با آنکه ایران در این زمینه هنوز در ابتدای راه است، اما ازیک‌‌طرف نیاز به این زیرساخت و از سمت دیگر گریزناپذیر بودن آن، توسعه آن را از اهمیت زیادی برخوردار کرده است؛ طراحی و راه‌‌اندازی نرم‌‌افزارهای متعدد توسط شرکت‌‌های دانش‌‌بنیان در این حوزه باعث شده تا امروز در برخی موارد کسب‌‌وکارهای این حوزه با استقبال مناسبی روبه‌رو شود، اما برخی چالش‌‌های زیرساختی به‌‌خصوص در حوزه قوانین وجود دارند که توسعه این بخش را با کندی روبه‌رو کرده‌‌اند و دولت و مجلس باید با ورود به این حوزه و تنظیم مقررات لازم، شرایط را برای ارتقای این امر فراهم کنند.

توسعه این زیرساخت (سلامت الکترونیک) در کنار تسهیلاتی که برای دسترسی بیماران یا مصرف‌‌کنندگان نهایی در حوزه بهداشت و درمان ایجاد می‌کند، با چشم‌‌اندازی برای تسهیل امکان دسترسی به سوابق الکترونیکی حوزه سلامت و حمایت از عملکرد بالینی، مدیریت خدمات، تحقیق و سیاستگذاری‌‌های درست در آینده، می‌تواند بسیاری از مشکلات کنونی به‌‌خصوص در بخش آمار و اطلاعات را برطرف کند.

به عنوان‌‌مثال یکی از چالش‌‌های کنونی در حوزه درمان، تراکم بالای مراجعات به پزشکان متخصص و بیکاری بخش زیادی از پزشکان عمومی است. این موضوع باعث شده تا از یک‌‌سو نرخ ارائه خدمات در بین متخصصان، پایین‌‌تر از استانداردهای جهانی و منطقه‌‌ای باقی بماند و این در حالی است که پزشکان عمومی نیز قادر به ارائه خدمات درمانی و تشخیصی به دلیل عدم مراجعه بیماران نیستند. بسیاری از متخصصان امر معتقدند بخش زیادی از مراجعات به پزشکان متخصص غیرضروری است و پزشکان عمومی می‌توانند پاسخگوی نیاز بیماران باشند، اما جامعه در حال حرکت به سمت استفاده از خدمات تخصص‌محور حتی برای بیماری‌های معمولی است و این مساله آسیب جدی برای حوزه درمان در آینده است.

در چنین شرایطی استفاده از ابزارهای الکترونیک سلامت به‌‌خصوص در حوزه‌های مرتبط با پزشکان خانواده، می‌تواند اطلاعات سلامت کل کشور را به‌‌صورت روزمره به‌‌روزرسانی کند و ارجاع بیمارانی که برای درمان آنها نیاز به پزشکان متخصص و فوق تخصص احساس می‌شود، براساس بررسی‌‌های صحیح انجام شود که این موضوعات نیاز جدی به توسعه سلامت الکترونیک را گوشزد می‌کند.

بااین‌‌حال موانعی در مسیر وجود دارد؛ به عنوان‌‌مثال در حوزه توزیع دارو، توسعه الکترونیکی بین داروخانه‌ها و شرکت‌‌های توزیع عادی است، اما مسیر توزیع دارو از داروخانه تا مصرف‌‌کننده نهایی با محدودیت روبه‌رو است. این در حالی است که بخش زیادی از داروهای OTC که فروش آنها نیازمند ارائه نسخه نیست می‌توانند در مرحله اول از این طریق توزیع شوند. از طرفی با الکترونیکی شدن نسخه‌های درمانی پزشکان می‌توان بدون حضور در داروخانه و از طریق استفاده از روش الکترونیک و استفاده از زیرساخت‌‌های اینترنتی، دریافت دارو را انجام داد که این موضوع اثرات مهمی به همراه دارد؛ اولا هزینه‌های مختلف داروخانه‌‌ای را کاهش می‌دهد زیرا نیاز به فضای فیزیکی کاهش می‌‌یابد. از سوی دیگر مراجعه به داروخانه‌ها را کاهش و درنتیجه باعث افت حجم ترافیک خودرویی و انسانی می‌شود.

توسعه شفافیت در حوزه توزیع دارو در داروخانه‌ها اثر دیگری است که استفاده از زیرساخت‌‌های مذکور به همراه دارد و می‌تواند مشخص کند هر دارو توسط چه کسی و به چه آدرسی و با چه سابقه دارویی و درمانی ارسال ‌‌شده و کدام پزشک با چه تعداد آن را تجویز کرده است. این روش بسیاری از انحراف‌‌های دارویی را کاهش، نیازها را مشخص و توزیع را هدفمند خواهد کرد. امروز در حوزه درمان نیز برخی مراکز ارائه خدمات مشاوره درمانی در کشور فعال‌‌ شده‌‌اند که متشکل از برخی پزشکان متخصص هستند که خدمات مشاوره‌‌ای درمان را انجام می‌دهند، اما این زیرساخت باید برای همه حوزه‌ها به‌‌خصوص در حوزه عمومی نیز توسعه یابد.

زیرساخت‌‌های مذکور در حوزه‌های دیگر به‌‌خصوص در حوزه‌های خود‌مراقبتی در دنیا توانسته عملکرد مناسبی را نشان دهد؛ پیشگیری و ارائه راهکارهای مناسب در مراحل اولیه بیماری، کاهش هزینه‌ها که عامل بسیار مهمی برای خوددرمانی و عدم مراجعه به پزشکان است با توسعه این بستر به جلوگیری از پیشرفت بیماری‌ها نقش شایانی را ایفا خواهد کرد و می‌تواند در این زمینه بسیار مفید باشد.

اخبار مرتبط