26 مهرماه: روز تربیت بدنی و ورزش

ورزش از دیرباز در نزد ایرانیان دارای اهمیت بوده است. توجه به سلامت جسمانی و تلاش برای دوری از بیماری‌ها سبب می‌شد تا در ایران باستان هرگونه بیماری‌ها و ناخوشی را به اهریمن نسبت داده و قدرت جسمانی و سلامتی را ستایش کنند. به‌ویژه برای جنگجویان بسیار اهمیت داشت که قدرت بدنی و آمادگی جسمانی مناسبی داشته باشند.

در آثار تاریخ‌نگاران باستان نظیر هردوت و گزنفون و همچنین در روایت‌های شاهنامه آشکارا می‌توان به اهمیت ورزش در نزد مردم ایران پی برد. به‌طور کلی برنامه تربیتی و آموزشی ایرانیان به سه بخش عمده پرورش دینی و اخلاقی، تربیت‌بدنی و آموزش خواندن و نوشتن قابل تقسیم بود. دو آموزش نخست از سوی خانواده به فرزندان منتقل می‌شد و اغلب خانواده‌ها با آن آشنایی داشتند. اسب در ایران باستان دارای اهمیت ویژه‌ای بود و سوارکاری یکی از مهم‌ترین مهارت‌هایی به حساب می‌آمد که خانواده‌ها به فرزندان خود می‌آموختند. همچنین تیراندازی که در زمان صلح برای شکار و در میدان جنگ برای مبارزه با دشمن به‌کار گرفته می‌شد، از دیگر ورزش‌های مهمی بود که ایرانیان به دو صورت پیاده و سواره باید آن را می‌آموختند.

بنابراین ورزش در زندگی روزمره ایرانی بخشی از نیاز زندگی و بقا به شمار می‌رفت. تعداد دیگری از ورزش‌ها نظیر چوگان‌بازی، کشتی و زوبین اندازی در زمان‌های صلح و به‌عنوان سرگرمی مورد توجه مردم بود. به علاوه همواره حول این قدرت و زورمندی رفتارهایی تحت عنوان آداب پهلوانی، عیاری و فتوت شکل می‌گرفت که مستلزم آن بود که فرد ورزشکار دارای شماری از سجایای اخلاقی برای کمک به افراد ضعیف و ناتوان و همچنین آمادگی برای دفاع از مردم باشد. با پیدایش زورخانه در عصر صفوی ورزشکاران یک نهاد رسمی یافتند که در جامعه با احترام به آن نگاه می‌شد و اغلب ادوات ورزشی در آن رزمی و حماسی بود. امروزه ورزش در ایران به تبع آنچه در سطح جهانی روی داده است از شیوه پهلوانی به ورزش قهرمانی و حرفه‌ای گذار کرده و میلیون‌ها نفر در ایران و سراسر جهان به‌صورت پیگیر طرفدار تماشای مسابقات ورزشی هستند. بنابراین با توجه به معادلات جدید ورزش و نیازهایی که پیرامون آن پدید آمده است، امروزه ورزش بیش از آن که مرهون سجایای اخلاقی و پهلوانی باشد، وابسته به مسائل تجاری و اقتصادی شده و بنگاه‌های گوناگون اقتصادی در اطراف آن شکل گرفته است.