عمارت کوتی، کنسولگری انگلیس

جنوب ایران که به تصرف انگلیسی‌ها درآمد، فقط یک اتفاق سیاسی یا نظامی نیفتاد. زبان و معماری منطقه هم از این تسلط بیگانگان تاثیر گرفت و حالا اگر گذرتان به این منطقه بیفتد، می‌توانید ده‌ها اثر تاریخی از تسلط انگلیسی‌ها، پرتغالی‌ها و آمد و شد هندی‌ها ببینید.

یکی از این بازمانده‌های خارجی در جنوب ایران، کنسولگری انگلیس معروف به «عمارت کوتی» است. بنایی که در ضلع جنوب غربی بافت قدیم بوشهر و در محله کوتی قرار دارد و محله هم به دلیل وجود همین بنا، به این نام خوانده می‌شود. محله کوتی از محله‌های بزرگ و قدیمی بوشهر به حساب می‌آید و قسمت زیادی از آن در امتداد ساحل دریا قرار دارد.

معماری این محله دفاعی است تا دزدان دریایی نتوانند به منطقه نفوذ کنند. بنابراین، گشت و گذار در محله کوتی شما را یاد سرزمین قلعه‌ها خواهد انداخت. اهمیت کوتی در بوشهر قدیم به حدی بود که بیشتر مراکز تجاری، فرهنگی و نمادهای زندگی مدرن آن دوران، در این محله ساخته شده بود.عمارت کوتی از سه حیاط غربی، شرقی و شمال شرقی تشکیل شده و در هر کدام از حیاط‌ها اتاق‌هایی در یک و دو طبقه با کاربری‌های مشخص، ساخته شده است.پلان معماری اتاق‌های حیاط غربی که در دو طبقه (همکف و اول) ساخته شد، «U» شکل است و در سه جهت شمال، جنوب و شرق اتاق‌ها، طارمه قرار داشته و بین ستون‌های طارمه‌ها، آفتابگردان چوبی تخت به کار رفته بود. از اتاق‌های حیاط غربی به‌عنوان دفترکار پرسنل کنسولگری انگلیس استفاده می‌شد.در حیاط غربی، کف اتاق‌های طبقه همکف با اندود ساروچ و کف اتاق‌های طبقه اول با اندود گچ فرش شده و سقف آنها با تیرهای چندل(نوعی چوب) پوشانده شده است. در برخی اتاق‌ها به علت بلندی طول اتاق از تیرهای چوبی قطور که به تیرهای باربر (حمال) معروف هستند، برای اتصال تیرهای چوبی بین دو سقف به یکدیگر استفاده شده است.

از تزئینات هنری به کار رفته در اتاق‌های حیاط غربی به این موارد می‌توان اشاره کرد: استفاده از شیشه‌های رنگی در بازشوها (درها، پنجره‌ها، گنجه‌ها)، هنر گچبری در حاشیه اتاق‌های ضلع شمالی به شکل نقوش گل و بوته و ساقه‌های گردان، به کاربردن کاشی‌های نقش دار رنگی در ابعاد ۱۰×۱۰ سانتیمتر در اطراف بخاری‌های اتاق‌های طبقه اول و همچنین از تزئینات گچبری به سبک اروپایی به دور ستون‌ها طارمه ضلع جنوبی همراه با پخ در جهات مختلف آنها. در حیاط شرقی که پشت (سمت شرق) حیاط غربی قرار دارد و از نظر وسعت و مساحت بزرگ تر از حیاط غربی است، اتاق‌ها در یک طبقه (همکف) طراحی شده و از حیاط برای پارکینگ وسایل نقلیه (کالسکه و ماشین) استفاده می‌شده است.

منبع: سایت بوشهری‌ها