پدرخوانده مستشرقان فرانسوی

سیدجلال محمودی

مورخان اتفاق نظر دارند که «بارون آنتوان اسحاق سلوستر دو ساسی» (۱۸۳۸-۱۷۵۸م) کسی است که شرق شناسی را به معنای علمی آن پایه‌گذاری کرده است. دو ساسی،‌ فعالیت‌های خود را متمرکز بر ادبیات و نحو کرد؛ وی نسخ خطی عربی- اسلامی بسیاری در پاریس جمع‌آوری کرد و اولین مدرسه زبان عربی را در پاریس بنیاد نهاد. تلاش بسیاری کرد تا از پاریس مرکزی برای مطالعات عربی بسازد. مستشرقان اروپایی و به‌ویژه آلمانی به پاریس آمدند و شاگرد وی شدند. دوساسی در ۱۲سالگی شروع به آموختن عبری کرد؛ به‌علاوه به آموختن سایر لغات سامی- غیر از عربی- هم همت گماشت؛ ‌در کنار آن آلمانی، انگلیسی،‌ اسپانیایی و ایتالیایی هم یادگرفت؛ بعدها وی برای درک بهتر عبری و فرهنگ‌های مجاور با عبری،‌ به آموزش عربی روی آورد.

سیدجلال محمودی

مورخان اتفاق نظر دارند که «بارون آنتوان اسحاق سلوستر دو ساسی» (۱۸۳۸-۱۷۵۸م) کسی است که شرق شناسی را به معنای علمی آن پایه‌گذاری کرده است. دو ساسی،‌ فعالیت‌های خود را متمرکز بر ادبیات و نحو کرد؛ وی نسخ خطی عربی- اسلامی بسیاری در پاریس جمع‌آوری کرد و اولین مدرسه زبان عربی را در پاریس بنیاد نهاد. تلاش بسیاری کرد تا از پاریس مرکزی برای مطالعات عربی بسازد. مستشرقان اروپایی و به‌ویژه آلمانی به پاریس آمدند و شاگرد وی شدند.دوساسی در ۱۲سالگی شروع به آموختن عبری کرد؛ به‌علاوه به آموختن سایر لغات سامی- غیر از عربی- هم همت گماشت؛ ‌در کنار آن آلمانی، انگلیسی،‌ اسپانیایی و ایتالیایی هم یادگرفت؛ بعدها وی برای درک بهتر عبری و فرهنگ‌های مجاور با عبری،‌ به آموزش عربی روی آورد. در ۱۷۹۳م کتاب پژوهش‌هایی در آثار باستانی فارس را به چاپ رساند؛ در ۱۸۰۵م نحو عربی، برای استفاده دانش‌آموزان مدرسه ویژه زبان‌های شرقی را تالیف کرد.

این کتاب بعدها به‌طور مداوم تجدیدچاپ شد؛ به‌علاوه این کتاب به زبان‌های انگلیسی، آلمانی و دانمارکی نیز ترجمه شد. در ۱۸۳۳م خود مدیر مدرسه زبان‌های شرقی شد. در۱۸۱۲م مقامات حریری را منتشر کرد. او عربی، فارسی و ترکی را به خوبی یاد گرفت و در کتابخانه ملی پاریس به تحقیق و نشر نسخ خطی پرداخت. در۱۸۰۶م به‌عنوان استاد کرسی زبان فارسی در کولژ دو فرانس انتخاب شد؛‌ البته وی از ۱۸۰۴ م در آنجا ترکی و فارسی را تدریس می‌کرد. در زمان او فرانسه تبدیل به قبله مستشرقان شد و از همه اروپا به آنجا سرازیر شدند و استشراق رنگ و بوی فرانسوی به خود گرفت. دو ساسی با حکومت فرانسه همکاری کرد و بیانیه‌های اشغال الجزایر و اشغال مصر به وسیله ناپلئون در ۱۷۹۷م را به عربی ترجمه ‌کرد. او کرارا در مورد مسائل دیپلماتیک مربوط به مشرق زمین طرف مشورت وزیر خارجه فرانسه قرار می‌گرفت و گاه طرف مشورت وزیر جنگ هم. ساسی نخستین رئیس انجمن آسیایی فرانسه (College de France= هنوز هم موجود است) بود که در سال۱۸۲۲م بنیان گذارده شد، اما این تنها موجب عجین شدن نام او با آغاز عصر شرق‌شناسی نوین نیست؛ موجب آن است که کار او عملا مجموعه منظم و کاملی از متون و همچنین یک راه و روش تدریس و یک سنت محققانه و یک رابطه مهم بین تحقیق شرق‌شناسانه و سیاست دولت را در اختیار حرفه شرق‌شناسی قرار می‌داد. میراث «زنده» دو ساسی که همانا پیروانش بودند، شگفت‌آور بود؛ نسب علمی و فرهنگی یک‌یک عربی‌دانان و عرب‌شناسان اروپایی در قرن نوزدهم میلادی به او می‌رسد.

منبع: مردمنامه