گروه تاریخ و اقتصاد - در پانزدهم ژوئن سال 1300 میلادی فرمان ساخت شهر بیلبائو در اسپانیا صادر شد. این شهر در منطقه باسک واقع شده و از همان زمان تاسیس نقشی محوری در تجارت اسپانیا داشته است. بیلبائو طی دو دهه اخیر بیشتر به‌خاطر بنای موزه گوگنهایم اثر فرانک گهری، معمار بزرگ، شهرت یافته و به مرکز گردشگری تبدیل شده است. فرانک‌اُ‌گهری (Frank O. Gehry)‏ معمار معاصر آمریکایی کانادایی تبار است. او در سال ۱۹۲۹ در شهر تورنتوی کانادا دیده به جهان گشود. او در سال ۱۹۴۷ به همراه خانواده‌اش به لس‌آنجلس مهاجرت کرد و در دانشگاه جنوب کالیفرنیا به تحصیل در رشته معماری پرداخت. او از شاگردان ویلیام پریرا است. در سال ۱۹۵۶ در دانشگاه هاروارد به تحصیل در رشته برنامه‌ریزی شهری پرداخت و هم‌زمان در دفتر ویکتور گروئن مشغول به کار شد.
او می‌گوید: «من آثار هنرمندان را نگاه می‌کنم و هنر را به مثابه وسیله‌ای برای الهام خودم می‌پندارم و سعی می‌کنم تحت تاثیر هیچ فرهنگی نباشم در هر کارم روش‌های جدید را جست‌وجو می‌کنم. برای من قانون و قاعده محدودکننده وجود ندارد و اصولا مرزی بین درست و نادرست نمی‌دانم
سازه فلزی موزه گوگنهایم برای تولید در کارخانه توسط کاتیا برنامه‌ریزی شد و پانل‌های نما نیز توسط دستگاه CNC که مستقیما با رایانه و کتیا کنترل می‌شدند تهیه شد. بنا به گفته گهری «کامل‌ترین» استفاده از کاتیا را در طراحی و ساخت پانل‌های نما کردند که باعث صرفه‌جویی زیادی در زمان پروژه شد. در نهایت می‌توان گفت گهری با استفاده از نرم‌افزارها و سخت‌افزارهای موجود ثابت کرد «غیرممکن‌ها متعلق به گذشته هستند.»
دوگ وین، مدیر پروژه می‌گوید: در چنین کار عظیمی که شباهت به هیچ بنایی ندارد، طراحی یک چیز است و ساخت چیز دیگر. بنا وقتی شروع به کارکرد نمی‌دانست در نهایت چه به دست خواهد آمد. مجبور بودیم در عمل تغییرات زیادی به آن بدهیم و همه دست‌اندرکاران - طراحان مهندسان تولیدکنندگان مواد و لوازم و غیره- در پروسه کار تغییر را به‌عنوان یک نرم پذیرفتند و سازه بنای تالار موسیقی والت‌دیسنی به‌عنوان پیچیده‌ترین سازه دنیا شناخته شد و این خود موید کار مشکل و فرآیند پیچیده ساخت و طراحی آن است. ساخت موزه گوگنهایم در شهر بیلبائو را می‌توان نقطه عطفی در مبانی طراحی موزه‌ها دانست، چرا که در این بنا برای نخستین بار تعاریف جدیدی از فرم، عملکرد و محتوا نمایان شده است.
ساختار اصلی فضاهای موزه از چندین مکعب تشکیل شده است که در ترازهای مختلف در کنار یکدیگر قرار گرفته‌اند. ارتفاع بنا در بیشترین نقطه ۵۲ متر است. این بنا در مجاورت رودخانه‌ای قرار دارد و پل عظیمی نیز به نحو غریبی با ساختمان پیوند داشته و از فراز گالری اصلی موزه می‌گذرد. این گالری به دلیل کشیدگی در فرم و مجاورت آن با رودخانه به گالری «ماهی» معروف است و در آن آثار عظیمی از هنرمندان معاصر به چشم می‌خورد.
موزه دارای شکل خاص و عجیبی به صورت منحنی‌های مختلف طراحی شده است که در نوع خود یکی از بهترین طراحی‌های ساختمان در جهان است. منحنی‌های در ساختمان به ظاهر تصادفی طراحی شده‌اند، که معمار این بنا اعلام کرده بود به‌دلیل بازتاب نور به این شکل طراحی شده است.
وقتی در سال ۱۹۹۷ این موزه به روی عموم مردم باز شد به دلیل سبک طراحی خاص خود سر و صدا زیادی به‌عنوان یک ساختمان تماشایی در جهان به پا کرد و فیلیپ جانسون یکی از معماران برجسته گفت: «این یکی از بهترین و زیباترین ساختمان‌ها در زمان ما است» شکل اصلی این بنا شبیه یک کشتی است که شیشه‌های به‌کار رفته در آن شبیه فلس ماهی است و بازتاب نور به دلیل درخشندگی تیتانیوم در این بنا است. به جرات می‌توان گفت تا پیش از این هرگز ساختمانی از چنین قدرت کیمیایی که یک شهر کوچک استانی در منطقه باسک اسپانیا را به بازیگر عمده‌ جریان هنر و فرهنگ جهان تبدیل کند برخوردار نبوده است. طراحی موزه گوگنهایم بیلبائو همانند موزه‌ گوگنهایم فرانک لویدرایت در نیویورک که طرح آن مربوط به سال‌ها پیش است یک رویداد فوق‌العاده و استثنایی در تاریخ معماری محسوب می‌شود. بازدید بی‌سابقه تورهای هنر و معماری از شهر و جمعیت زیاد گردشگران که تاثیر شگرفی بر اقتصاد محلی داشته است همگی نشانگر موفقیت بیلبائو هستند. البته باید به این نکته توجه داشت که در موفقیت بیلبائو به‌عنوان پدیده‌ای که به شهرت جهانی دست یافته پوشش رسانه‌ای فراگیر ساختمان گیرا و فتوژنیک (خوش عکس) موزه گوگنهایم و خالق سنت‌شکن آن نیز تاثیر بسزایی داشته است.
موزه گوگنهایم علاوه بر اینکه موفقیت شگرفی در جذب فیزیکی مردم به این نقطه داشته در جلب توجه جهانیان به یک مکان دور، گمنام و متفاوت نیز بسیار موثر بوده اما این توجه جهانی دارای یک جنبه منفی نیز هست، چرا که موزه گوگنهایم در بیلبائو به‌عنوان یک نماد شهری بارها از سوی جدایی‌طلبان باسک به بمب‌گذاری تهدید شده است.
منبع: سایت شهر بیلبائو
سایت فرانک گهری و «معماری نیوز»