این نتیجه رسید که ایالات‌متحده نمی‌تواند اجازه دهد که عراق بازنده این جنگ باشد و باید به هر قیمتی جلوی شکست کامل عراق را بگیرد. جفری کمپ، رئیس بخش خاورمیانه شورای ملی امنیت آمریکا در دولت ریگان، سال‌ها پس از پایان جنگ ایران و عراق و زمانی که آمریکا در دهه ۹۰ میلادی رو در روی صدام ایستاده بود در این باره گفت:
این‌گونه نبود که ما می‌خواستیم عراق «برنده» جنگ باشد. خیر. ما فقط مایل نبودیم عراق «بازنده» جنگ باشد. ما را واقعا ساده فرض نکنید. ما می‌دانستیم که او (صدام حسین) یک «حرامزاده» است؛ ولی او، «حرامزاده» خودمان بود.
سرانجام قطعنامه ۵۹۸ در تاریخ ۲۹ تیر ۱۳۶۶ به تصویب رسید و آتش‌بس در ۲۹ مرداد ۶۷ به اجرا درآمد. ایران و عراق در سال ۱۳۶۹ و پیش از حمله عراق به کویت، توافق صلح رسمی امضا کردند و روابط دیپلماتیک خود را از سر گرفتند. از همان زمان کار تبادل اسرای جنگی دو طرف آغاز شد.
در پایان جنگ ۸ ساله حدود ۴۰۰۰۰ ایرانی در عراق اسیر بودند. در مقابل ایران نیز حدود ۷۰۰۰۰ اسیر عراقی دراختیار داشت. کار مبادله اسرای دو طرف تا اسفند ۱۳۸۱ به طول انجامید.
در سال ۱۹۹۱ خاویر پرز دکوئیار دبیرکل وقت سازمان ملل متحد رسما براساس نظر گروه ناظر نظامی سازمان ملل متحد، عراق را آغازگر جنگ معرفی کرد و از خواسته ایران برای دریافت غرامت جنگی حمایت کرد.
طی این جنگ، حدود ۳۰ کشور کمک‌های مالی، نظامی و تجاری به عراق کردند. از جمله این حامیان آمریکا، فرانسه، شوروی، عربستان، لهستان، سنگاپور، آفریقای جنوبی، مصر، اردن، کویت، یوگسلاوی، برزیل و چین بودند. در نهایت اما این نیروهای داوطلب ایرانی بودند که در برابر همه این‌قدرت‌ها ایستادند و ذره‌ای از خاک وطنشان را به بیگانه ندادند.
امروز در شرایطی که دیگر خبری از صدام و رژیم بعث نیست، ملت ایران که دوران پر تلاش سازندگی‌های پس از جنگ را نیز پشت سر گذاشته و در مسیر توسعه گام می‌نهد، در برابر همه آن جانفشانی‌ها و روح شهیدان از دست رفته سر تعظیم فرود می‌آورد.
ارسال نظر