دنیای اقتصاد - ارومیه - امیررضا علیار: آذربایجان غربی در طبقه‌بندی استان‌های کشور از لحاظ مخاطرات طبیعی جزو مناطق پرمخاطره و بحرانی است که در اکثر فصول سال با انواع بلایای طبیعی از جمله سیل‌های مهیب، سرمازدگی، خشکسالی، زلزله و... دست و پنجه نرم می‌کند. قرار گرفتن در مناطق کوهستانی، موقعیت جغرافیایی ویژه این استان را در شرایطی قرار داده است که بر اساس اعلام کارشناسان سازمان مدیریت بحران کشور از ۴۷ نوع بلایای طبیعی به ثبت رسیده در دنیا احتمال وقوع ۳۶ حادثه در این استان امکانپذیر است. پیش‌بینی بروز این بلایای طبیعی به همراه وقوع سالانه حوادث و بلایای متعدد از جمله سیل، زلزله، خشکسالی و رانش زمین و... لزوم جدی گرفتن آموزش‌های مقابله با مخاطرات طبیعی به همراه مدیریت بحران را در این منطقه از کشور دوچندان کرده است. در این میان استان با داشتن ضریب سیل خیزی بالا، همواره منطقه‌ای مساعد برای ایجاد سیلاب و تخریب‌ها محسوب می‌شود، اما بررسی ابعاد مختلف سیل در منطقه نشان می‌دهد که وقوع این سیل‌ها خسارات جبران‌ناپذیر زیادی از خود برجای می‌گذارند که قابل بازگشت نیست. آذربایجان غربی از نظر جغرافیایی در مناطق کوهستانی قرار دارد و با توجه به وجود ۲ هزار و ۸۵۴ روستا در این استان در کنار برخی بی‌توجهی‌ها به ایمن‌سازی در ساخت و سازها و نیز چرای بی‌رویه مراتع لازم است تا به بحث ایمن‌سازی با حساسیت بیشتری نگاه شود. این استان سالانه خسارات هنگفتی از محل وقوع و بروز مخاطرات طبیعی از جمله زلزله، سیل، سرمازدگی، خشکسالی و... متحمل می‌شود خساراتی که با اندکی مدیریت و ارائه آموزش‌های مختلف مقابله با بلایای طبیعی می‌توان جلوی بخشی از آنها را گرفت و هفته کاهش بلایای طبیعی فرصت مناسبی برای این آموزش‌ها می‌تواند باشد. خسارت ۱۲ هزار میلیارد ریالی خشکسالی مدیرکل مدیریت بحران آذربایجان غربی با اشاره به اینکه حوادث و بلایای طبیعی نظیر خشکسالی بیشترین سهم خسارت‌ها را به خود اختصاص داده‌اند، افزود: طی سال ۹۰ یک هزار و ۹۳۹ میلیارد و ۵۶۴ میلیون ریال معادل ۴۵ درصد خسارت‌های وارده از بخش خشکسالی بود. محبوب زارع با بیان اینکه متاسفانه خشکسالی سالانه خسارت‌های جبران‌ناپذیری بر پیکره کشاورزی، منابع طبیعی و محیط زیست آذربایجان غربی وارد می‌کند، اظهار کرد: بر اساس برآوردهای انجام شده توسط کارشناسان طی ۵ سال گذشته ۱۲ هزار و ۳۰۶ میلیارد ریال بر اثر خشکسالی در استان متحمل خسارت‌های فراوانی در بخش‌های مختلف شده‌ایم. وی با اشاره به اینکه بیشترین اعتبارات حوزه پیشگیری از خشکسالی به دریاچه ارومیه تخصیص می‌یابد، اعلام کرد: خشکسالی خسارت‌های زیادی به بخش کشاورزی استان که اقتصاد معیشتی مردم به آن وابسته است زده که در این راستا نیازمند توجه ویژه مسوولان هستیم. وقوع زمین‌لرزه وی ادامه داد: آذربایجان غربی جزو مناطق پرخطر از نظر آب و هوایی محسوب می‌شود که خشکسالی، سرما و یخبندان، سیل و تگرگ و باران‌های سیل آسا در کنار تهدید وقوع زلزله از مهم‌ترین عوامل خسارت زای استان محسوب می‌شود. زارع با بیان اینکه وقوع زلزله‌های اخیر در استان‌های وان ترکیه و آذربایجان شرقی احتمال وقوع این حادثه زیانبار در آذربایجان غربی را برهمگان گوشزد می‌کند، اعلام کرد: باید برای رویارویی با آن آمادگی لازم را داشته باشیم. ۷۲۷ روستا و ۱۰ شهر در معرض زلزله وی در ادامه عنوان کرد: هم اکنون ۷۲۷ روستای استان با جمعیتی حدود ۲۰۰ هزار نفر و ۱۰ شهر سلماس، پیرانشهر، ربط، باروق، کشاورز، چهاربرج، سیلوانا، امیرآباد، سرو، سیه چشمه و قره ضیاءالدین بر خط گسل قرار گرفته‌اند. وی رشد روزافزون سکونتگاه‌های شهری و روستایی و استفاده بی‌رویه از منابع طبیعی را عامل تشدید حوادث غیرمترقبه طبیعی دانست و افزود: با بررسی‌های انجام شده بیش از ۵۷۱ روستا در مسیر سیلاب‌ها قرار گرفته که باید نسبت به جابه‌جایی آنها اقدامات لازم