تجارت تنباکو حتی پس از لغو امتیاز تنباکو هم محل مناقشه بود. امپراتوری عثمانی که بازار اصلی تنباکوی ایران بود، به دلیل اعطای انحصار به «جامعه‌ تنباکو»، محدودیت‌هایی برای واردات تنباکوی ایران به وجود آورد و در نتیجه خرید تنباکوی ایران به شدت کاهش یافت. به همین جهت کوشش‌های بسیاری کردند تا برای فروش این محصول شرکت‌های دخانیات ایرانی تاسیس کنند. تاسیس شرکت موجب شد زبان سیاسی تازه‌ای برای این‌کار پرمخاطره به وجود آید. در آن زمان تجار اعلامیه‌ای توزیع کردند و در آن نوشتند که شرکتی را تاسیس کرده‌اند، زیرا مردم ایران باید متحد شوند و اگر آنها اصول و تعالیم دین خود را اجرا کنند، پیشرفت‌های زیادی نصیبشان می‌شود. حمایت حکومت هم بسیار با اهمیت بود. دست آخر در این اطلاعیه به «دولت و ملت» اشاره رفته و کشاورزان را ملزم می‌ساخت برای تامین منافع عموم تنباکوی کمتری کشت کنند. از اولین موارد ذکر اصطلاح «دولت و ملت»، که در دوره‌ انقلاب مشروطیت متداول شد، همین اشاره‌ این اعلامیه است که مرحله‌ای میانی است بین اشاره‌های قدیمی‌تر به «دولت و رعایا» و اصطلاح ملت به معنای nation. در این مرحله مردم از رعیتی دولت به شراکت با دولت ارتقا یافتند و در اقتدار آن سهیم شدند، هرچند هنوز مردم عناصر اصلی به شمار نمی‌آمدند.

منبع: عهد قاجار، ونسا مارتین، ترجمه حسن زنگنه، نشر ماهی، ص119