در قطعنامه شماره ۵ دوازدهمین مجمع عمومی کمیته بین‌المللی موزه‌ها (ICOM) که در ۲۸ مه ۱۹۷۷ میلادی درمسکو برپا شد، روز ۱۸ مه برابر با ۲۸ اردیبهشت به‌عنوان روز جهانی موزه‌ها نام‌گذاری شد و از آن سال در روز جهانی موزه در همه کشورهای عضو، مراسمی برگزار می‌شود. پژوهشگران و متخصصان موزه داری، به‌دنبال ریشه‌یابی واژه موزه به مبدأ هلنی * بسنده کرده و تاریخ موزه و تاریخ‌گذاری این پدیده را این‌گونه تعریف کرده‌اند:

معبد خدایان هنر شعر و موسیقی که بر فراز تپه‌ای در آتن قرار داشت، نخستین موزه‌ای است که در تاریخ موزه‌ها از آن نام برده می‌شود و موزه آشمولین در شهر آکسفورد، نخستین موزه‌ای است که آثار مشرق زمین را در خود محفوظ نگه داشته است. در جهان موزه‌های معروف بسیاری وجود دارد، همچون موزه «لوور» در فرانسه، موزه «بریتانیا» در لندن، موزه «بررا» در میلان، موزه «متروپولیتن» در آمریکا، موزه «لنین‌گراد» در روسیه، موزه «ایتالیا» در رم و«ایران‌باستان» در تهران.

موزه ایران باستان: این موزه که در سال‌های ۱۶-۱۳۱۴ ش. برای حفظ آثار ملی، اشیای تاریخی و عتیقه ایران تاسیس شد پس از تصویب قانون حفظ آثار ملی، در سال ۱۳۰۹ که بنا بر آن دولت موظف به حفظ آثار ملی و نظارت در آنها بود بنیان نهاده شد. این موزه، دارای آثار گرانبهایی از تمدن ایران از هزاران سال قبل از میلاد تا زمان حاضر است.

موزه مردم شناسی درتهران: این موزه در سال ۱۳۱۵ ه. ش تاسیس شد و هدف ِ آن معرفی زندگی طبقات مختلف ایران از دو قرن پیش تا امروز، آثار هنری، صنایع‌دستی، نوع کار و پیشه‌های آنان است.

موزه پارس در شیراز: موزه کنونی پارس، همان باغ حکومتی است که طرح آن را کریمخان زند ریخته بود.

موزه آستان قدس مشهد: اشیای نفیس آستان قدس و کتاب‌های آن قبلا در چند حجره صحن نو قرار داشت تا اینکه در سال ۱۳۱۶ ه. ش از محل درآمد آستان قدس، بنای موزه‌ای نهاده شد و در سال ۱۳۲۴ پایان یافت. مساحت آن ۹۳۹۸ متر مربع و دارای نفایس بسیاری است؛ ازجمله کتابخانه موزه از کتابخانه‌های بزرگ ایران است و از حیث نسخ نفیس خطی قدیمی و نسخ منحصر به فرد که در طول چند صد سال گردآوی شده، کم نظیر است.

*هلنی: یونانی