انجام شود. مدیرکل مدیریت بحران آذربایجان غربی میانگین تراکم مسیل‌ها را در استان ۶۳۵ متر به کیلومتر مربع اعلام و اضافه کرد: این وضعیت در نوع خود جای تامل و تفکر داشته و نیازمند برنامه‌ریزی منسجم در این راستا هستیم. زندگی ۶۸۲ هزار نفر در مسیل رودخانه‌ها زارع شیب زیاد آذربایجان غربی و توپوگرافی منطقه و شرایط اقلیمی را موجب بروز سیلاب‌های مهیب در استان دانست و افزود: از مجموع ۲ هزار و ۹۴۷ روستای موجود در سطح استان ۲ هزار و ۷۵ روستا با جمعیت ۶۸۲ هزار نفر در مسیل رودخانه‌ها قرار گرفته است. وی با اعلام اینکه تاکنون ۷۵ درصد این خانوارها به دلیل بروز سیلاب‌های شدید آسیب‌ها و خسارت زیادی متحمل شده‌اند، ادامه داد: سالانه به طور متوسط بیش از ۱۰ نفر بر اثر وقوع سیل و طغیان رودخانه‌ها جان خود را از دست می‌دهند. وی در پایان با تاکید بر لزوم جدی گرفتن آموزش‌های مقابله با مخاطرات طبیعی گفت: برای ارتقای سطح آمادگی‌های کمی و کیفی مدیریت بحران، نیازمند توجه همه‌جانبه به مفاهیم خطر، آسیب‌پذیری و خطرپذیری و به عبارتی مدیریت ریسک در تمامی سازمان‌ها، نهادها و سطوح جامعه و تعیین یک ساختار کارآمد برای مدیریت بحران با حداکثر هماهنگی‌ها هستیم. وی سرمازدگی، ‌برف و تگرگ در اوایل بهار و تابستان را یکی از عوامل اصلی وارد آمدن خسارت‌های جانی و مالی جبران ناپذیر به زیرساخت‌ها و حوزه کشاورزی آذربایجان غربی دانست و گفت:‌ در برخی مواقع سال ارتفاع برف تا ۲۰ متر نیز می‌رسد و همه زیرساخت‌ها و شریان‌های ارتباطی را در برخی از فصول سال قطع و تخریب می‌کند. مدیرکل ستاد حوادث و مدیریت بحران آذربایجان غربی پدیده گرد و غبار از ابتدای سال ۸۸ در استان همانند استان‌های جنوبی کشور را یکی از عوامل خسارت زای طبیعی دانست و گفت: این پدیده نوظهور باعث بروز آلودگی شده و در برخی از مواقع سال شاهد آلودگی بیش از ۶۰ برابر مجاز در شهرهایی از جمله سردشت،‌ پیرانشهر و مهاباد هستیم. رانش زمین وی با بیان اینکه در حال حاضر رانش زمین ۱۳ روستای استان را تهدید کرده و برای حل این مشکل تعدادی از این روستاها بر اساس مطالعات کارشناسی شده به مناطق امن منتقل می‌شوند،‌ گفت: روستاهای کلت علیا در خوی، مخمور و بلغچی سفلی چالدران، کانی زرد و نیوز سردشت به همراه ساریجالوی تکاب از جمله روستاهای در معرض تهدید رانش زمین و نیازمند مطالعه هستند. زارع با اشاره به اینکه روستاهای گوگرد و قاشقا بلاغ در خوی، ترمکچی در تکاب، بابل‌آباد در چایپاره، بصره و مامه زینه در سردشت و سیوه واقع در سلماس نیز روستاهای در معرض تهدید رانش زمین را شامل می‌شوند که در دست جابه‌جایی و نیازمند ایمن‌سازی هستند، گفت: رفع مشکلات این روستاها نیازمند انجام کارهای مطالعاتی و کارشناسی به همراه مشارکت مسوولان و اهالی این روستاها به همراه تزریق به موقع اعتبارات ویژه است. لزوم افزایش توان عملیاتی گروه‌های امدادی معاون امور عمرانی استاندار آذربایجان غربی نیز موضوع وقوع بلایای طبیعی در استان را بسیارجدی دانست و با اشاره به اینکه سالانه خسارت‌های هنگفتی بر بخش‌های مختلف وارد می‌شود، گفت: کاهش آثار زیانبار طبیعی به منظور حفظ سرمایه‌های ملی یک ضرورت است. سید جواد محمودی افزود: باید پیش از وقوع حوادث ناگواری نظیر زلزله تمهیدات لازم در افزایش استحکام بناهای مسکونی و عمومی اندیشیده و اقدامات لازم را برای افزایش توان عملیات امداد و نجات گروه‌های امدادی انجام دهیم. وی ضمن ارزیابی مطلوب از میزان آمادگی نیروهای امداد رسان استان در مواجهه با حوادث غیرمترقبه طبیعی، ارائه آموزش‌های تخصصی و عمومی به گروه‌های امداد و نجات و شهروندان، برگزاری مانورهای امداد و نجات، جلوگیری از ساخت‌وسازهای غیراصولی و غیرمجاز و تجهیز دستگاه‌های امدادرسان به فناوری‌های نوین در افزایش ضریب ایمنی و کاهش آثار و خسارت‌های ناشی از حوادث را بسیار مهم و ضروری دانست.